Euskaltzaindiaren Hiztegia
2 emaitza panpa bilaketarentzat - [1 - 2] bistaratzen.
Aztergaia: panpa
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-04-24 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 2001-06-06 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
guztiak dira kolpearen onomatopeia, eta guztiak IE: panp 1 (Zby: "Tripot bat erortzen da, panp!"); panp(a) 1 (Ox: "Izerdia jauts bedi turrustan besotik, Bardin airos doazi kantuak ahotik, panpen ondotik!"); panpa 2 (Hb Esk: "Panpa eman bezote bere bulharreri"; Barb Sup: "asto-beltxarenak entzunik, panpak behar dituk, oherat baino lehen!"); panpa panpa 1 (Zub: "berehala hasten zen panpa, panpa, mailu ukaldika ungidiaren gainean"); panpaka 2 (Barb Sup: "etxeratzen da, eta atheari panpaka hasten: Pan, pan, pan"; Xa Odol: "Jo, bai, egiten du, eta panpaka, edo pilpiraz"); pinpi-panpa 2 (Elzb PAd: "hantxe hasten [dira] pinpi-panpa, yo eta yo"; Zerb Azk: "Neguko arrats luze hotzetan gaztainak pinpi-panpa paderan erretzen ari zirelarik" ) eta punpa panpaka 1 (Zub: "adar ukaldika ezker eta eskuin ikusteak, gure gaizo mutikoen bihotzak punpa panpaka yauziarazten ditu").
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
a) kolpearen onomatopeiak, denak IE: pampako (Lf: "Ostikoka,/ Ausikika,/ Gure mandoak bere karga nahiz zaindu,/ Pampako ederrak ere zituen bildu"); pinpi panpa (D. Dufau: "Pinpi, panpa, pinpi, panpa!... Makhilattoak zalu barreiatu eta ihesari emanarazi zituela zaldun espantutsuak!"); panpatu (Larz: "Hi, andreak noiz-nahi panpatzen omen hau"); b) `lautada': pampa (eta -n-, P-) 6 ager.: G 3 (JAIraz Joañixio: "Eta ala nola agertzen zan une artan Joañixio: mutil bikaña (...) bizardun, bizarra kentzeko lan ori pampan lan txarra zalako"; Arragoa 1964: "Joanixio'ren Pampa'ko bizitza"; NEtx LBB: "Panpa-aldeko aidea artean zorrotza zetorren"), EB 3 (D. Urbistondo: "Neuk animatu zintuztedan Panpak eta Australia bera ere zeharkatzera"; OinEntz/1: "Panpa hezeko "urrezko trianguluak" ukan zuen lur-hektareako etekinik ugariena"; L. Auzmendi: "Argentinan Buenos Aires: / Pampa piztu da lorez").
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
pampa : AB38 1 (pampa), HiztEn (Pampa: Argentinako erdialdeko lautada); pampero : HiztEn (haizea), Euskalterm 1 (pampero); panp(a) : HiztEn (1 kolpe edo bi gauzak elkar jotzearen onomatopeia; 2 kolpea; 3 bihotz-taupada), LurE (kolpe edo elkar-jotze baten onomatopeia; ik. danba); panpa : AB38 2 (pampa), HiztEn (Hegoamerikan, belar-lautada zabala), LurE (Argentinako eta Uruguaiko lurralde zabal bati ematen zaion izena), Euskalterm 2 (pampa; hauetan 1 panpa-lezka); panpaka : HiztEn, LurE; panpakatu : HiztEn (ik. panpatu); panpatzale : DFrec 1; panpatze : LurE // eta HiztEn-LurE: panpako, panpaldi, panpatu // Ez dugu aurkitu ap. AB50.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
panp(a) : EuskHizt, ElhHizt (1 pum!; 2 choque; 3 latido), EskolaHE (kolpe edo elkar jotze baten onomatopeia); panp : DRA (¡Pump!), PMuj DVC (¡pump!); panpa : HiruMila (1 golpe; 2 latido; 3 golpecito; 4 muñeco de trapo; 5 pampa), ElhHizt (pampa, llanura sin árboles), Lur EF/FE (1 battement; 2 Boum!), Casve EF (1 pampa; 2 bruit sourd; 3 palpitation du coeur), HaizeG BF (bruit produit par un coup), Lh DBF (1 bruit, son sourd qui résulte d'un coup; 2 se prendre pour le choc, le coup qui resonne; 3 se dit d'une chute accompagnée de bruit; 4 palpitation du coeur), DRA (1 ruido producido por un golpe; 2 golpe; 3 a grandes pasos; 4 ruido acompañado de caída; 5 latido; 6 pegar; 7 muñeco de trapo), PMuj DVC (1 cataplún, ik. panp; 2 pegar; 3 muñeco de trapo; 4 latido; 5 fanfarronada; 6 detonación; 7 choque; 8 pampa, llanura sin arbolado); panpada : PMuj DVC (latido); panp-aize : PMuj DVC (viento pampero); panpaka : EuskHizt, HiruMila (1 dando portazos; 2 ik. taupada), ElhHizt (1 golpeando; 2 latiendo), EskolaHE, Casve EF (1 à coups retentissants; 2 palpitant), HaizeG BF (à coups retentissants), Lh DBF (1 à coups retentissants; 2 battant; 3 s'entrechoquant), DRA (1 dando golpes; 2 latiendo; 3 lucha de hombres; 4 dando portazos), PMuj DVC (1 latido; 2 paliza; 3 golpeando; 4 alboroto; 5 cayendo copos de nieve); panpakada : ElhHizt (portazo), Lh DBF (battement de porte), DRA (portazo), PMuj DVC (portazo); panpakari : Casve EF (chicanier, querelleur), HaizeG BF (batailleur, querelleur), Lh DBF (querelleur), DRA (1 golpeador; 2 camorrista), PMuj DVC (pendenciero); panpakatu : HiruMila (golpear), Casve EF (panpakatü: 1 battre; 2 choque avec bruit), Lh DBF (forme diminutive de panpatu), DRA (golpear), PMuj DVC (1 golpear; 2 zurrar; 3 rebatir); panpako : EuskHizt, ElhHizt (choque), EskolaHE, HaizeG BF (coup), Lh DBF (syn. de panpa), DRA (golpe), PMuj DVC (encontrón); panpaldi : EuskHizt, HiruMila (paliza), ElhHizt (paliza), EskolaHE, DRA (paliza), PMuj DVC (paliza); panpa-mota : PMuj DVC (reineta: manzana); panpa - panpa : Casve EF (panpapanpa: à grands pas sonores), HaizeG BF (à grands pas), Lh DBF (à grand pas), PMuj DVC (a paso largo); panpa-panpari : PMuj DVC (pasilargo); panparriko : Casve EF (coup), PMuj DVC (golpe); panpatako : DRA (golpe); panpatar : PMuj DVC (gaucho, de las Pampas); panpatsu : Lh DBF (qui a reçu des coups); panpatu : EuskHizt, HiruMila (1 apelmazar; 2 pegar; 3 chocar con ruido), ElhHizt (pegar), EskolaHE, Lur EF/FE (battre, rosser), Casve EF (panpatü: 1 battre, choquer; 2 battre quelqu'un), HaizeG BF (eta panpatze: battre à coups, piétiner), Lh DBF (eta panpatze: 1 battre, choquer avec bruit, 2 battre qq. un à coups retentissants; 3 piétiner), DRA (1 apelmazar; 2 pegar; 3 pegar, chocar con ruido; 4 pegar, golpear, zurrar), PMuj DVC (1 pegar; 2 gaucho); panpatzale : Casve EF (panpazale: qui bat), DRA (golpeador); panpa-zalaparta : PMuj DVC (palpitación con ruido) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE.
Informazio lexikografikoa
Kategoria
iz.
Forma baten adiera(k)
(Hego Amerikako) eremu edo lurralde zabala.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E302]: Hiru landare baditugu beren izena eskuratzeko lehian dabiltzanak: Phragmites australis, Arundo donax eta Tipha sp. Nire ustez, egokiena da Phragmites australis landareari seska edo kanabera txiki deitzea, Arundo donaxi kanabera eta Tipha generoari, berriz, lezka. Phragmites australis leku urtsuetan sortzen da (erretenak, zangak, putzuak, aintzirak ), eta Euskal Herriko berezko kanabera da, seskadi zabalak osatzen dituena (Pitillasera joatea nahikoa da hori ikusteko). Kanabera txikia deitzen genion Zarautzen, hiztegietan lezka gaitzizena jarri zioten arte. Kanabera mota honek beharko luke seska izena, gainerakoak kanpotik ekarritako landareak baitira, gure baratzetan erabiltzeko. Antzekotasunez, eta izaeraz, seska honen kidea da Ameriketako Panpetatik etorri berria zaigun Cortaderia selloana, eta, beraz, panpa-seska deitu beharko genioke (eta ez panpa-lezka). Gainerako kanaberak, landare aloktonoak dira, kanpotik ekarritakoak, nekazaritzan edo arrantzan erabiltzeko. Arundo donax, esaterako, baratzetik hurbil landatu ohi zen, eta neguan moztu babarrunak eta lekak udaberrian arbatzeko. Kanabera arruntak ziren Arundo horiek, Bambusa generoko kanaberetatik (kanabera frantsesa, banbu-kanabera ) ongi bereizten zirenak. Tipha generoko landareak, bestalde, uretakoak dira seska edo kanabera txikiak bezala. Udazkenean bildu, leku lehorrean ihartzen utzi, eta aulkien ipurdiak egiteko erabiltzen ziren. Makila luze eta zuzen-zuzena dute landare horiek, etxafero edo suzirien ziria egiteko ezin aproposagoa. Landare horiek (Tipha sp.) dira benetako lezkak. (2010-01-05)
Aztergaia: panpa
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-04-24 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 2001-06-06 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
guztiak dira kolpearen onomatopeia, eta guztiak IE: panp 1 (Zby: "Tripot bat erortzen da, panp!"); panp(a) 1 (Ox: "Izerdia jauts bedi turrustan besotik, Bardin airos doazi kantuak ahotik, panpen ondotik!"); panpa 2 (Hb Esk: "Panpa eman bezote bere bulharreri"; Barb Sup: "asto-beltxarenak entzunik, panpak behar dituk, oherat baino lehen!"); panpa panpa 1 (Zub: "berehala hasten zen panpa, panpa, mailu ukaldika ungidiaren gainean"); panpaka 2 (Barb Sup: "etxeratzen da, eta atheari panpaka hasten: Pan, pan, pan"; Xa Odol: "Jo, bai, egiten du, eta panpaka, edo pilpiraz"); pinpi-panpa 2 (Elzb PAd: "hantxe hasten [dira] pinpi-panpa, yo eta yo"; Zerb Azk: "Neguko arrats luze hotzetan gaztainak pinpi-panpa paderan erretzen ari zirelarik" ) eta punpa panpaka 1 (Zub: "adar ukaldika ezker eta eskuin ikusteak, gure gaizo mutikoen bihotzak punpa panpaka yauziarazten ditu").
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
a) kolpearen onomatopeiak, denak IE: pampako (Lf: "Ostikoka,/ Ausikika,/ Gure mandoak bere karga nahiz zaindu,/ Pampako ederrak ere zituen bildu"); pinpi panpa (D. Dufau: "Pinpi, panpa, pinpi, panpa!... Makhilattoak zalu barreiatu eta ihesari emanarazi zituela zaldun espantutsuak!"); panpatu (Larz: "Hi, andreak noiz-nahi panpatzen omen hau"); b) `lautada': pampa (eta -n-, P-) 6 ager.: G 3 (JAIraz Joañixio: "Eta ala nola agertzen zan une artan Joañixio: mutil bikaña (...) bizardun, bizarra kentzeko lan ori pampan lan txarra zalako"; Arragoa 1964: "Joanixio'ren Pampa'ko bizitza"; NEtx LBB: "Panpa-aldeko aidea artean zorrotza zetorren"), EB 3 (D. Urbistondo: "Neuk animatu zintuztedan Panpak eta Australia bera ere zeharkatzera"; OinEntz/1: "Panpa hezeko "urrezko trianguluak" ukan zuen lur-hektareako etekinik ugariena"; L. Auzmendi: "Argentinan Buenos Aires: / Pampa piztu da lorez").
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
pampa : AB38 1 (pampa), HiztEn (Pampa: Argentinako erdialdeko lautada); pampero : HiztEn (haizea), Euskalterm 1 (pampero); panp(a) : HiztEn (1 kolpe edo bi gauzak elkar jotzearen onomatopeia; 2 kolpea; 3 bihotz-taupada), LurE (kolpe edo elkar-jotze baten onomatopeia; ik. danba); panpa : AB38 2 (pampa), HiztEn (Hegoamerikan, belar-lautada zabala), LurE (Argentinako eta Uruguaiko lurralde zabal bati ematen zaion izena), Euskalterm 2 (pampa; hauetan 1 panpa-lezka); panpaka : HiztEn, LurE; panpakatu : HiztEn (ik. panpatu); panpatzale : DFrec 1; panpatze : LurE // eta HiztEn-LurE: panpako, panpaldi, panpatu // Ez dugu aurkitu ap. AB50.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
panp(a) : EuskHizt, ElhHizt (1 pum!; 2 choque; 3 latido), EskolaHE (kolpe edo elkar jotze baten onomatopeia); panp : DRA (¡Pump!), PMuj DVC (¡pump!); panpa : HiruMila (1 golpe; 2 latido; 3 golpecito; 4 muñeco de trapo; 5 pampa), ElhHizt (pampa, llanura sin árboles), Lur EF/FE (1 battement; 2 Boum!), Casve EF (1 pampa; 2 bruit sourd; 3 palpitation du coeur), HaizeG BF (bruit produit par un coup), Lh DBF (1 bruit, son sourd qui résulte d'un coup; 2 se prendre pour le choc, le coup qui resonne; 3 se dit d'une chute accompagnée de bruit; 4 palpitation du coeur), DRA (1 ruido producido por un golpe; 2 golpe; 3 a grandes pasos; 4 ruido acompañado de caída; 5 latido; 6 pegar; 7 muñeco de trapo), PMuj DVC (1 cataplún, ik. panp; 2 pegar; 3 muñeco de trapo; 4 latido; 5 fanfarronada; 6 detonación; 7 choque; 8 pampa, llanura sin arbolado); panpada : PMuj DVC (latido); panp-aize : PMuj DVC (viento pampero); panpaka : EuskHizt, HiruMila (1 dando portazos; 2 ik. taupada), ElhHizt (1 golpeando; 2 latiendo), EskolaHE, Casve EF (1 à coups retentissants; 2 palpitant), HaizeG BF (à coups retentissants), Lh DBF (1 à coups retentissants; 2 battant; 3 s'entrechoquant), DRA (1 dando golpes; 2 latiendo; 3 lucha de hombres; 4 dando portazos), PMuj DVC (1 latido; 2 paliza; 3 golpeando; 4 alboroto; 5 cayendo copos de nieve); panpakada : ElhHizt (portazo), Lh DBF (battement de porte), DRA (portazo), PMuj DVC (portazo); panpakari : Casve EF (chicanier, querelleur), HaizeG BF (batailleur, querelleur), Lh DBF (querelleur), DRA (1 golpeador; 2 camorrista), PMuj DVC (pendenciero); panpakatu : HiruMila (golpear), Casve EF (panpakatü: 1 battre; 2 choque avec bruit), Lh DBF (forme diminutive de panpatu), DRA (golpear), PMuj DVC (1 golpear; 2 zurrar; 3 rebatir); panpako : EuskHizt, ElhHizt (choque), EskolaHE, HaizeG BF (coup), Lh DBF (syn. de panpa), DRA (golpe), PMuj DVC (encontrón); panpaldi : EuskHizt, HiruMila (paliza), ElhHizt (paliza), EskolaHE, DRA (paliza), PMuj DVC (paliza); panpa-mota : PMuj DVC (reineta: manzana); panpa - panpa : Casve EF (panpapanpa: à grands pas sonores), HaizeG BF (à grands pas), Lh DBF (à grand pas), PMuj DVC (a paso largo); panpa-panpari : PMuj DVC (pasilargo); panparriko : Casve EF (coup), PMuj DVC (golpe); panpatako : DRA (golpe); panpatar : PMuj DVC (gaucho, de las Pampas); panpatsu : Lh DBF (qui a reçu des coups); panpatu : EuskHizt, HiruMila (1 apelmazar; 2 pegar; 3 chocar con ruido), ElhHizt (pegar), EskolaHE, Lur EF/FE (battre, rosser), Casve EF (panpatü: 1 battre, choquer; 2 battre quelqu'un), HaizeG BF (eta panpatze: battre à coups, piétiner), Lh DBF (eta panpatze: 1 battre, choquer avec bruit, 2 battre qq. un à coups retentissants; 3 piétiner), DRA (1 apelmazar; 2 pegar; 3 pegar, chocar con ruido; 4 pegar, golpear, zurrar), PMuj DVC (1 pegar; 2 gaucho); panpatzale : Casve EF (panpazale: qui bat), DRA (golpeador); panpa-zalaparta : PMuj DVC (palpitación con ruido) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE.
Informazio lexikografikoa
Kategoria
iz.
Forma baten adiera(k)
(Hego Amerikako) eremu edo lurralde zabala.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E302]: Hiru landare baditugu beren izena eskuratzeko lehian dabiltzanak: Phragmites australis, Arundo donax eta Tipha sp. Nire ustez, egokiena da Phragmites australis landareari seska edo kanabera txiki deitzea, Arundo donaxi kanabera eta Tipha generoari, berriz, lezka. Phragmites australis leku urtsuetan sortzen da (erretenak, zangak, putzuak, aintzirak ), eta Euskal Herriko berezko kanabera da, seskadi zabalak osatzen dituena (Pitillasera joatea nahikoa da hori ikusteko). Kanabera txikia deitzen genion Zarautzen, hiztegietan lezka gaitzizena jarri zioten arte. Kanabera mota honek beharko luke seska izena, gainerakoak kanpotik ekarritako landareak baitira, gure baratzetan erabiltzeko. Antzekotasunez, eta izaeraz, seska honen kidea da Ameriketako Panpetatik etorri berria zaigun Cortaderia selloana, eta, beraz, panpa-seska deitu beharko genioke (eta ez panpa-lezka). Gainerako kanaberak, landare aloktonoak dira, kanpotik ekarritakoak, nekazaritzan edo arrantzan erabiltzeko. Arundo donax, esaterako, baratzetik hurbil landatu ohi zen, eta neguan moztu babarrunak eta lekak udaberrian arbatzeko. Kanabera arruntak ziren Arundo horiek, Bambusa generoko kanaberetatik (kanabera frantsesa, banbu-kanabera ) ongi bereizten zirenak. Tipha generoko landareak, bestalde, uretakoak dira seska edo kanabera txikiak bezala. Udazkenean bildu, leku lehorrean ihartzen utzi, eta aulkien ipurdiak egiteko erabiltzen ziren. Makila luze eta zuzen-zuzena dute landare horiek, etxafero edo suzirien ziria egiteko ezin aproposagoa. Landare horiek (Tipha sp.) dira benetako lezkak. (2010-01-05)
Azkue Biblioteka eta Artxiboa
9:00 - 14:00
Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
