(L-côte-sar, BN), urus (L, BN; VocCB , H; ürus BN-mix), irus (BN, S; Gèze, H) Ref.: Lh (irus, urus); Lrq /iuś/; AtSac 48.
Feliz, dichoso, afortunado. "Heureux" H, Lh. Tr. Documentado desde el s. XVII en textos bajo-navarros y suletinos, a partir del XIX tbn. aparece en algunos labortanos. Las var. uros y urus son empleadas con frecuencia similar. Irus aparece en los suletinos y en CatLan. Con aspiración inicial hay hurus en Tartas y huros en éste y en CatLan. En DFrec hay 8 ejs. de uros y 2 de urus, todos ellos septentrionales.
Fin on bat eta hurus bat egin nezan. Tt Onsa 20. Iustoen hilzia hurosa dela. Ib. 162. Juanen direla Parausürat han irus izaitera sekülakotz. CatLan 59. Eternalki huros izaitia. Ib. 28. Estatu uros hartan. AR 240. Jainko Aitaren haur urusa. Monho 74. Ala zorte irusa / Xarlemaiña zuretako / zeren errege beizütügü / orai Franziako. Xarlem 14. Ongi urusak baitzirezte, / orai hor baitziezte. FrantzesB II 25. Eman dizagüla [...] hiltze irus bat. UskLiB 25. Orhoitzapen uruseko Pio zazpigarrenak akordatu du. JesBih 473. Irus ezarri zira andere Adela! Etch 566. Urusak dire, zeren Jainkoak emanen baitiote desiratzen dutena. Jaur 380s. Mandotik [...] astora dire yautsi. / Urus ez badire oraino beherago erori. Gy 31. Aingüriak oro egon dira bethi estatü irus hartan? CatS 21. Urosa nauk, segurki, oraino hemen bainaiz. Elzb PAd 68 (Po 221 urus). Reveillon aski uros izan zen halere, ahal zuen bezala [...] bere biziaren kontserbatzeko. Elsb Fram 66. Ondoko urtean ez baitzaitu zure etxetik kanpo ezartzen, gizon urusa, zu. HU Zez 212. Asko abisu eman derautet / ni uros nahiz ezarri. Ox 190. Ihiztari urosa / etxera zenekotz. Etcham 149 (151 urus). Han irus bizi izan ziren urthe eli bat alkharrekilan. Mde Pr 123. Etxekuek untsa sueiñatürik, xahartze irusa eramaiten zian. Herr 10-5-1956, 3. Uros nahi bahaiz oren batez, mozkor hadi. Egunaria 15-4-1961 (ap. DRA ). Nihun etzela izan urosago. Ardoy SFran 195. Orai da orai biziko jendea hemen urus. Larre ArtzainE 347.
v. tbn. JEtchep 68. Mattin 97 (96 urus). Xa Odol 136. Irus: AstLas 22. Arch Fab 225. Ip Hil 143. Balad 110. Iratz 51 (19 urus). Casve SGrazi 166. Urus: LuzKant 72. Zby RIEV 1908, 768. Arb Igand 27. Lap 51 (V 28). Barb Sup 174. Zerb Azk 8.