Euskaltzaindiaren Hiztegia
1 emaitza bihotz-zabal bilaketarentzat - [1 - 1] bistaratzen.
Aztergaia: bihotz-zabal
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:010 | 2002-11-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
bihotz zabal segidako 32: a) bahivrîhi izond.ak 13: Iratz 6 (adib., "Oi zu Jainkoak hautatu gazte bihotz zabala", "Agur, orai anai garen gazte bihotz zabala"; "Amatto bihotz zabala, / oi zure bihotz hori..."), Otx ("Estura larri onetan, ene Bertolda enia, leoia bera baxen kementsu agertu biar dozu zeure buruba, ta onei ergel guztijoi norartegiñoko zinddua ta bijotz-zabala zarean erakutsi"), Or ("Olakoak ikusirik ixilik zaude, Iaun biotz-zabal, agitz erritsu, egizale zerana"), TAg Uzt ("Ala zion, beintzat, Libe biotz-zabalak"), Mok ("Mutil moldakaitz bezin biotz-zabal eta arrera-on-eginzale aek, txurrut baten aitzakitan, artsaldekoa prestatu diote ostatuan"), Erkiag BatB ("Onek eta Nikanor'ek laukoak jasoteko, ta liberalen gurari ta asmoak jentearen artean esku ta biotz zabal ereiteko"), MEIG ("Japonen eta hemen gizona, eta emakumea, izukaitz baino bildurtiago, prestu baino berekoiago, bihotz-zabal baino zitalago dela, alegia"), Etxde JJ ("Eskertsu ta biotz-zabala on zegionarentzat, ozpintsu ta apenkor bere kaltean ari zanarentzat"); b) libreak: fB ("Oh, Jaungoikuaren bijotz zabala!"), Añ 2 ("Emoidazu, arren, biotz zabala, zuk legez onean ta bakean eroateko nire neke, atsakaba, lotsaari, ta gaixotasun guztiak", "bataren amorea, gustua, biotz zabala ta bestearen atzerapena, ernegua ta bake bagetasuna"), Laph ("Zure bihotz zabala ezin ase dezake munduak"), Iratz 2 (adib.: "Zokorritik Artxilora / Zure Jainko Gogoa trumilka datorla; / Eta, bihotza zabal, itzultzen baitira, / Galerna su-karraskaz, sar dakiotela"), Or ("Gogora dio Koko-jendeen esku ta biotz zabala; eultzi-denboran agotz-gaiñean eiten zuten lo axala"), TAg Uzt ("Biotz zabala ta otxana zun aientzat osabak..."), AB AmaE ("Zuk dozu osasuna, biotza zabala"), Lf Murtuts ("Jainko maiteak eman dezotela heieri eta holakoeri bertzen haurren ama bilakatzeko bihotz zabal amultsua!"), Ardoy SFran ("Bainan etzen bakarrik bihotza zabal ukanez ari Shimatsu jauna!"), Mde 2 ("Orduan, beren biotz zabalak eraginik, beren auzoaren gañera oldarrean yauzi ziran", "ezpain mehe eta bihotz zabal hark"), Bilbao IpuiB ("San Pedro ia beti berien bat egin edo bere biotz zabal-aundia erakusten deuskularik"), BEnb NereA 3 (adib.: "Bertsolariak, ona izateko, baldintza onek bear ditu: buru argia, biotz zabala, nai badau ondo jarraitu, irugarrena eztarri ona, neurriai ondo begitu; bertsolaria ona izango da baldintza onek baditu", "Jakintza eta biotz zabala bazitun Orixe jaunak"), MAtx Gazt 2 ("Ortarako lendabizi zugan biotz zabal bat ipiñi dizu guraso ta laguntzalle ona izan zaitezen", "Amak biotz aundia, biotz zabala bear du"); biotz-zabaltasun 1, KIkV ("Espiritu Santuaren sorkari edo frutuak amabi dira: Lenengoa, goimaitasuna; Bigarrena, bakea; Irugarrena, biotz-zabaltasuna..."); biotz-zabaldu 1, Enb ("An ibilli zan artzain bat legez / Maitez biotz-zabaldua, / Jesus'engana biortu nairik / Ango siñismen galdua"); biotz-zabalki 1, TAg Uzt ("Bizitzako galzoririk larrienak biotz-zabalki buruzkatu").
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
bihotz-zabal bahuvrîhiak 9: ADonostia ("euskaldunak, diot, ain biotz zabal, alai, mendi lepoak eresi ta alaitasunez blei uzten dituan euskaldun onek, mai on batek sorterazi oi duan alaitasuna biribildu bearra nabaitzen du..."), BoletinObSS 1971 ("egiati, biotz zabal, apal, azpikeri-gabea, errukior ta onbera, kupibera, Egiaren eredu, zuzentasun-zale"), M.M. Zubiaga ("Paulo biotz-zabalak, erromatarrei, kristau sinistedunen bizibideak, zintzo ta errugabea izan bear duala, adieraziaz"), M. Iturbe ("Zenbat eta geiagotara on eginaz irekitzen geran orduan eta biotz-zabalago biurtzen gerala esan diteke"), Kristau Ikasbidea 1974 ("Jaungoikoaren semeok, Jesukristoren antzeko izan nahi dugu; Beraren antzera bihotz garbi eta bihotz zabal"), J.A. Agirre ("Gizon atsegina zen apaiza, bihotz zabala, alaia, entzuten bazekiena"), Herr 1987 eta 1999 ("Merezi du euskaldun izateak, gizon serio, langile, eramankor, ixil, bihotz zabal, hetsipen-zail ugari izan ditualako, ta gaur ere bai ditualako", "Esker beroenak, herritar bihotz zabaleri"), A. Lertxundi ("Baina zuen erresuma horretako postariak ezagutzen ote du Barranka aldetik kanpo euskaldunok ere apenas ezagutzen dugun buhamea, bularrean eskua jarriz gure pentsamendu eta sentimenduak irakurtzen zituen lapur bihotz zabala?") // cf. Egin 1986 ("Pentsatzen dugu jakinen duzula erakusten mementu latz honetan zure arduradun kontzientzi, zure izpiritu zuhurra eta bihotz zabala"); bi(h)otz(-)zabaltasun 9 (eta bihotzabaltasun): K. Agirre ("kristauak biotz-zabaltasuna azaldu dezaten?"), Gure Erria 1972 ("Bide ona da ori, materialismoaren ordez, biotz-zabaltasuna erakusteko"), ZArg 1974 ("Ekar biezaigute Olentzerok edo Erregek laneako adorea, bihotz zabaltasuna eta buru irekia"), J. Lasa ("Egiaz, Vasiaren gogoberotasun hartaz lotsatu egiten zen, bihotz zabaltasuna agertzen bazuen ere, hitz joritasun hura desegokitzat jotzen baitzuen gutxienean"), A. Apaolaza 2 ("Jesusen ikasleen biotz-zabaltasuna", "Jesusen erantzunak biotz-zabaltasunera deitzen ditu"), P. Elizegi ("Mari Titarek eskerrak eman zizkion bere bihotz-zabaltasunagatik"), Garizumaldia ("Bekatariak Jainkoaren bihotz onean du itxaropena, eta Haren errukia eta bihotz-zabaltasuna kantatzen ditu eta eskertzen"), P. Urzelai ("Nabarmenarazi nahi dugu, bizi dugun 'egoera hobe' honen iturria ezker abertzaleko kide aunitzen bihotzabaltasunean eta gizartean txertaturik aurrera daraman borroka antolatuan dagoela").
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
bihotz zabalik : DFrec 1 ("biotz zabalik eskeintzen du bere etxea"); cf. horko bihotz zabalez / zabaleko: "Bihotz zabalekoak dira", "bihotz zabalez hartu zituen". // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
bihotz-zabal : HiruMila (generoso/a), EskolaHE (adib. gisa: bihotz zabaleko gizona), PMuj DVC (biotz-zabal: 1 paciente, sufrido; longánime, magnánimo, generoso); bihotz-zabaltasun : HiruMila (generosidad), PMuj DVC (biotz-zabaltasun: 1 sinceridad, franqueza, abertura; 2 longanimidad, magnanimidad); bihotzabal : Casve EF (généreux) // Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: adib.: bihotz zabal
Informazio osagarria
Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak
-zabal.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
bihotz sarrerari dagokion azpisarrera.
Azkue Biblioteka eta Artxiboa
9:00 - 14:00
Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
