Euskaltzaindiaren Hiztegia

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ZORRIK EZ IZAN. a) (Con compl. en dat.). No tener nada que envidiar (a), no ser inferior (a). "Ene zaldiak ez du zureari zorrik, mon cheval n'est pas inférieur au vôtre" Dv. "Ez diote elkharri zorrik, ils ne se doivent rien, ils se valent l'un l'autre" Ib. "Onek bere txikian ere 16 urtekoen zorrik ez du, este, aunque pequeño, no tiene envidia a uno de 16 años" Ayerb EEs 1914, 201. Hango adiskidek garabik / ez omen diote hemengoer zorrik. Gy 297. Basusarrin da Aguer, gizon maitagarri, / zorrik ez dukeiena burutan nihori. Hb Esk 140. Haren begirantzak ez du batere zureari zorrik. Laph 142. Abian eranzun zion Gorriak, batere zorrik etzion beste berso batekin. Otag EE 1880a, 111. Eskuarak ez dio zorrik edozoin lenguaia horieri. Elsb Fram VII. Jende xeheak eztuela bihotzez ala buruz nehori zorrik. HU Aurp 199. Nausi sarthu direa bada, zikoitz ala idorrez hitz dautzut beren ohiko nausier ez dutela deus zorrik. JE Bur 164. Gauza danakaz orniduriko / janzki bat egin Amari, / ezeren zorrik ez dautson eran, / Gaztelari, ez iñori. Enb 55. Gauzak ederki ta mamiz adirazten euskerak eztiola erderari batere zorrik. Ldi IL 34. --Azentzik eztu iñor bear alboan, izketan aritzeko. Beronek asmatzen ditu galdera ta erantzunak. --Biok ere, alkarri zorrik ez diozuela, uste det. NEtx Antz 78. Hirur ezkila eder [...]. Hauzo herri handietakoeri batere ez dute zorrik. Zerb Azk 16. Emengo klase onenari're / ezer zorrik ez diona. Uzt Sas 133. Baditugu euskal iparralde huntan laborarisak, artzaintsak ere bai, gizonkiari zorrik ez dutenak. Larre ArtzainE 49. Bada literaturan lore apal eta izkutuagorik. Ez diote, ordea, ttiki eta labur izanagatik, inori ederrean zorrik. MIH 174. Neska gazte bat zen, ederra, xarmanta, xurieri zorrik gabe. JEtchep 86. b) No estar dominado por. Izketan asi orduko, lotsari zorrik etziola argi erakutsi zun. Mintzo naro, apartsu ta alegera sortu zen bere ezpaiñetan. Etxde JJ 87.

adib: [s.u. hezur] hezur eta mami 2 adb. Hezur eta mamiz. Horra neure aurrean, beraz, hezur eta mami, astrofisikari bat! || Itzal horien biziak ez dio batere zorrik hezur eta mamizkoen biziari: egiazkoen biziari.

Ez dugu aurkitu OEHko egiturako zorrik ez izan formarik.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

zorrik ez izan 6: Herria (“Bizitzeko, turisma ainitz badauka, eta industria botikario arras prezatua, europearrari zorrik ez diona”), Jon Alonso (“Berak Jericon izan garaipenari, eta antzeko kalitatea duten garaipenei zorrik ez dien garaipena obratu zuen, handik beldurrak hartuta dardarrez begiratzen diguten etsai horiek baino izugarriagoak ziren etsaien aurka, eta horrelako ekintza bat egiteko gauza izan baldin baginen, oso litekeena da Lisboako harresien aurrean Munduko Salbatzaileak berriz bere eskua azaltzea”), Juan Garzia (“Gaua azken hondarretan zen; hodei horien pean, basaleinua, eneari deusen zorrik ez zion bozkarioz, ur erauntsi bizi-bizi haietara gorputz eta arima emana zen, estasi halako batean”), Jean Baptiste Etxarren (“Zorrik ez ginuela Karlos Septimori”), Xipri Arbelbide (“Eta nola nihori zorrik ez duen Etxeko-jauna hazkar eta burua gorarik baitago bere eremuetan, hala-hala gure mendien artean dago Eskuara”), Piarres Xarriton (“Erranen dugu beraz ahalkegarria dela bake hori, Frantziako Errege guztiz kristauarentzat, Henrike II.aren seme indartsuarentzat, eta bost ehun urte honetan Frantziako errege izan diren bere arbasoetarik bihi bati, zuhurtziaz, bertutez eta suertez zorrik ez dionarentzat, heretikoen aurkari amorratua zen Frantzisko erregeren ilobasoarentzat eta, mila urte honetan Apostoluen Aulki Saindua bermatzen, laguntzen eta zaintzen dutenen ondokoa eta oinordekoa denarentzat”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Esapide idiomatikoa da, azpisarrera gisa jasotzekoa, irudizko adiera ere baduenez.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa zor sarreran.