Harremana

    OEH - Bilaketa

    491 emaitza re bilaketarentzat

    Sarrera buruan (4)


    Sarrera osoan (487)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    txanpon.
    tradizioa
    Tr. Usado por autores meridionales desde mediados del s. XVIII, al Norte lo hallamos en Duvoisin en su trad. de Cardaberaz (xanpon gaixto ), y en Mirande (que tbn. emplea xanpon ). Ortuzar usa las var. txanpoi y txanpoin . En DFrec hay 17 ejs. de txanpon y 1 de xanpon, todos meridionales.
    sense-1
    (V, G; VP 14r, Lar, Añ (G), H (<ch-> G)), xanpon (BN), txanpoin, txanpoi (Ort Voc 151) Ref.: A (txanpon, xanpon); Iz ArOñ; Etxba Eib; Elexp Berg .
     Nombre de algunas monedas antiguas; moneda en general; (uso fig.) dinero, dinerito (preferentemente en pl.). "Txanpona, tarja" VP. "Parpalla, parpallota, parpasola, moneda de cobre de dos cuartos, txanpona" Lar. "Quartillo de un real, kuartilloa, txanpona" Ib. (tbn. en Añ). "Tarja" Ib. "Ochosen, moneda antigua, txanpon txiki bat" Ib. "Sou valant 4 liards" H. "(V, G), tarja, moneda de vellón de dos cuartos con diez y siete de las cuales se obtenía la peseta; hoy está en desuso" A. "Xanpon (BN), antigua moneda de dos cuartos que valía como unos seis céntimos de peseta" Ib. "Moneda" Ort Voc e Iz ArOñ. "Moneda de cobre del tiempo de Isabel II. Txanpon baten legatza saltzen, baña txanpona karu, la merluza a un cuarto, pero el cuarto estaba caro" Etxba Eib. "Alguna moneda de 2 céntimos. Hoy, moneda" Elexp Berg. Cf. VocNav s.v. champona y champones.
    Ta txanpon bat, Jauna, zu baño geiago estimatu det? Ta kuarto bat galtzea, geiago nik senti dezadala. Cb Eg II 18. Txanpon bat, edo lau kuartogatik jasotzen badezu edaten duenen erausia [...] atozea ta ez dezu jasoko lagun urkoaren anima ez galtzeagatik? AA III 368. Lau edo bost urraza-buru galantak ere txanpon batean. Izt C 155. Amasei bertso txanpon batian. Xe 316. Ze eman dik? --Kuarto bat. [...]--Gezurra, gezurra. Txanpona dek. --Oi! Kuartua zala uste nikan. Sor Gabon 26. Bañon gertaera da len zor dizkatala txanpon batzubek! Sor AKaik 119. Txanponeko liburu eta gazetetan. AJauregi EE 1885b, 176. Bazituen txanpon batzuek, baña oraiñ murritutxo dago. Urruz Urz 45.
    ( s. XX) Jokatzen dituzte bero beroan aldean dituzten txanpon guztiak. Ag G 81. Migelek, gutxika gutxika, eskukada bat txanpon lortu zuan. Ib. 255. Amonak esan dit txanpon baten tia emateko. Iraola EEs 1916, 316. Uts gutxien egiten duenari txanpona ematen dio. Astegunetan onentxoak pelotaka jartzen ditu [...] irabazleentzat erreal bana aginduz. A Ardi 139. Neu bixi nazan artian beintzet eztaukok nire txanponik. Kk Ab I 111. Ardita palta da txanpona osatzeko. Moc Damu 8. Ni're etxera ementxe nator / txanpon guziak aituta. Tx B III 68. Jakiña dago: txanponik ez bada, gaurko eguneko gizasemeentzat emakumerik ez dago. Alz Txib 83. Badakit askok esango dutela txanponen atzetik nabillela. Lab EEguna 68. Zortziko txanpona. "Una moneda de diez céntimos" . Or Eus 417. Baita [...] laurlekoa osatzen ez dutenak ere, ordaintzeko lain txanponik ez dalako. EAEg 25-2-1937, 1150. Oraintxe etorriko aita lanetik... eta txanpon asko ekarriko. NEtx Antz 116. [Papera egiteko piñuak] atzerritik ekarri bear eta ordañez txanpon ederrak eman bear. Munita 56. Bada menditik txanpona ekarri nai badezu eta azkar, insignis piñua bezelakorik ez dezu. Ib. 106. Emendik artu duen poza ez dauka lau txanponean saltzeko. Ib. 69. Txanpon batzuek azkar irabazteko. JAIraz Bizia 46. Mutil koskor beltzak, txanpon eske. Ib. 33. Kendu eustazan, antxiña ez dala, neukazan txanpon guztiak. Bilbao IpuiB 125s. Ai, onelako ta alako tokitan irabazitako txanpon ederrak! Anab Poli 123. Orratx, txanponean bost orratz! eskerrak eskainia berekin du-ta. Zait Plat 124. Giza-jendeak aurkituko dituzu mota askotakoak: [...] dirurik edo txanponik eztutenak [...]. Vill Jaink 24. Teresa doneak moja-etxe berri bat jaso nai zun baña ortarako iru txanpon besterik etzeuzkan. MAtx Gazt 95. Musean galdutako txanpon batengatik. Ib. 30. Osasunagaz ibilli / eta onantza zatozenian / txanpon askogaz etorri. BEnb NereA 68. Kale gorrian gauza guztiak / biar dira erosi, / txanpona beti igesi, / askotan zorra nagusi. And AUzta 127. Txanpon txarra, etxera biur. (AN-larr) 'Balio eztuna, etxera bear' . Inza EsZarr 170. Txanpon batzuk irabaztera norabait joan nai nuke ba. Salav 39. Txanpon baten miña, ta bi sosen lotura. (AN-5vill). Inza NaEsZarr 1797. Aiton gizajo onen bizkar jolas ta par egin-araziz txanponak irabazi nai badituk, ar biurtuko al zaizkik danak! Ataño TxanKan 17. Gu bakarrik naiko izango gerala emengo txanponak gastatzeko. TxGarm BordaB 44. Txanpona aidera botata egoan. Gerrika 93.
    v. tbn. Echag 261. Zab Gabon 68. Otag EE 1884b, 526. Goñi 37. Noe 38. JanEd I 26. Arrantz 16. Pagoaga Itzald II 134. Muj PAm 37. Mok 7. Enb 182. Lek EunD 20. Ldi IL 74. ABar Goi 29. TAg Uzt 209. EA OlBe 18. Mde Pr 266 (HaurB 70 xanpon). Txill Let 64. Erkiag BatB 124. Basarri 95. Osk Kurl 21. Ibiñ Virgil 58. Ataño TxanKan 266. Txanpoin: Ort Oroig 21 (22 txanpoi).
    azpiadiera-1.1
    (Empleado en frases negativas del tipo txanpon bat ez izan, txanpon bat ez balio, etc. para expresar una cantidad insignificante de dinero o algo de valor insignificante).
    Eta sekula txanpon bat bakarra ez ziguen bialdu! Apaol 37. Sinistu nazak, Mitxel! Txanponikan ez zidukat. Ib. 96. Ezetara ez arren txanpon bat balio / puskatxo bat geiago emongo neuskio. AB AmaE 229. Guztiak ezkonduko zitezkean pozik Malentxorekin, naiz ta onek txanpon bat izan ez. Ag G 169. Lau illabete aurrerago itxu bati soñua jo eragiteko txanpon baten jabe etzan. Kk Ab I 76. Biar ixan daun guztija berak irabazi, etxetik txanpon bat bialdu etxakola. Ib. 112. Nori burura etorri lekijo [...] diruba jokatzia, sakelian txanpon bat euki ez ta? Ib. 15. Gogoratzen al aiz aroztegi txiki ura jarri ukanian, bi txanponekin? ABar Goi 23. [...] buru-austeak, txanpon zar bat be ez ete-dabe balio? Eguzk GizAuz 60 (v. tbn. txanpon zar en Ag Kr 46). Txanpon bat ez dute balio. Oiek emen gauza merkea dira. JAIraz Bizia 33. Bere biziarengatik iñork ez zuan txanpon bat emango. Ib. 85. Eta neri nagusi arek etzidan beñere txanpon bat ere ematen. Jai ta aste beti lanean. Salav 29.
    azpiadiera-1.2
    (Como primer miembro de comp.).
    Mutiko-neskatoak, txanpon bitzea bukatu ondorean [...]. Ag G 74. Andi ta indartsuenak atera ziran nagusi lenengo txanpon eralgitzean, ta aiek zijoazen Joanesi jarraika je! bolua! je! Ib. 73. Neure txanpon ondakiñak, eurok eskuratzeko utzi ditut-eta. Erkiag BatB 174 (188 txanpon ondarrak). Txanpon-ertzakaz ots-egin eban mostrador ganean. Ib. 63. Gazte sasoiko geran artian / txanpon mordoska bat egin. Basarri ( in Uzt Noiz 14 ). Esne onekin txanpon mordoxka / bereala det egiña. NEtx LBB 221. Bein ere patrikan txanpon-faltarik ez. Albeniz 57.
    azpisarrera-1
    TXANPON-BELAR. "Txanpon-bedarra" figura en Iz ArOñ sin tra.Cf. TXANPON-LORE.
    azpisarrera-2
    TXANPON GAIZTO. "Chanflón, mala moneda, tosca y falsa, txanpon gaistoa" Lar.
    Baña zer diot errealak? Txanpon gaisto bat orren erraz emango ez nuen. Cb Eg II 17s (Dv LEd 46 sos edo xanpon gaixto bati ).
    azpisarrera-3
    TXANPON-LORE. "Txanpónlora bat, margarita de jardín que se bendice en el ramillete de San Juan; margarita grande de prado" Iz ArOñ.

    txanpon

    txanpon
    << txamar 0 / 0 txapeldun >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper