- etxe-abade
- apate
- apat
- apatia
- arol
- Aitor
- apala
- balda
- at
- athendustatü
- atamüstatü
- ari
- bagant
- lumera
- parada
- barbildu
- barga
- barrandan
- barrundatu
- barruki
- barik
- mazka
- barrabaska
- ardanburu
- ardangrina
- ituten
- ekera
- geun
- daragun
- sorna
- fiat
- fiodera
- gingil
- karkaila
- garbeltxagi
- gargale
- garhi
- gari ‘garatxo’
- gartu
- gesu/gesi
- guda
- ats
- olagarro
- zainezo
- naflatu
- lapar
- makulu
- putiko
- sendor ‘sorta’
- txortan
- urre gorri
- urritu
- erruki
- oxatu
- uztargi
- platuxa
- zumai
- zirotz
- zilar zuri
- bipotz
zama (1643: Ax). ■ Hitz zabaldua. Añibarrok zamai darabil, zama-rekin batean. Badu ‘karga’ adiera (Ax zama pisu bat, Oih gaitzen zama, Añib karga edo zama astun bat, Iturr urre-zama andia), eta ‘sorta’ ere bai (Ax belhar gaixto zamak, Mburu zamak edo sortak).
zama-abere (Izt), zama-jasotze (TxAgir [zama jasotze, lasterketa edo aizkora jolasa]), zamaka (EtxZib [plaga guztiak zamaka heldu zaizko gañera]), zamaketa (-ketan: “llevando cargas al hombro” BozasU (gnaf.)), zamaño (Laf [bixkotx zamaño bat]), zamape (TxAgir [(elurraren) geiegizko zamapean]), zamarako (Izt [beste abere zamarako direanak]), zamatto (Herr 1965 [abar heze zamatto bat]), zamatu (‘sorta(k) egin’: Ax [ongi bildurik eta zamaturik]; ‘kargatu’: Larm, Mogel [asto zamatubaz]; “aplastar” Aspiroz (gnaf.)), zamaxka (Goihetxe [haga zamaxka bat]). Cf. garo-zama, ogi-zama, urte-zama…
► Lat. sagma ‘basta, zela’, ‘(bastan jarritako) karga’ da hitzaren jatorria. Hastapeneko igurzkariaren bilakaera (> z-) arrunta da mailegu zaharretan (cf. zela, zeta, etab.; FHV 281). Bi adierak ia zuzenean azal daitezke latinezkoetatik. Ik. halaber txalma.
Ez dago argi nola azaldu behar den Añibarroren zamai; honela dio Urgellek (2011: 455, 45-124. oh.): “[e]z dut beste lekukotasunik idoro: Añibarrok zama bera ondo ezagutzen ez zuela eginik (cf. VB “carga: n. zama; c. carguea”), baliteke zemaia-rekin kutsatuta egotea, agian”.
The Azkue Library and Archive serves Euskaltzaindia. It is also open to all researchers and it aims to foster research and support the distribution of Basque cultural issues as far as it is able.