Tr. Documentado en la tradición vizcaína desde el s. XVII. En textos guipuzcoanos es algo menos frecuente y no aparece hasta mediados del s. XIX. La forma general es ostera. Hay ostea en Orixe (Tormes 39), Txirrita, Gandiaga (Elorri 76) y A. Zinkunegi (184), en todos ellos junto a ostera, y oztera en DurPl (tbn. ostera ). En DFrec hay 91 ejs. de ostera, meridionales.
sense-1
1.
(V; Lcc, Mic 8r, Lar, Añ(V), MgNom 66 (V), Dv(s.v. oste
), H)
Ref.:
A;
SMEiTec2 136n
. Otra vez, de nuevo."Recaer otra vez, ostera etzin
"Lcc.
"Asegundar, [...], ostera zerbait egin
"Lar.
"
Ez det ostera ikusiko, je ne le verrai plus"Dv.
"
Ostera areatzea, herser de nouveau, bisser. Ostera esan eban, il dit après"H.
v. OSTERA ERE. Ostera eta laster, alkar arturik, / jupoak bear dituez aforradurik. EgiaK 87.
Edango dau berorrek <-rrorek> ostera. Mic 14r.
Zelan sartu zan barriro ostera birjineen sabel santaan izanik. Cap 30.
Bein kondenau ezkero, redenziñorik ostera eztaguala. Zuzaeta 78.
Jaurtigi neutsan ostikadiaz / Ezarri neban lurrera / Sartu eztedin Maisu Juane / Nire etxian ostera. MgPAb 63s.
Pekatuban ostera ez jausteko erremedijuak. JJMgBasEsc 60.
Ez det, ez, zure arpegia ostera ikusiko. Lard 71.
Goituten dabena, abe egingo dot neure Jaungoikuaren elexan eta ez dau urtengo ostera kanpora. UrApoc(V) 3, 12 (Lç gehiagorik, He, TB, Dv, BiblE gehiago, Ip haboro, Ur (G) berriz, Ol bein ere, Ker barriro
).
Bai noski, eranzun zion Amak: eta bere erraztuna ostera beatzean sartu zuen. ArrGB 74.
Guziz estutu eta atsekabeturik, ostera bere zaldira igo zan. Ib. 93.
Aingeru ari lagundu eta, / orra, jauna, egin ostera buelta; / birian bai bildurtxo zan bera. Bil 81.
Sosik baneuka Euskalerrira / joango nitzake ostera. Ud 21.
Agur, bai, Amerikak, enozue ikusiko / Itxasoa zeartzen orrako ostera. ABAmaE 379.
Datorren urtian ere etorri ostera. AlzSTFer 144.
Gure aitonak ostera jaioko balira. AgKr 213.
Josetxo ta menpeko erdiak, bilddurrez nasteren bat ostera asmau ete eban. EchtaJos 273.
Ez naiz ostera etorriko ni / geiago berriz onera. IllPill 22.
Kendurikoa ostera jabeari biurtzera. KIkV 70.
Oso kontentu etorri giñan / andik Aiara ostera. EusJok 161 (v. tbn. II 67).
Baratzan ostera jaio dira lorak igazko antzera. JaukolBiozk 66.
Españitarrak utzita, / ostera bueltan etorri zera. TxB 129.
Arratsaldeko festa bukatu, / gabian berriz ostera, / an jakiten da nolakua dan / lege zarreko euskera. TxB II 147 (173 tbn. berriz ostera
).
Guziok pozik atera ziran ta ostera ikusteko gogoz. LabEEguna 106.
Karraisi berria da. Andik sei kolpera / bota du Leitzak ere. Oiuak ostera. "De nuevo"
.OrEus 148.
Guk maiteki zaituko zaittugu, biotza atsegiñez bete, galdutako poza ostera animara erakarri. EtxdeAlosT 68.
Judu-seme, gutartera itzul bazinde, / gurutzifika zindezaket nik ostera! MdePo 94.
Kulata tankadaka exeri asi zuten berriz; bañan ostera masaillekoka lurrera bota. UgaldeIltz 49.
Asi ziran, ostera, kanpai astunak torre zaarrean. ErkiagBatB 10.
Ostera abian asita noizbait iritxi giñan Biskra-n. AnabAprika 27.
Berriro nere etxera / etorri naiz ni ostera. NEtxLBB 373.
Ez dago euskeraz egiterikan / aiek dauden bitartian, / ostera berriz asiko dira / kanpotar oiek juatian. UztSas 56 (v. tbn. ostera berriz en Ag G 256).
Itz oiek entzunda, sartu zan ostera bere kotxean. Alkain 35.
Agindu euskun arma guztiak lurrera botateko. Baña fusille ostera jaso eragin euskun. Gerrika 78s.
v. tbn.
GavS 28. DurPl 115. CrIc 38. Añ EL1 16. fB Ic II 201. Astar II 108. Zav Fab RIEV 1909, 29. Zab Gabon 55. Azc PB 28. Itz Azald 134. EEs 1917, 77. KIkG 75. Enb 177. Anab Usauri 62. Zait Sof 61. SMitx Aranz 44. Osk Kurl 85. JAzpiroz 33. FEtxeb 89.
sense-2
2.
(V, G-bet),
ostea,
ozteraRef.:
A;
AApend;
ElexpBerg;
GteErd 64, 203, 283
. Por el contrario; sin embargo, en cambio; pero."
Berein edango ta bizkorrago egoten dira, ni, ostera, edanago ta illago, logureak erreten, muchos cuanto más beben suelen estar más vivos, yo al contrario, [...]"A.
"
Igez ezkiñuan sagarrik artu, aurten, ostera, edozenbat
"ElexpBerg.
"
Ni gizena nago, aura, ostera, argala (V-gip), [...], ni gizena naiz, bestia, ostera, meia (V-gip)"GteErd 64.
Maija guztiz kunplidurik / ostera gaubian / asfaldurikan gabe / amaiketartian. DurPl 48.
Beti biziak, esango dot nik, / Orañ ostera, / Beti iraunkorrak, esango dot nik. ABAmaE 43.
Lamia ta pamerialak zer-esan asko emoten eutsen Txantoni; Maripari ostera, [...], orretariko umekeriak ezeutsen ardura. ABeinB 43.
Martin-zaldirentzat, ostera, pozgarriak izan zirean abesauten ebezan koplak. EchtaJos 50.
Mutilla iruditzen yat, onuntzakuan ostera neskea. KkAb I 27.
Goseak burua argitu egiten dabela, ta beteak ostera illundu. OrTormes 51.
Aitonaren / begi legor zar aietan / zenbat negar...! / Ama diru-zalearen / ezpaiñ gazteak ostera, / irri ta par. JaukolBiozk 40s.
Euliak, bazkal-ondoan ixil, / orain ostera, furrundaz. "Por el contrario"
.OrEus 318.
Batzuk zenbat dauken be eztakie; beste askok, ostera, gitxiegi edo ezer bez. EguzkGizAuz 35.
Izketa guziak, izan ere, erriak erabiltzen baditu; bai eskribitzeko ta bai itzegiteko gauza egin ditezke. Itzegiten eta idazten ezpadira ostera, aztu ta auldu egin oi dira. NEtxNola 4.
Piarres etzan ez motz, ez luze, bai ordea medar eta zaintsu.[...] Sebastian ostera, mutil aundikotea zan. EtxdeJJ 9.
Uriko orro zentzugabeak ez nau bete. Orain, ostera, urrutitik entzunda, bere itsustasun eta gezurraz konturatzen naiz. TxillLet 25.
Aranguren, etzaguntze bigez, berengoak bizitze bat dauko, gorengoak, ostera, bost bizitze dituz. AkesIpiñ 18.
Izerdi otz bat erion gorputz guztiti... Otsoa, ostera, kolko barruko poza gorde eziñik. BilbaoIpuiB 49.
Eguzkibegia, ordea, lurmen zegoen, eta laiotza, ostera, elur. ZaitPlat 54.
Ez izen onekoak, ostera, emagaldu batzuk baiño. ErkiagBatB 189.
Garai hartantxe, hain zuzen, ematen digu Kardaberatzek bertako [Arabako] hizkuntz egoeraren berri; Nafarroan ostera, hurrengo mendean gertatuko omen da gibeleratze nagusia. (In MEIG VI 35
).
Arrantzaleak, ostera, olako kezkarik eta zamarik ez euken. EtxabuKontu 106.
Baziran, ostera, beste batzuk, urtetarako gerra zibil bat sortuta ego ala esaten ebenak be.Gerrika 57.
v. tbn. Izt Po 146. Ag AL 13. Zam Man 66. A Ardi 44. Altuna 78. Otx 55. Ldi BB 72. Laux BBa 58. SMitx Aranz 43. And AUzta 107. Gand Elorri 211. Onaind in Gazt MusIx 208. Azurm HitzB 27.
sense-3
3.(Vc ap. A; Añ)."Pero, con interrogante riñendo, reprendiendo, bai, ostera, gero!
"Añ.
"¡Toma! (se usa como exclamación de sorpresa cuando alguien hace o promete o dice lo contrario de lo que antes hizo, prometió o dijo). Ostera! Etziñeala jausiko ta ibilli ta ibilli blaust, e?, ¡toma! que no había usted de caer y al fin y a la postre se ha caído eh?"A.
--Orrek zer dauko zer-ikusi Maalen-plautiri ona etortiaz? --Euki ez, ostera? ABGuzur 140.
--Koruña nun dagon be eztakizu zuk. --Jakiñ ez ostera? Koruña Kijon baño arutzago dago.AgKr 81.
Orrek dozak itz zakarrak ostera! KkAb II 124.
Ori dok, mutil, itza ostera!... / Etxok, ba, ikasko eugaz batera? Enb 192.
Baña, zer ixen edo mixen dozak, ostera, lomoso-somolo-lomoso-mosolo orreik? Otx 169.
Ori ipuin ori adierazo al-dautsu arek? --Ipuña, ostera? Bene-benetan esan daust niri arek. Ib. 86.
Esku orrek baiyok lepalpen geiago. / Orixe ostera nai neban igesi. 'Precisamente'
.LauxBBa 132.
Ostera! Begi itxu! onen aita zu ote? '¡Oh, oh!'
.ZaitSof 109.
Errira zertara joan ostera? EtxdeAlosT 86.
Mundu ontako adua, makurra, ostera! ErkiagArran 150.
--Kezketan natxegon, Juana. --Zergatik, ostera? NEtxAntz 47.
Au bakarrik balitz ostera! BilbaoIpuiB 247.
Dirudianez, ezagutzen zaitu. --Ezagutu ez, ostera? Ez da atzo goizeko adiskidetasuna. ErkiagBatB 82.
sense-4
4.Además; también (?). Ontzietako bat eratu zion eta ostera Españarako ere gomendio-karta edo gutunak eman ziozkan. 'Además'
.AranSIgn 70.
Karzelako lekurik txarrenera eraman zituzten, nun lotu zituzten ostera. 'A más'
.Ib. 61.
Izadiaren edertasunak, ostera, Euskalerriko itxaso orrotsu, arkaitz gallen, [...], zelango gai ugari ta yoria dakartson geure bertsolarien asmamenari! Inza(
inJaukolBiozk IX
).
Orren antzeko gauza asko ebazan arek; neke bakua ta zuurra ekarten, eta emoten ostera...KkAb II 81.
Gizona bere egikizunetan aske izan ezik, ostera, gizarteak eroan dauan baño beste biderik eroan egikeala. EguzkGizAuz 47.
Izketarako mingaiñak motel diranean, ostera, biotzak pilpil diranean, begiak dakie mintzatzen. ErkiagArran 191.
azpiadiera-4.1
Ondo kosta izan bazitzaion ere, bada bi aldiz okerrago ostera gaixotu zan. AranSIgn 83.
Ondo dakizu, danok Iaungoikoagan anaiak gareala ta geiago ostera sinizmen batekoak bagara. AgAL 19.
azpiadiera-4.2
(Precedido de instr.).Además (de)."
Orrez ostera, après cela"Dv(s.v. oste
).
"
Orretzaz ostera, ostean, ostian, outre cela"H.
sense-5
5.De lo contrario, si no. Gizon izan da karta-gaizto biurtu bearra dago olakoakaz; ostera "aldegizu Yainkoarren" esaten deutsue. "Si no"
.OrTormes 93.
Nai ta nai ez erre edo irun ein bear da: / ostera, billa dator gauerdiz sorgiña. OrEus 124.
sense-6
6.De otra forma, de modo diferente. Probentzeraz egin zun leenik [...]. Gero erderaz, bear bezela. Gu ordea, ostera ari oi gaituzu; ostera, erdera utsetan etsitzen eztegunean. LdiIL 66.
Zerk eragozten dit, idatzi zunak diardula uste dunetik nik ostera iriztea?OrAitork 359.
Onela iardunen dut, zertxobat ostera baldin badezate. "Tamen nobis aliquid contradicunt"
.Ib. 356.
azpisarrera-1
BEHIN ETA OSTERA. Una y otra vez.
v. BEHIN ETA BERRIZ. A, bein eta ostera / igesleku maite, gordea! "Otra vez y ciento"
.GaztMusIx 121.
azpisarrera-2
OSTERA-EGITE. Renovación.
Da len banaan egin zirian konfesinuen ostera egite edo barrizteta aldabaterakua, esaten diriala konfesino baten len konfesauta dagozan ta ez dagozan pekatubak. MgCO 232.
azpisarrera-3
OSTERA ERE (bereAñ, beV-gip ap. EtxbaEib),
OSTABE (V-ger ap. HolmerApuntV). Otra vez, de nuevo.
"Recobrar, volver a cobrar, [...], ostera bere kobratu
"Añ.
"
Ostera be, milla bidar esandako koskan jausi da
"EtxbaEib.
"
Gero joan zan aurrera ostabe
"HolmerApuntV,
ASJU 1969, 180.
Tr. La forma general es ostera be(re). Hay ostera ere en los guipuzcoanos Lardizabal, Etxaide, Anabitarte y tbn. en B. Enbeita; ostabe en Echeita (304, junto a ostera be 290 y ostera bere 325) y Atutxa.
Ostera bere egingo ditu bakotxak bere kantuak.
EiBer
532.
Ostera bere dirautsut, zer dala uste dozu barberuba? MgPAb 45.
Ostera bere jausi nas kriatura zantar prestueza legez. AñLoraS 41.
Noeren ondorik bere semen artian laster ikusten dira ostera bere luxurijaren negargarri barrijak. fBIc II 46.
Al-zituzten abere eta ondasunak arturik, beren tokira itzultzen ziran, ostera ere berritzeko asmoan. Lard 135.
Bere lenkusu ill zana zala gogoraturik / Gogortu jakon ostera bere arimea. ABAmaE 454.
Eztakit zelan oratu neutsan ostera be txalopeari. AgKr 92 (
AL 64 ostera bere
).
Badator au ostera be. ZamMan 66.
Beiñ alargunduta, osterabe ezkondu nai daben emakumiak asko galtzen dau bere baliyoa txinatarren artian. EEs 1918, 145.
Aulki bategaz jo eban burutik-bera ta Prakerre ostera be lurrera. KkAb I 38 (II 115 ostera bere
).
Ostera be dirautzubet, guzti au gobernubaren erruba dala. Altuna 89.
Euzkadi'ra bigurtu / laster ostera be, / osasunez ta urrez / beterik goi ta be. Enb 194.
Nik, barriz, ostera be mutil oneri baimena emoten dautsat abua idegitteko. Otx 144.
Egundo ez baizen bakar, / ezin ninduan loak ar / len sorturiko burutasunak / guraz ostabe nigandu. AtutxaMugarra(ap. DRA
).
Etzun abagunerik galtzen bere maitale-oia ostera ere bere sare lilluragarrian oratzeko. EtxdeJJ 199.
Ostera be, txoria, leengo senera ta taiura itzuliaz. ErkiagArran 147 (
BatB 65 ostera bere
).
Ostera be esango al eutsen auzokoeri buru asko barik be berak naiko diru egiten ebala. BilbaoIpuiB 103.
Ostera be, bera baño gehiago zala erakutsi zion Txomiñek. OskKurl 67.
Zapata utzi ta begiak itxi nituan. Ostera ere, lo. AnabAprika 49.
Ostera ere ibil biarko / abarka zarrak jantzita! BEnbNereA 162.
Andik bi gauera ostera ere joan gera irurok lengo tokira. Alkain 98.
Senide ongilleai agur esanik, arako bidean jarri dira ostera be. OnaindSTeresa 45.
Irugarrenian, beste [kapitan] barri bat ostera be. Gerrika 88.
v. tbn. EA OlBe 74 (o. bere). Akes Ipiñ 16 (o. be). Etxabu Kontu 66 (o. be). FEtxeb 13 (o. bere).
azpisarrera-4
OSTERA ETA OSTERA. "(Vc, G), una y otra vez, repetidas veces"A.
Peru, esan biar dot ostera ta ostera, ni baño geijago zariala. MgPAb 189.
Zelan bada jaijoko ez dira ostera ta ostera pekatubak, ebaten ez badira sustraiti? MgCO 81.
azpisarrera-5
OSTERA INOIZ . (En frase negativa).Nunca más.
Batuten ziriala barriro bere gorputz ta arima gloriyaz betia, ostera iños il ez eiteko. CatLlo 25 (v. tbn. el mismo ej. ostera iñoz en Itz Azald 34).
azpisarrerakoSense-5.1
Argitasun geiago bagarik ez iñoz ostera prediketako. UrBulaAl 21.
Negar andiak egin zituan euskaldunak bere iauregiko bakartadean prankotar ederra iñoiz ostera aurkituko ezebalakoan. AgAL 126.
azpisarrera-6
OSTERA-HITZ. Contradicción.
Zu epaille, gure Iainko, nere aitorkizunen eta aien ostera-itzen artean. "Contradictiones"
.OrAitork 356.
azpisarrera-7
OSTERAKOAN. "Vuelva, para que no lo vuelva a hacer, osterakoan egin ezagian
"Izt 20v.
azpisarrera-8
OSTERA ORDEA. En cambio, sin embargo.
Ostera ordea: aberatsen ukaldi gaitzak, eztira gaurdaño "Kirikiño" sarirako agiri. LdiIL 105.