Orotariko Euskal Hiztegia
OEH - Bilaketa
974 emaitza don bilaketarentzat
Sarrera buruan (3)
Sarrera osoan (497)
- 2 -a
- abere
- abitu
- abizen
- adar
- adei
- adibide
- adina
- adio
- adiskide
- adiskidetsu
- aditzaile
- aditze
- adore
- afari
- aforratu
- ageri
- agertaratu
- agramontestar
- agur
- agurka
- agurpen
- ahaide
- ahal
- ahalegin
- aho
- ahomen
- ahots
- ahoztegi
- ahulkeria
- ahuntzain
- 1 ai
- ainizkar
- airatu
- aita
- aitaita
- aitaordezko
- aitasaba
- aitzineko
- aitzinsolas
- aiudante
- aizkatu
- aizkora
- akika
- akuilu
- 3 ala
- alaen
- alagala
- alaitu
- albaitari
- 1 albo
- aldameneko
- aldatu
- aldekari
- 1 aldekor
- aldi
- 1 aldizka
- aldundi
- alegia
- alfabeto
- alfer
- alferez
- alkaide
- alkatetza
- almirantazgo
- almirante
- altu
- altxor
- 1 amama
- amandre
- amasaba
- amerikano
- amets
- amodio
- amore
- amoros
- amorratu
- andaluziar
- andre
- angarila
- animo
- animotsu
- antiklerikaldu
- antiklerikaltxo
- antzeztu
- antzina
- apaidin
- apaindu
- apaiz
- apaizaitago
- apaiztegi
- aparte
- apustu
- arantza
- arbola
- ardanbarril
- ardazkatu
- 1 ardi
- ardit
- 1 ardura
- arduratsu
- 1 arduratu
- arenbat
- argi
- 1 argitu
- arinaldi
- arlote
- armada
- arnasestuka
- 1 arol
- arraio
- arraioka
- arrats
- arrautza
- arrazoi
- arren
- arrendu
- arretatsu
- artatza
- 1 arte
- 1 artez
- artikulu
- arto
- artzapezpiku
- artziprestazgo
- artzobispo
- arzediano
- ase
- 1 aska
- askatzaile
- asko
- asmakizun
- asmatu
- asmo
- astakilo
- astelegun
- astiro
- asto
- astoko
- 1 astun
- astunko
- 1 ate
- atera
- atorradun
- atrapatu
- 1 atun
- atzaparka
- 1 atze
- atzealde
- atzeraka
- aukera
- 2 aurki
- aurkile
- aurpegi
- aurre
- aurren
- automobil
- 1 auzi
- azgarri
- azken
- aztalka
- aztertu
- azti
- azut
- badaezpada
- bai
- baietz
- baiezka
- baieztu
- baimen
- bainu
- 1 baita
- baizen
- bakal
- bakaldun
- bake
- balbe
- baldin
- baldinbere
- baldinetariak
- baleroso
- baliatu
- bandera
- barau
- baraute
- barber
- 1 bare
- barnetegi
- 1 barren
- 1 barrena
- barride
- barril
- barru
- barruratu
- batu
- batxe
- batxiler
- batza
- batzartar
- bazter
- beaumontestar
- begikaldi
- begiratu
- begitarte
- behar izan
- beharrik
- behartu
- 1 behatz
- behi
- behin
- behinola
- bekain
- belartze
- belatxo
- belaun
- beldur
- belozipedo
- belztxo
- benefiziatu
- 1 bentana
- bentzutu
- berariaz
- berba
- berbereki
- berdin
- 1 bere
- berekiko
- berekoi
- berezi
- berezko
- 1 berme
- berori
- beroriek
- berpizmen
- berri
- berriztatu
- besarkatu
- beste
- bestela
- bestetxo
- bete
- beterinario
- betile
- betilun
- bezain
- bezalaxe
- bi
- biba
- bidali
- bidalkin
- bidegabekeria
- bider
- bigarren
- bihotz
- bihurkera
- bikario
- bila
- bilau
- bilbotar
- bildu
- birjosi
- birrei
- bistatu
- bitxain
- bitxi
- 1 bizar
- bizarlari
- bizi
- bizigai
- bizkar
- boilesta
- bokarta
- bolu
- boluntario
- borla
- borondate
- borrokaizun
- borrokazale
- 1 bortu
- bortubete
- bosteko
- botika
- brigada
- brigadari
- brindatu
- brinko
- buelo
- buelta
- bukatu
- bulda
- burdina
- burdinbide
- burualde
- buru-argi
- burugabekeria
- burutapen
- burutsu
- burutu
- buruz
- buruzagi
- buztan
- buztanbeltz
- danbagin
- dangateko
- dantza
- dantzaldi
- dato
- debalde
- deiadar
- 2 dena
- dendari
- desegile
- desegin
- destainati
- deun
- deunga
- dilinda
- din-dan
- diputatu
- diru
- dirukume
- disparatu
- dizdiz
- doe
- dohain
- dohakuntza
- doi
- donario
- done
- dongaro
- donge
- donostiartasun
- donu
- dote
- doña
- drestin
- duke
- eder
- 1 ederki
- ederzale
- edeslari
- egin
- egon
- egoskogor
- 1 egun
- egurrola
- ehuneko
- ejerzitu
- ekinaldi
- eletari
- elkarkida
- elorri
- emagaldu
- emai
- emairik
- emaitza
- 1 emakari
- emari
- 2 enparatu
- enterru
- epaile
- epailetza
- epistola
- erabakitza
- erabat
- eragabe
- eragin
- eragintasun
- erakidatu
- 2 eraso
- erdipurdi
- eregitasun
- ereskin
- eroan
- erotu
- 2 erreal
- errege
- errekonozitu
- erretore
- errexal
- errezo
- esakuntza
- esker
- eskergarri
- eskola
- 1 esku
- eskumikatu
- espainiar
- establia
- estreina
- estudiante
- etorrera
- etsenplu
- etxaleku
- etxarte
- etxepe
- euskara
- euskeranto
- euskotarño
- ez
- ezagun izan
- ezagutza
- ezaugarritu
- eze
- ez-egiteko
- ezezka
- ezeztu
- 1 ezin
- ezkailu
- ezker
- ezkondu
- ezkur
- eztarriratu
- fabore
- famadun
- farre
- farrekizun
- fededun
- feriatu
- figura
- 2 fin
- firmatu
- firme
- firmeza
- fragata
- fraide
- framazondar
- 1 franko
- fulano
- gabon
- 1 galdegin
- galdu
- galeoi
- 3 gangar
- garabi
- garaikerri
- garate
- garrasizale
- 1 garratz
- 1 gau
- gaurko
- gaztaina
- gazte
- gaztelaztu
- gehien
- 2 gertu
- giltzapetu
- giltzurrin
- ginbail
- gizandi
- goapo
- goarpelari
- godartari
- gogo
- 1 goiti
- goralpen
- goraltza
- gorputz
- gosari
- goxotegi
- gozo
- grano
- grazia
- guardia
- gudari
- gudu
- gurdikote
- gurditzar
- guren
- gustatu
- guzti
- haintxe
- 1 hala
- halako
- halaxen
- hamalauko
- han
- handitasun
- hanka
- 1 hara
- harakin
- harako
- hari
- harik eta
- harmonia
- harri
- harro
- harrotu
- hartarako
- 1 hartu
- 1 hartze
- haserre
- hasi
- hasiera
- hats
- hausnartu
- hauts
goiburua
adei.
sense-1
1.
(BN-baig ap. A
; Bera, BeraLzM).
"Deferencia. Adei ekarri, dar el primer paso para hacer paces" A. "Cortesanía, cortesía, decoro, deferencia" BeraLzM. Tr. La antigüedad de adei, por no hablar de su origen (probablemente románico), es muy dudosa. Se trata, sin duda, de un término local, mal testimoniado, que Azkue y sobre todo sus seguidores (Olabide y su escuela, etc.), basándose en la ecuación adei = grazia, extendieron con compuestos y derivados. En DFrec hay 3 ejs.
Zertarako al dira adei samur ta dei laztan orrek? Ol Imit IV 1, 3 (SP ohore, Ch karitate, Mst huntarzün). Zure adei-opamaian eskeintzen dizkizut [...]. "Super placabili altari tuo" . Ib. 9,2. Uriak adei-erakutsiz eta eskatzeke nire esku yarri zuen [agintza] . 'La ciudad me confió como un don sin que yo lo pidiera' . Zait Sof 68. Neska onbera ta errukiorra zan, bere ustez beintzat eta adeiez (deferencia, respeto, cortesía) entzungo al-zitun arrazoi auek guziak. Etxde JJ 74. Beste zertan bi ere emanak izan zaizkie ilkor gaxoei iainkoen adeiez. 'Par la faveur des dieux' . Ibiñ Virgil 74 (69 zuen adeiez).
"Deferencia. Adei ekarri, dar el primer paso para hacer paces" A. "Cortesanía, cortesía, decoro, deferencia" BeraLzM. Tr. La antigüedad de adei, por no hablar de su origen (probablemente románico), es muy dudosa. Se trata, sin duda, de un término local, mal testimoniado, que Azkue y sobre todo sus seguidores (Olabide y su escuela, etc.), basándose en la ecuación adei = grazia, extendieron con compuestos y derivados. En DFrec hay 3 ejs.
Zertarako al dira adei samur ta dei laztan orrek? Ol Imit IV 1, 3 (SP ohore, Ch karitate, Mst huntarzün). Zure adei-opamaian eskeintzen dizkizut [...]. "Super placabili altari tuo" . Ib. 9,2. Uriak adei-erakutsiz eta eskatzeke nire esku yarri zuen [agintza] . 'La ciudad me confió como un don sin que yo lo pidiera' . Zait Sof 68. Neska onbera ta errukiorra zan, bere ustez beintzat eta adeiez (deferencia, respeto, cortesía) entzungo al-zitun arrazoi auek guziak. Etxde JJ 74. Beste zertan bi ere emanak izan zaizkie ilkor gaxoei iainkoen adeiez. 'Par la faveur des dieux' . Ibiñ Virgil 74 (69 zuen adeiez).
azpiadiera-1.1
Misericordia.
Yaube, Yoserekin zegon, ordea, bere adeia arengana makurtuz. "Misertus illius" . Ol Gen 39, 21 (Dv eta hartaz urrikaldurik). Oroi zaite, Jauna, Zure errukiaz, eta Zure adeiaz, betikoak baitira . (Ps 24) "Misericordiae tuae" . Or MB 183 (1237 Zure kupidaz, 199 Zure betidaniko urrikalmenez).
Yaube, Yoserekin zegon, ordea, bere adeia arengana makurtuz. "Misertus illius" . Ol Gen 39, 21 (Dv eta hartaz urrikaldurik). Oroi zaite, Jauna, Zure errukiaz, eta Zure adeiaz, betikoak baitira . (Ps 24) "Misericordiae tuae" . Or MB 183 (1237 Zure kupidaz, 199 Zure betidaniko urrikalmenez).
sense-2
2.
Gracia (de Dios).
Ta Aurra azi ta azkortzen ziyoan senaz beterik, eta Yainkoaren adeia Arengan zegon. Ol Lc 2, 40 (Lç Iainkoaren graziá, Dv Jaunaren dohaina). Yauna! zure adeia badaukat. "Si inveni gratiam in oculis tuis" . Ol Gen 18, 4 (Dv grazia).
Ta Aurra azi ta azkortzen ziyoan senaz beterik, eta Yainkoaren adeia Arengan zegon. Ol Lc 2, 40 (Lç Iainkoaren graziá, Dv Jaunaren dohaina). Yauna! zure adeia badaukat. "Si inveni gratiam in oculis tuis" . Ol Gen 18, 4 (Dv grazia).
azpisarrera-1
ADEI-LEGE.
"Cortesía, adei, adei-lege" BeraLzM.
Eztaukozu lauzirijen gixabiderik ez adei-legerik. Otx 54. Baña nagosijari adei-legez yagoko menpekuagaz esku-zabal ixatia. Ib. 66. Gixonak zelakuak, adei-legiak eta gurkerak be alakuak egin biar ixaten yakez. Ib. 54. Baña adei-legez, besterik ezian, erantzun egidazu ia senarrik dozunentz. Ib. 108. Arpegi onez eta adei-legez [artu] . Ib. 122. Zalantzan zegoen jende batere ez-ezagun batzuei jarraian egiten zituen adei-legezko ikustaldiok asko lagunduko ziotenez. Mde Pr 95.
Eztaukozu lauzirijen gixabiderik ez adei-legerik. Otx 54. Baña nagosijari adei-legez yagoko menpekuagaz esku-zabal ixatia. Ib. 66. Gixonak zelakuak, adei-legiak eta gurkerak be alakuak egin biar ixaten yakez. Ib. 54. Baña adei-legez, besterik ezian, erantzun egidazu ia senarrik dozunentz. Ib. 108. Arpegi onez eta adei-legez [artu] . Ib. 122. Zalantzan zegoen jende batere ez-ezagun batzuei jarraian egiten zituen adei-legezko ikustaldiok asko lagunduko ziotenez. Mde Pr 95.
adei
-
adei....
-
1. (BN-baig ap. A ; Bera, BeraLzM). "Def...
-
Misericordia. Yaube, Yoserekin zegon, or...
-
2. Gracia (de Dios). Ta Aurra azi ta azk...
-
ADEI-LEGE. "Cortesía, adei, adei-lege" ...
<< adar 0 / 0 adibide >>
