Tr. Documentado desde Lazarraga, se da casi exclusivamente en la tradición vizcaína; se encuentra tbn., junto a leio, en una canción baztanesa. Hallamos la var. mentana en DurPl.
sense-1
(V-ple-ger-gip, G-azp, S; Lar, Mg Nom , Añ),
mentanaRef.:
Giese CasaS 10; Iz UrrAnz ; Etxba Eib ; Holmer ASJU 1968, 120 y 122; Elexp Berg. Ventana."
Leioa (G), bentanea (V). Ventana"MgNom.
"Ventana: (c.) bentana, (G) leioa
"Añ.
"
Bentának
"GieseCasaS 10.
"
Béntania, la ventana. Bi béntana (V-gip, G-azp)"IzUrrAnz.
"Prestado del romance en perjuicio de la voz propia, leiua, perdida en Eibar. Neska bandera ori, beti bentanan (leiuan) dago
"EtxbaEib.
v. leiho. Zeure aposentuko bentanara joaten. Lazarraga A, 1140r.
Gabetan barriz ez jagot joko / laztanai biguelea, / ez geiago oneretxiai / bentanarean flautea. Ib. A24, 1195v.
Irikazu arako bentanea. Mic 12r.
Axetxu oz bat sarzaiten da bentanatik ebagiten dauzela surrak. Ib. 12r.
Magdalentxori bentanarako bidea galdu artean.
EiBer
532.
Joan zan komentoko bentana edo leio batera. AñMisE 166.
Bentanara urtenda, ango loijak jaurtegi eutsazan purijaz senarrari buruti beera. fBIc III 374s.
Neskatillak sarri urteten dabee bentanara, berso zikiñak entzun, ta barrezko eskerrak emotera. JJMgBasEsc 125.
Ikusi eban zelan idigi zan bere gelako leijo edo bentania. UrMarIl 66.
Euki biar ditu bentana asko axiaren sartu urtenerako. UrDial 82 (It leio, Dv, Ip leiho).
Don Nikolas karamelo, / konpesore Mariandres, / alarguna dontzellia / kantaremos alegria. / Lau bentana bost ate / sei etxe ta subete. (Canc. pop. inKkAb I 60s
).
Edegi dirade zeruan / Ate diamantezkuak; / Arixekin batera / Bentana izarrezkuak . (V-ger). Balad 193.
Neure maiteak bota egin eustan / lantzea bentanarean. (V-ger). Ib. 123.
Urten daik, mutil, urten daik, mutil / alako bentanarian / ama neuriak urten dagian / kanpora sospetxerian. (V-m). Ib. 57.
Utsuak eder leio / bentanak are geiago / Utsuko etxekoandrea / Santanan defuntu dago. (B). Ib. 181 (en la vers. de NafEKZ 191 Utsuak eder leiho, / Lantanak ederrago, / Lantanako alaba / Utsuan hila dago).
Trumoiak diranean [...] Santo-kristoa bentanara atara eiten dogu. (V-gip). GandEusk 1956, 211.
I, Jerolimo, urrenguan andriakin laztanka abillenian, bentana ondotik erretirau eike. SMZirik 79.
Geiagoko barik, bentania zabalduta, bota eban bere burua ibaira. Ib. 120.
Bentanetatik preguntaten deutsoean euren andrari ea botako badaue. (V-ple). HolmerASJU 1969, 176.
azpisarrera-1
BENTANA-MARKO.
"Marco de ventana" Elexp Berg.
azpisarrera-2
BENTANA-OSTE.
Zona situada tras la ventana. Beste askok ez dauko / batbere modurik / jente guztijen aurrian / artzeko ardirik, / gero zer egiten dau / etxera juanda, / mentana oste batetan / banan, biñan bota. DurPl 85.
azpisarrera-3
BENTANA-TAPA.
"Tapa de ventana, contraventana. Bentana-tapak itxi amabixak aldera" Elexp Berg.
azpisarrera-4
BENTANA-ZULO.
Ventana, hueco de ventana. Plaza baztar bateti edo bentana zulo bateti dantziari begira. fBOlg 69.