1.denboral,
denboale (G-azp),
denborala (V-gip),
denporale (V-ger-gip)
Ref.:
HolmerApuntV(denporale);
ElexpBerg(denporale);
ZestErret(
denboale
)
. Tempestad, temporal. Hay denborala en V-gip, ref. al temporal de nieve, granizo, etc. "Da gauerdia ekar(ri) zeuean denporalea, aizea eta itxosoa gogor (V-ger)" Holmer ASJU 1969, 178. "Temporal, mal tiempo. Denporale txarrak jo juan eta soldau pillia hil zuan izoztuta. // Hau dok denporalia, hau" Elexp Berg. v. ekaitz. Tr. Documentado a partir de mediados del s. XVIII en autores meridionales, sobre todo guipuzcoanos.
Arren nere pekatuen denboral gaisto onek murgildu ta onda ez nazala. CbEg II 52.
Denboral gaizto au igaro. EchveImit 269 (III 29, 2; Ol ekaitza).
Denborale guztiz otz eta txit euritsuan. IztC 455.
Jesus, denboralia aunditzen, eta ez aitik, eta ez Iñaxiorik ez da ageri!IllTestim 19.
Denboralia noiz dan / Norte-amerikan / [aparatuak] antza ematen diyola / eztu dudarikan. Arrantz 131.
Denborale txarrak diranean, [...] [Ama Birjiñak] zaintzen omen ditu erriak ezbearretatik. SMitxAranz 197n.
Etorreran itxasoaren erdin denborale gogor bat izan genduan. JAIrazBizia 113.
Itsas-urak irakiten diarduen denporaletan. ErkiagArran 117.
Valenciaren parean denborala gogor bat izan zuten. (In Goñi 12
).
Laño traketsak beren ondoren / denboralea dakarte. Basarri 9.
Gogoratzen naiz bein nola zigun / trumoi gogorra asiya, / ta beriala or sortu zuen / denborale itxusiya. UztLEG II 165.
[Baratzako loreak] denboraleak dizkit hondatu. AzurmHitzB 41.
Aita itxasoan zala denporalea sartzen bazan.EtxabuKontu 126.
Bezperatikan asiak ziran / tximist eta trumoi-otsak, / denboraleai ere min eman / zion aren eriotzak.MMant 164.
Baña loretan dagoanean etortzen da sarritan ekaitza, ta esan leike lorategi ontan ere denboralea asi zala.TxGarmBordaB 11.
Ekatx denporalean / iñoz edurretan, / jan barik ta bustita / sandale utsetan. Ayesta 131.
Denborale txarretan alde guzietatik ura sortzen zan. BBarand 37.
sense-2
2.Tiempo atmosférico.
Denporaliak asistitan ez badeutsa nekazariari, guztiak mobitan dira Jaungoikoari eskaketara denporale onagatik. msOñ2 118v.
sense-3
3.
(G-azp),
denboale (G-azp), denporale (V-gip). Temporada."
Jundaneko denboalian [...], aspaldi, duela asko"ZestErret(s.v. jun
).
Denborale puska bat Rieti ta bere inguruetan igaro onduan. BvAsL 66.