OEH - Bilaketa
6 emaitza usapal bilaketarentzat
goiburua
usapal.
sense-1
(BN-lab),
uso-apal (SP; -ph- Dv, H),
urzapal (-ph- BN, S; SP, Lecl; -ph- Arch VocGr 203),
ursapal (-ph- Lecl 353),
urzo-apal (BN-ciz),
urso-aphal
Ref.:
A (urzaphal, urzo-apal);
Lh (usapal);
Lrq (urzo)
.
Tórtola. " Urzapala, (O) tourterelle, uso apala, uso tortoilla " SP. "Biset" Lecl. "Le biset, la tourterelle" Arch VocGr. "Usapala, tourterelle" Dass-Eliss GH 1924, 467. Cf. VocNav: "Usapal, nombre vasco que dan a la tórtola común (Echalar y Valcarlos)".
Usoapal garbi bat bezala bere senhar ioanaren gainean nigarrez. SP Phil 417 (He 421 uso tortoilla). Urzo-aphalak hegaletan. Arch Fab 203. [Sakrifiziotzat emateko] bi uso-aphal edo bi etxusokume. Dv Lc 2, 24 (HeH uso-aphal, Leon urso-aphal, IBk, BiblE usapal; He uso tortoilla, TB urzo-tortoil, Ker uso-turtura). Ürzo-aphalaren malürra, / galdüz geroztik lagüna. ChantP 140. Zer aparia genuen bart! / usapal bi ta eper bat. Or Eus 105. Emaztegaia an, usapal zuri, / bildots erru bagekoa, / birjin-koroia buruan. Ib. 408. Utzi errege gizenduak berriz oera zaitzala; lizunki masailletan zimiko ta "ene urtzapala" deitu dagizula. Amez Hamlet 119. Usapal gaixo bati zer zaio gertatu, / lumarik ederrena baitzaio faltatu. / Usapal gaixo baten, oi zer doloria! / galdu dizu laguna, lagatu erria. Etxde JJ 11n. Uso zuria kutxara / itzuli doa altxuma mokoan, / ta orain usapalak / maitekide laguna / batu du ibaiondo naroan. "La tortolica" . Gazt MusIx 193 (Onaind ib. 209 usapalak). Usoari ta usapalari ezezik animari ere egatzen uzten diona. Ib. 169. Elkar ikusi ezkero, ezin eten elkarrengandik. Bi usapal elkarri urrumaka bezelaxe, gizonok. NEtx LBB 121.
v. tbn. Ol y Ker Gen 15, 9.
Tórtola. " Urzapala, (O) tourterelle, uso apala, uso tortoilla " SP. "Biset" Lecl. "Le biset, la tourterelle" Arch VocGr. "Usapala, tourterelle" Dass-Eliss GH 1924, 467. Cf. VocNav: "Usapal, nombre vasco que dan a la tórtola común (Echalar y Valcarlos)".
Usoapal garbi bat bezala bere senhar ioanaren gainean nigarrez. SP Phil 417 (He 421 uso tortoilla). Urzo-aphalak hegaletan. Arch Fab 203. [Sakrifiziotzat emateko] bi uso-aphal edo bi etxusokume. Dv Lc 2, 24 (HeH uso-aphal, Leon urso-aphal, IBk, BiblE usapal; He uso tortoilla, TB urzo-tortoil, Ker uso-turtura). Ürzo-aphalaren malürra, / galdüz geroztik lagüna. ChantP 140. Zer aparia genuen bart! / usapal bi ta eper bat. Or Eus 105. Emaztegaia an, usapal zuri, / bildots erru bagekoa, / birjin-koroia buruan. Ib. 408. Utzi errege gizenduak berriz oera zaitzala; lizunki masailletan zimiko ta "ene urtzapala" deitu dagizula. Amez Hamlet 119. Usapal gaixo bati zer zaio gertatu, / lumarik ederrena baitzaio faltatu. / Usapal gaixo baten, oi zer doloria! / galdu dizu laguna, lagatu erria. Etxde JJ 11n. Uso zuria kutxara / itzuli doa altxuma mokoan, / ta orain usapalak / maitekide laguna / batu du ibaiondo naroan. "La tortolica" . Gazt MusIx 193 (Onaind ib. 209 usapalak). Usoari ta usapalari ezezik animari ere egatzen uzten diona. Ib. 169. Elkar ikusi ezkero, ezin eten elkarrengandik. Bi usapal elkarri urrumaka bezelaxe, gizonok. NEtx LBB 121.
v. tbn. Ol y Ker Gen 15, 9.
azpisarrera-1
UXAPAL,
URXAPAL (S),
URTXAPAL.
Ref.: A (urxapal); Lrq (urxaphal). (Formas con palat.). "Tórtola" A (que cita a Bp).
Aberatsek axuri bat ohereskatzen zien; hon güti zienek bi urxapal edo urzüme. Bp II 104. Ürx'aphal bat badügü herrian trixterik, / nigarrez ari düzü kaloian barnetik. Etch 70 (lo recoge tbn. Etxde JJ 72 pero transcribe urz'aphal, y da como equivalente guipuzcoano uso apal (v. nota)). Ürxaphal gaixo bati zer zaion agitü, / lümarik ederrena betzaio faltatü. Ib. 676. Eurite geroz, urtxapal, / zeiñ eder egapena, / [...] egakik galduz, urtxapal, / zu, txori gaxoena. Onintza ZArg 1957, 278. Zumar-ondoko uxapalek ere beren minkuriña [ez dute etengo] . Ibiñ Virgil 32. Bi uxapal bezela, an ariko ziran elkar-izketan. Ataño MLanak 10.
v. tbn. Uxapal: Ol y Or Lc 2, 24. Or in Gazt MusIx 201.
Aberatsek axuri bat ohereskatzen zien; hon güti zienek bi urxapal edo urzüme. Bp II 104. Ürx'aphal bat badügü herrian trixterik, / nigarrez ari düzü kaloian barnetik. Etch 70 (lo recoge tbn. Etxde JJ 72 pero transcribe urz'aphal, y da como equivalente guipuzcoano uso apal (v. nota)). Ürxaphal gaixo bati zer zaion agitü, / lümarik ederrena betzaio faltatü. Ib. 676. Eurite geroz, urtxapal, / zeiñ eder egapena, / [...] egakik galduz, urtxapal, / zu, txori gaxoena. Onintza ZArg 1957, 278. Zumar-ondoko uxapalek ere beren minkuriña [ez dute etengo] . Ibiñ Virgil 32. Bi uxapal bezela, an ariko ziran elkar-izketan. Ataño MLanak 10.
v. tbn. Uxapal: Ol y Or Lc 2, 24. Or in Gazt MusIx 201.
usapal
-
usapal....
-
(BN-lab), uso-apal (SP; -ph- Dv, H), urz...
-
UXAPAL, URXAPAL (S), URTXAPAL. Ref.: A (...
0 / 0 tortoila >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
