- etxe-abade
- apate
- apat
- apatia
- arol
- Aitor
- apala
- balda
- at
- athendustatü
- atamüstatü
- ari
- bagant
- lumera
- parada
- barbildu
- barga
- barrandan
- barrundatu
- barruki
- barik
- mazka
- barrabaska
- ardanburu
- ardangrina
- ituten
- ekera
- geun
- daragun
- sorna
- fiat
- fiodera
- gingil
- karkaila
- garbeltxagi
- gargale
- garhi
- gari ‘garatxo’
- gartu
- gesu/gesi
- guda
- ats
- olagarro
- zainezo
- naflatu
- lapar
- makulu
- putiko
- sendor ‘sorta’
- txortan
- urre gorri
- urritu
- erruki
- oxatu
- uztargi
- platuxa
- zumai
- zirotz
- zilar zuri
- bipotz
bagai (1745: Larm). ■ Larramendiz geroztik, Iturriagak darabil (cf. behean bagaitasun), eta XX. mendean ere erabilia eta jasoa izan da bizk.-gip. eremuan, bagai eta bagi aldaeretan. ‘Alfer, nagi’ esanahiarekin erabili da (Erkiaga ez egozan alper gozoan, nagi ta bagai, ibid. geienetan nagi ta bagi).
bagaitasun (Larm, Iturr [nagitasuna, bagaitasuna, gogaitza (Lizarg-en jatorrizkoan perézan edo gogaitzan)]).
► Badirudi azken buruan lat. vacare ‘hutsik egon’ dela hitzaren jatorria: cf. bere ondorengo Landetako bagãn ‘alfer’ edo bearn. bagàn “oisif” (FEW 14, 94a, vacare, I). Euskal hitza bera *bagane (-e paragogikoarekin) > *bagae > bagai bilakaerarekin azaldu behar da (cf. mendeb. kapitai < errom. capitán). Arazo bat dago: errom. bagan ‘alfer’ moduko formak gaskoizkoak dira, eta bagai mendebaldekoa da, hots, gaztelaniatiko mailegua esperoko genukeen eremukoa; gazt. hiztegi historikoetan ez dugu aurkitu vagán moduko hitzik (cf. halaber DCECH 5, 728-729, vagar eta vago).
Bagi aldaera azaltzeko, ez da erabat baztertzekoa nagi hitzaren eragina kontuan hartu behar izatea.
The Azkue Library and Archive serves Euskaltzaindia. It is also open to all researchers and it aims to foster research and support the distribution of Basque cultural issues as far as it is able.