(Lcc, VP 20r, Lar, H (V, G)), desio (V-gip ap. Elexp Berg ), deseiu, deseio.
Deseo. v. desira. Tr. Sólo meridional, si exceptuamos unos versos de Valcarlos (LuzKant 125). Aparece muy frecuentemente emparejado con nahi, gogo, gura, etc. Documentado bien desde los primeros textos, falta en vizcaíno desde mediados del s. XIX, tal vez algo antes, salvo en textos dialectales modernos de V-gip; falta tbn. en autores significativos como Mendiburu o Iztueta (Añibarro parece emplearlo sólo en sus primeros escritos). Desde comienzos del s. XX su empleo se restringe casi exclusivamente a textos de carácter popular; en la 2.a mitad se vuelve a encontrar en algún autor de cierto nivel.
Ainbat zan Silveroen deseoa Sirena ekusterren. Lazarraga A, 1142r. Zu serbitzeko andi dot deseoa. Ib. A17, 1186r. Libradu gagizan obra eta deseo deungetarik. Bet 3. Deseo andia dut negozio guziak konpon litean. MRos 10.2r. Aragiaren luxuriasko deseo gaistoak. Ber Doc 171v. Zer da luxuria? Apetitu eta deseo torpe bat aragien pekaturako. Cap 74. Libredu gagizenzat Iangoikoak obra eta deseo deungeetarik. VJ 3. Deseo anitz dut Jaungoikoak eman diezazuela urte anitzetan. CartNav 139. Baldin pensamentutik edo deseotik pasatu ez bazan obraz egitera pekatu. OA 158. Deseo loiak daukazana iñoen senar da emazteakaz. Arz 44. Ez iori gaitz egitea obras, itzes edo deseos. El 55. Alkanzau diguzula gurari andi bat idaraiteko Jaunau egunean bein deseo geiagogaz. Urqz 46. Haziendaren apetitu edo deseo desordenatu bat. Iraz 42. Zerurako deseoakin zebillela. Cb Just 55. Deseo edo nai gaiztoetatik jaiotzen dira bekatu guziak. Ub 180. Aoa idikita naikunde edo deseo likitsetara. Mg CC 164. Egite ta deseiu gaiztoetatik Jangoikoak libra gaitzan. Añ CatAN 12 (CatLlo 12, CatAe 2, CatR 3 deseo, CatEliz 459, CatSal 3 deseiu). Bendekurako gogo, deseo edo griña gaiztoa piztutzen da gure barruan. Gco II 49. Zeuren aitarén deseoak naitúzie egín. LE Io 8, 44. Badezula bera serbitzeko nai edo deseo andi bat. AA III 404. Orobat oiei ongi egiteko deseoa erakutsi dutenak. FrantzesB I 97. Ez gatxik jazo dakijon desiorik, ez geuk berari egiteko guraaririk. fB Ic I 100. Inoren kalteko gurari edo desio oneek kristinau guztiai eragotzita dagoz. Ib. II 269. Orai eskuaraz publikatzen duena [...] kristau fielen instrukzionearen deseiuz. CatB 5. Nortzuk, bada, egiten daudee pekatu mortala alango desio bagako biraoakaz? CatLlo 44. Zure deseo guztiya aseko dute ta ezin geiagoraño beteko dute. Echve Imit 341 (III 49, 6; Ip nahi tüzünak, Pi gura direan guztiak, Leon gutiziatu guziak ). Nere uste guztian / dauka deseoa / zamaz lerturik illa / ni ikustekoa. It Fab 129. Zoin naidenek mira lezan emazte bati deseo gaxtorekin. Hual Mt 5, 28. Zuek ekarriagatik / deseua ugari, / utzi ezaiozute / gure baliari. Arrantz 15. Ostera bere zaldira igo zan, gau artan bertan bere jauregira iristeko deseoz. Arr GB 93. Ez egitie iñori gatxik ez egitez, ez esatez, ez desioz bere. CatArrig 81. Nere desio guzia izandu da Maria ikustia gizonaz onratua. Bv AsL 80. Bera ikusteko zale eta deseotan irazeki zan. Arr May 114. Ez daukak abilidaderik ire desioa ezkutatzeko. Apaol 44. Sentitzen du bere biotzaren erdian desio neurrigabeko bat. Ag Serm 207. Feri on baten desioa daukala. Alz STFer 116.
( s. XX) Obra onak iteko nagitasune edo deseio falta. CatUlz 51. Bertzen ondasunen deseioik ez izetia. Ib. 7. Aingeruak eztituzte ezagutzen gure biotzaren deseioak. (AN-ulz, 1905). FLV 1988, 270. Ez du sintsen zer deseo duan xakiteko noizartio dagon erri kortan. Mdg 151. Emendik egiten dugu desioaren bitartez an izandu bagiña guk ere egingo genuena. Goñi 114. Oien aspaldiko deseoa kunplitua geldituko da. Ill Testim 30. Zer desiotan etorri ziran / orduan nuen ikasi: / amak eta aizpak gure etxia / biar zutela ikusi. Tx B I 77. Ezkontzeko izan arren / askok desiua. MendaroTx 241 (234 desiyua). Nere deseiua zer zen / niyon adiderazi. Yanzi 98. "Wishful thinking" (gogoz edo desioz betetako oldozmenak). JAIraz Bizia 96. Zure deseoa baldin bada, ongi iruditzen zait. Arti Ipuin 84. Orixe dok iñondako desio txarra. SM Zirik 125. Adimendun izakietan zera aurkitzen dugu: gogoa (deseoa). Vill Jaink 109. Gurari edo deseo txarrik euki. MAtx Gazt 84. Aren desiora apaldu zan. Etxba Ibilt 485. Emakumearen maitasunaren desioa / itsas ertza neurri gabea da. Lasa Poem 67. Ni ere desioarekin gelditu nintzan. BAyerbe 141. Deseo on bat agertuten dot / danok ondo bizitzeko. FEtxeb 171.
v. tbn. MPortal 60. Oe 143. CatBus 26. Insausti 34. Desio: Auspoa 97, 50. Auspoa 39, 57.