Euskaltzaindiaren Hiztegia
1 emaitza karatoxa bilaketarentzat - [1 - 1] bistaratzen.
Aztergaia: karatoxa
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:31 | 2000-05-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
garatosa 1, Volt ("Zillar[r]ezko garatosa") eta garausatu 1, Volt ("señale ona da ungi garausatuak izanen garela"). Eta OEH argitaratuan, gainera: karatosatu 1, Egunaria 1866 (ap. DRA: "Zaldiak karatosatzen edo estrillatzen diren bezala") eta karatoxatu 1, Lf ELit ("Ez dut uste [errient-erakasleak] suminduraz karatoxatu ditutzula, bainan omore on hutsez"; karatosa aldi 1, Elzb PAd ("Nahiko nian, Pello, muthil traste horrek eman balio bertze lagun hari ere karatosa aldi bat ona"). Ik. OEH argitaratuan gainera: Eskual 1913 (ap. DRA; la ref. es incorrecta — "Jaurés eta hori bezalako bertze deputatu sozialistek behar lukete karatosaldi bat ona"); eta karatox (kahatox) 'careta, masque, déguisement' adierakoak: Herr 1959 ("Ihantrietan usaian bezala aurten ere ukan dugu plazerra gure kartierrean ikusteko 'Kahatoxak'"); Herr 1962 ("Badugu muimendu ihauteria huntan: 13 karatox apaindu zaizkigu beren jauntzi politekin").
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
karato(t)xa 5 ap. Lantziri ("Karatotxak [tit.]", "Azken aldikotz, 62-an eta 63an egin ziren karatotxak Urepelen"; "Zer dira karatoxak? Espaiñol hitzak maskatua erran nahi du, bainan ez dira maskatuak ibiltzen, baizik xuritan ederki apindurik eta bonet gorritan"; "Amabi dantzari eta, soinulari bat, horra Urepeleko karatoxak", "beren denbora bururatzen dute karatoxek, ihauteriz bazkari ta afari eder bat eginez").
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
karatosa : HiztEn (Ik. garatosa); garatosa : HiztEn (zaldi-orrazia, zaldiaren eta kidekoen larrua garbitzeko erabiltzen den orrazi-modukoa), LurE; garatosaldi : HiztEn (1 garatosatzen den aldi bakoitza; 2 jipoia, orraztaldia), LurE; garatosatu : HiztEn (garatosaz garbitu, igurtzi), LurE // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, Euskalterm.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
garatosa : ElhHizt (almohaza, rascadera, rasqueta), HiruMila (almohaza), EskolaHE (zaldi orrazia, zaldiaren eta kidekoen larrua garbitzeko erabiltzen den orrazi modukoa), XarHizt (brosse à chevaux); garatosaldi : ElhHizt (1 cada vez que se almohaza, rasquetea o rasca el pelo de las caballerías; 2 Zurra, paliza, tunda, somanta), HiruMila (sesión de cepillar el ganado caballar), EskolaHE (garatosatzea, garatosaz garbitzea; jipoia, orraztaldia), XarHizt (rossée); garatosatu : ElhHizt (almohazar, rasquetear, rascar), HiruMila (almohazar, estregar a las caballerías con la almohaza para limpiarlas), EskolaHE (garatosaz garbitu, igurtzi), XarHizt (brosser, é); garatosatze : HiruMila (acción de cepillar el ganado caballar); garatoxa : Lh DBF (étrille), DRA (almohaza), PMuj DVC (rascadera, almohaza, rasqueta); garatoxatu : Lh DBF (étriller —les animaux), DRA (almohazar, estregar a las caballerías con la almohaza para limpiarlas), PMuj DVC (rasquetear, almohazar, bruzar); karataxa : Casve EF (masque, personnage); karatosa : EuskHizt (zaldi orrazia, zaldien eta kidekoen larrua garbitzeko erabiltzen den orrazi modukoa), Lur EF/FE (déguisement, masque), HaizeG BF (étrille), Lh DBF (karatosa 1: 1 étrille; 2 une peignée, une rossée; karatosa 2: masque), DRA (almohaza), PMuj DVC (almohaza); karatosadura : Lh DBF (étrillée); karatosaldi : HaizeG BF (étrillage), Lh DBF (étrillage, brossage des chevaux), DRA (1 almohazadura, acepilladura; 2 Fig. tunda, friega), PMuj DVC (1 azotaina, zurra de azotes; 2 almohazadura); karatosatu : HaizeG BF (étriller), Lh DBF (1 étriller un cheval; 2 étriller), DRA (1 almohazar, acepillar; 2 Fig. tundir, zurrar), karatots : XarHizt (1 masque; 2 étrille; 3 (fig.) peignée, rossée; karatotsaldi ederra eman dio: il l'a bien étrillé); karatox : DRA (máscara, careta); karatoxa : HaizeG BF (jeunes en blanc — carnaval, masque), PMuj DVC (1 careta, disfraz, máscara, antifaz; 2 almohaza, rasqueta, rascadera; 3 enmascarado, disfrazado; 4 karatoxa ezarri = disfrazar, enmascarar); karatoxatu : PMuj DVC (rasquetear, almohazar, bruzar un caballo) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE.
Lantaldearen irizpideak
Euskaltzaindiaren esku utzi da forma erabakitzea
dirudienez, -x-duna darabilte gaur; hiztegietan-eta, berriz, -s-duna ageri da.
Informazio lexikografikoa
Kategoria
iz.
Erabileremu dialektala
Ipar.
Forma baten adiera(k)
zaldi-orrazia.
Azkue Biblioteka eta Artxiboa
9:00 - 14:00
Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
