Orotariko Euskal Hiztegia
OEH - Bilaketa
974 emaitza don bilaketarentzat
Sarrera buruan (3)
Sarrera osoan (497)
- 2 -a
- abere
- abitu
- abizen
- adar
- adei
- adibide
- adina
- adio
- adiskide
- adiskidetsu
- aditzaile
- aditze
- adore
- afari
- aforratu
- ageri
- agertaratu
- agramontestar
- agur
- agurka
- agurpen
- ahaide
- ahal
- ahalegin
- aho
- ahomen
- ahots
- ahoztegi
- ahulkeria
- ahuntzain
- 1 ai
- ainizkar
- airatu
- aita
- aitaita
- aitaordezko
- aitasaba
- aitzineko
- aitzinsolas
- aiudante
- aizkatu
- aizkora
- akika
- akuilu
- 3 ala
- alaen
- alagala
- alaitu
- albaitari
- 1 albo
- aldameneko
- aldatu
- aldekari
- 1 aldekor
- aldi
- 1 aldizka
- aldundi
- alegia
- alfabeto
- alfer
- alferez
- alkaide
- alkatetza
- almirantazgo
- almirante
- altu
- altxor
- 1 amama
- amandre
- amasaba
- amerikano
- amets
- amodio
- amore
- amoros
- amorratu
- andaluziar
- andre
- angarila
- animo
- animotsu
- antiklerikaldu
- antiklerikaltxo
- antzeztu
- antzina
- apaidin
- apaindu
- apaiz
- apaizaitago
- apaiztegi
- aparte
- apustu
- arantza
- arbola
- ardanbarril
- ardazkatu
- 1 ardi
- ardit
- 1 ardura
- arduratsu
- 1 arduratu
- arenbat
- argi
- 1 argitu
- arinaldi
- arlote
- armada
- arnasestuka
- 1 arol
- arraio
- arraioka
- arrats
- arrautza
- arrazoi
- arren
- arrendu
- arretatsu
- artatza
- 1 arte
- 1 artez
- artikulu
- arto
- artzapezpiku
- artziprestazgo
- artzobispo
- arzediano
- ase
- 1 aska
- askatzaile
- asko
- asmakizun
- asmatu
- asmo
- astakilo
- astelegun
- astiro
- asto
- astoko
- 1 astun
- astunko
- 1 ate
- atera
- atorradun
- atrapatu
- 1 atun
- atzaparka
- 1 atze
- atzealde
- atzeraka
- aukera
- 2 aurki
- aurkile
- aurpegi
- aurre
- aurren
- automobil
- 1 auzi
- azgarri
- azken
- aztalka
- aztertu
- azti
- azut
- badaezpada
- bai
- baietz
- baiezka
- baieztu
- baimen
- bainu
- 1 baita
- baizen
- bakal
- bakaldun
- bake
- balbe
- baldin
- baldinbere
- baldinetariak
- baleroso
- baliatu
- bandera
- barau
- baraute
- barber
- 1 bare
- barnetegi
- 1 barren
- 1 barrena
- barride
- barril
- barru
- barruratu
- batu
- batxe
- batxiler
- batza
- batzartar
- bazter
- beaumontestar
- begikaldi
- begiratu
- begitarte
- behar izan
- beharrik
- behartu
- 1 behatz
- behi
- behin
- behinola
- bekain
- belartze
- belatxo
- belaun
- beldur
- belozipedo
- belztxo
- benefiziatu
- 1 bentana
- bentzutu
- berariaz
- berba
- berbereki
- berdin
- 1 bere
- berekiko
- berekoi
- berezi
- berezko
- 1 berme
- berori
- beroriek
- berpizmen
- berri
- berriztatu
- besarkatu
- beste
- bestela
- bestetxo
- bete
- beterinario
- betile
- betilun
- bezain
- bezalaxe
- bi
- biba
- bidali
- bidalkin
- bidegabekeria
- bider
- bigarren
- bihotz
- bihurkera
- bikario
- bila
- bilau
- bilbotar
- bildu
- birjosi
- birrei
- bistatu
- bitxain
- bitxi
- 1 bizar
- bizarlari
- bizi
- bizigai
- bizkar
- boilesta
- bokarta
- bolu
- boluntario
- borla
- borondate
- borrokaizun
- borrokazale
- 1 bortu
- bortubete
- bosteko
- botika
- brigada
- brigadari
- brindatu
- brinko
- buelo
- buelta
- bukatu
- bulda
- burdina
- burdinbide
- burualde
- buru-argi
- burugabekeria
- burutapen
- burutsu
- burutu
- buruz
- buruzagi
- buztan
- buztanbeltz
- danbagin
- dangateko
- dantza
- dantzaldi
- dato
- debalde
- deiadar
- 2 dena
- dendari
- desegile
- desegin
- destainati
- deun
- deunga
- dilinda
- din-dan
- diputatu
- diru
- dirukume
- disparatu
- dizdiz
- doe
- dohain
- dohakuntza
- doi
- donario
- done
- dongaro
- donge
- donostiartasun
- donu
- dote
- doña
- drestin
- duke
- eder
- 1 ederki
- ederzale
- edeslari
- egin
- egon
- egoskogor
- 1 egun
- egurrola
- ehuneko
- ejerzitu
- ekinaldi
- eletari
- elkarkida
- elorri
- emagaldu
- emai
- emairik
- emaitza
- 1 emakari
- emari
- 2 enparatu
- enterru
- epaile
- epailetza
- epistola
- erabakitza
- erabat
- eragabe
- eragin
- eragintasun
- erakidatu
- 2 eraso
- erdipurdi
- eregitasun
- ereskin
- eroan
- erotu
- 2 erreal
- errege
- errekonozitu
- erretore
- errexal
- errezo
- esakuntza
- esker
- eskergarri
- eskola
- 1 esku
- eskumikatu
- espainiar
- establia
- estreina
- estudiante
- etorrera
- etsenplu
- etxaleku
- etxarte
- etxepe
- euskara
- euskeranto
- euskotarño
- ez
- ezagun izan
- ezagutza
- ezaugarritu
- eze
- ez-egiteko
- ezezka
- ezeztu
- 1 ezin
- ezkailu
- ezker
- ezkondu
- ezkur
- eztarriratu
- fabore
- famadun
- farre
- farrekizun
- fededun
- feriatu
- figura
- 2 fin
- firmatu
- firme
- firmeza
- fragata
- fraide
- framazondar
- 1 franko
- fulano
- gabon
- 1 galdegin
- galdu
- galeoi
- 3 gangar
- garabi
- garaikerri
- garate
- garrasizale
- 1 garratz
- 1 gau
- gaurko
- gaztaina
- gazte
- gaztelaztu
- gehien
- 2 gertu
- giltzapetu
- giltzurrin
- ginbail
- gizandi
- goapo
- goarpelari
- godartari
- gogo
- 1 goiti
- goralpen
- goraltza
- gorputz
- gosari
- goxotegi
- gozo
- grano
- grazia
- guardia
- gudari
- gudu
- gurdikote
- gurditzar
- guren
- gustatu
- guzti
- haintxe
- 1 hala
- halako
- halaxen
- hamalauko
- han
- handitasun
- hanka
- 1 hara
- harakin
- harako
- hari
- harik eta
- harmonia
- harri
- harro
- harrotu
- hartarako
- 1 hartu
- 1 hartze
- haserre
- hasi
- hasiera
- hats
- hausnartu
- hauts
goiburua
begikaldi.
sense-1
(L, BN, S; Ht VocGr 392, H),
begikalde (R-uzt),
begikaldu (-kh- S; Foix)
Ref.:
A (begi, begikada); Lrq /bégikhaldü/.
Mirada, ojeada. "Œillade, begikaldia <begui cualdia>" Ht VocGr. "Begi khaldi bat eman diot, j'y ai donné un coup d'œil. Syn. begiraldi bat" H. "Begikaldia egotxi (Sc), elegir" A s.v. begi. "Coup d'œil" Foix. "Begi-khaldü, (/bégikhaldü/, plus souvent /beikhaldü/, dernière étape vers une future forme /bekhaldü/), coup d'œil, expression calquée sur la française" Lrq. v. BEGI-UKALDI, BEGI-KOLPE.
Gizon zaharrari gaude begikhaldiz, haren adiniala heltü nahian. Egiat 190. Arthiki zuen begikaldi ezti bat don-Eskolastikaren Tailuntzaren gainerat. Birjin 241. Ifernuko bothere guziek baino gehiago izitu behar du bere flakezak; hats-gorapen bat, begi-kaldi bat, ezdeus bat aski da haren garaitzeko. Dh 213. Begikaldi batez itsasoa zolaraino ta lurra bere zimenduetaraino iharrosten eta ikharatzen duena. Ib. 132. [Jainko] haren begi-kaldi zorrotzei pharatua egotea. Ib. 135. Txaz gizoner etzuen soik egiten; / egun begi-kalduz ditu hurbileratzen. Arch Fab 193. Ezpéitüt sonüti zúre leihúla begi khaldü bat berbéa emáiten áhal ez, zü ekhúsi gábe léiho gibeléti soñíi sooz! Lrq Larraja RIEV 1931, 237. Guk ez dittugu lenbiziko begikalduz ulertzen gure izen soill oriik. Or LEItz 34. Begikaldu samur batez / nor naizenik / adiraz dautazu garbi. "Con una mirada tierna" . Or BM 30. Begikalduz baino buru-eraginez igurtzigoak edo ditu ausaz guziak. "Acaso algo de índole intelectual más discursivo que intuitivo" . Ib. 22. Mendi gora batera eraman zuen; andik erakutsi zizkion begikaldi batean munduko yaurgo guziak. Ir YKBiz 47. Hango salbaien begikaldi harrituak ikusi bazintuzte! Zerb Bahnar 97. Mistikuen begi-kaldu ortaz galdegin ere da, orren bidez mistikuak geiago ikusten ote dun Iainkoaz siñest-egiak diotsona baiño. "Acerca de la intuición del místico" . Or ( in Gazt MusIx 44 ).
Mirada, ojeada. "Œillade, begikaldia <begui cualdia>" Ht VocGr. "Begi khaldi bat eman diot, j'y ai donné un coup d'œil. Syn. begiraldi bat" H. "Begikaldia egotxi (Sc), elegir" A s.v. begi. "Coup d'œil" Foix. "Begi-khaldü, (/bégikhaldü/, plus souvent /beikhaldü/, dernière étape vers une future forme /bekhaldü/), coup d'œil, expression calquée sur la française" Lrq. v. BEGI-UKALDI, BEGI-KOLPE.
Gizon zaharrari gaude begikhaldiz, haren adiniala heltü nahian. Egiat 190. Arthiki zuen begikaldi ezti bat don-Eskolastikaren Tailuntzaren gainerat. Birjin 241. Ifernuko bothere guziek baino gehiago izitu behar du bere flakezak; hats-gorapen bat, begi-kaldi bat, ezdeus bat aski da haren garaitzeko. Dh 213. Begikaldi batez itsasoa zolaraino ta lurra bere zimenduetaraino iharrosten eta ikharatzen duena. Ib. 132. [Jainko] haren begi-kaldi zorrotzei pharatua egotea. Ib. 135. Txaz gizoner etzuen soik egiten; / egun begi-kalduz ditu hurbileratzen. Arch Fab 193. Ezpéitüt sonüti zúre leihúla begi khaldü bat berbéa emáiten áhal ez, zü ekhúsi gábe léiho gibeléti soñíi sooz! Lrq Larraja RIEV 1931, 237. Guk ez dittugu lenbiziko begikalduz ulertzen gure izen soill oriik. Or LEItz 34. Begikaldu samur batez / nor naizenik / adiraz dautazu garbi. "Con una mirada tierna" . Or BM 30. Begikalduz baino buru-eraginez igurtzigoak edo ditu ausaz guziak. "Acaso algo de índole intelectual más discursivo que intuitivo" . Ib. 22. Mendi gora batera eraman zuen; andik erakutsi zizkion begikaldi batean munduko yaurgo guziak. Ir YKBiz 47. Hango salbaien begikaldi harrituak ikusi bazintuzte! Zerb Bahnar 97. Mistikuen begi-kaldu ortaz galdegin ere da, orren bidez mistikuak geiago ikusten ote dun Iainkoaz siñest-egiak diotsona baiño. "Acerca de la intuición del místico" . Or ( in Gazt MusIx 44 ).
