Orotariko Euskal Hiztegia
OEH - Bilaketa
974 emaitza don bilaketarentzat
Sarrera buruan (3)
Sarrera osoan (497)
- 2 -a
- abere
- abitu
- abizen
- adar
- adei
- adibide
- adina
- adio
- adiskide
- adiskidetsu
- aditzaile
- aditze
- adore
- afari
- aforratu
- ageri
- agertaratu
- agramontestar
- agur
- agurka
- agurpen
- ahaide
- ahal
- ahalegin
- aho
- ahomen
- ahots
- ahoztegi
- ahulkeria
- ahuntzain
- 1 ai
- ainizkar
- airatu
- aita
- aitaita
- aitaordezko
- aitasaba
- aitzineko
- aitzinsolas
- aiudante
- aizkatu
- aizkora
- akika
- akuilu
- 3 ala
- alaen
- alagala
- alaitu
- albaitari
- 1 albo
- aldameneko
- aldatu
- aldekari
- 1 aldekor
- aldi
- 1 aldizka
- aldundi
- alegia
- alfabeto
- alfer
- alferez
- alkaide
- alkatetza
- almirantazgo
- almirante
- altu
- altxor
- 1 amama
- amandre
- amasaba
- amerikano
- amets
- amodio
- amore
- amoros
- amorratu
- andaluziar
- andre
- angarila
- animo
- animotsu
- antiklerikaldu
- antiklerikaltxo
- antzeztu
- antzina
- apaidin
- apaindu
- apaiz
- apaizaitago
- apaiztegi
- aparte
- apustu
- arantza
- arbola
- ardanbarril
- ardazkatu
- 1 ardi
- ardit
- 1 ardura
- arduratsu
- 1 arduratu
- arenbat
- argi
- 1 argitu
- arinaldi
- arlote
- armada
- arnasestuka
- 1 arol
- arraio
- arraioka
- arrats
- arrautza
- arrazoi
- arren
- arrendu
- arretatsu
- artatza
- 1 arte
- 1 artez
- artikulu
- arto
- artzapezpiku
- artziprestazgo
- artzobispo
- arzediano
- ase
- 1 aska
- askatzaile
- asko
- asmakizun
- asmatu
- asmo
- astakilo
- astelegun
- astiro
- asto
- astoko
- 1 astun
- astunko
- 1 ate
- atera
- atorradun
- atrapatu
- 1 atun
- atzaparka
- 1 atze
- atzealde
- atzeraka
- aukera
- 2 aurki
- aurkile
- aurpegi
- aurre
- aurren
- automobil
- 1 auzi
- azgarri
- azken
- aztalka
- aztertu
- azti
- azut
- badaezpada
- bai
- baietz
- baiezka
- baieztu
- baimen
- bainu
- 1 baita
- baizen
- bakal
- bakaldun
- bake
- balbe
- baldin
- baldinbere
- baldinetariak
- baleroso
- baliatu
- bandera
- barau
- baraute
- barber
- 1 bare
- barnetegi
- 1 barren
- 1 barrena
- barride
- barril
- barru
- barruratu
- batu
- batxe
- batxiler
- batza
- batzartar
- bazter
- beaumontestar
- begikaldi
- begiratu
- begitarte
- behar izan
- beharrik
- behartu
- 1 behatz
- behi
- behin
- behinola
- bekain
- belartze
- belatxo
- belaun
- beldur
- belozipedo
- belztxo
- benefiziatu
- 1 bentana
- bentzutu
- berariaz
- berba
- berbereki
- berdin
- 1 bere
- berekiko
- berekoi
- berezi
- berezko
- 1 berme
- berori
- beroriek
- berpizmen
- berri
- berriztatu
- besarkatu
- beste
- bestela
- bestetxo
- bete
- beterinario
- betile
- betilun
- bezain
- bezalaxe
- bi
- biba
- bidali
- bidalkin
- bidegabekeria
- bider
- bigarren
- bihotz
- bihurkera
- bikario
- bila
- bilau
- bilbotar
- bildu
- birjosi
- birrei
- bistatu
- bitxain
- bitxi
- 1 bizar
- bizarlari
- bizi
- bizigai
- bizkar
- boilesta
- bokarta
- bolu
- boluntario
- borla
- borondate
- borrokaizun
- borrokazale
- 1 bortu
- bortubete
- bosteko
- botika
- brigada
- brigadari
- brindatu
- brinko
- buelo
- buelta
- bukatu
- bulda
- burdina
- burdinbide
- burualde
- buru-argi
- burugabekeria
- burutapen
- burutsu
- burutu
- buruz
- buruzagi
- buztan
- buztanbeltz
- danbagin
- dangateko
- dantza
- dantzaldi
- dato
- debalde
- deiadar
- 2 dena
- dendari
- desegile
- desegin
- destainati
- deun
- deunga
- dilinda
- din-dan
- diputatu
- diru
- dirukume
- disparatu
- dizdiz
- doe
- dohain
- dohakuntza
- doi
- donario
- done
- dongaro
- donge
- donostiartasun
- donu
- dote
- doña
- drestin
- duke
- eder
- 1 ederki
- ederzale
- edeslari
- egin
- egon
- egoskogor
- 1 egun
- egurrola
- ehuneko
- ejerzitu
- ekinaldi
- eletari
- elkarkida
- elorri
- emagaldu
- emai
- emairik
- emaitza
- 1 emakari
- emari
- 2 enparatu
- enterru
- epaile
- epailetza
- epistola
- erabakitza
- erabat
- eragabe
- eragin
- eragintasun
- erakidatu
- 2 eraso
- erdipurdi
- eregitasun
- ereskin
- eroan
- erotu
- 2 erreal
- errege
- errekonozitu
- erretore
- errexal
- errezo
- esakuntza
- esker
- eskergarri
- eskola
- 1 esku
- eskumikatu
- espainiar
- establia
- estreina
- estudiante
- etorrera
- etsenplu
- etxaleku
- etxarte
- etxepe
- euskara
- euskeranto
- euskotarño
- ez
- ezagun izan
- ezagutza
- ezaugarritu
- eze
- ez-egiteko
- ezezka
- ezeztu
- 1 ezin
- ezkailu
- ezker
- ezkondu
- ezkur
- eztarriratu
- fabore
- famadun
- farre
- farrekizun
- fededun
- feriatu
- figura
- 2 fin
- firmatu
- firme
- firmeza
- fragata
- fraide
- framazondar
- 1 franko
- fulano
- gabon
- 1 galdegin
- galdu
- galeoi
- 3 gangar
- garabi
- garaikerri
- garate
- garrasizale
- 1 garratz
- 1 gau
- gaurko
- gaztaina
- gazte
- gaztelaztu
- gehien
- 2 gertu
- giltzapetu
- giltzurrin
- ginbail
- gizandi
- goapo
- goarpelari
- godartari
- gogo
- 1 goiti
- goralpen
- goraltza
- gorputz
- gosari
- goxotegi
- gozo
- grano
- grazia
- guardia
- gudari
- gudu
- gurdikote
- gurditzar
- guren
- gustatu
- guzti
- haintxe
- 1 hala
- halako
- halaxen
- hamalauko
- han
- handitasun
- hanka
- 1 hara
- harakin
- harako
- hari
- harik eta
- harmonia
- harri
- harro
- harrotu
- hartarako
- 1 hartu
- 1 hartze
- haserre
- hasi
- hasiera
- hats
- hausnartu
- hauts
goiburua
1 amama.
sense-1
(V, G-azp, S-saug; Urt III 20, VP 1v, Añ (G)),
ama-ama,
amoma,
amuma (V-m)
Ref.:
A;
Lh;
Etxba Eib;
Holmer ApuntV;
Elexp Berg;
ZestErret
.
Abuela. " Amama baserrikuan ipoñak, gozuak sutonduan entzuteko " Etxba Eib. . "Zestoan, oro har, norbere amonari amama deitzen zaio eta besterenari, edo ezaguna ez den pertsona helduari amona. Hala ere, zenbait hiztunek ez dute bataren eta bestearen artean bereizketarik egiten" ZestErret . Cf. aitaita. v. amandre, amañi, amaso, amatxi, 1 amona. Tr. Empleada por autores occidentales, fundamenalmente vizcaínos.
Ama-ama gaisua, ekartzu beso kaltebagako ori. Mg PAb 76 (Maisu Juan hablando a la ventera). Ama-ama, zer gura zeunkian? Ill gatxik igaro baga? Ib. 77 (id.). Amama --dirautso bere alboan datorren batek-- etziñean egongo askoz obeto oian, amama laztana, eguraldi au dala kanpora urten barik? Zam RIEV 1907, 424. Ume-umetan bere amama done Jertrudisegandik ikasi ebazan ontasun da zuzen ibiltea beiñ bere etzituan aztu. Ag AL 143. Niri etzakidaze etorri orretariko barriketakaz, zeuben amamai juan zakiyoeze eurokaz. Kk Ab I 55. Amama zarrak, illoba aziak / bildu dauz bere inguruan. Eleiz EuzkD 19 (1916), 8 (ap. DRA). Etxe bakoitzean amuma bat bear litzake. EgutAr 7-2-1958 (ap. DRA). Emen yarten zan zure ama, an otoi egiten oan zure amamak. Akes Ipiñ 22. Ipuiñ orregaz eure amumagana, mutil. Berak siñistuko deu! Bilbao IpuiB 267. "Amoma" --dinotso andratxuari--, "astoak amar txarritxu emon dauz". ---"Jesus, Maria ta Jose"-- esaten dau aikoan amomak. EgutAr 28-6-1959 (ap. DRA). Nire aitita ta amuma / gaztetxu ziran oraindik. Gand Elorri 198. Amama zaarra, etxeko jauna, emaztea, seme bi ta iru alaba. Erkiag BatB 113. Kubalan amama noiz jaio zan. SM Zirik 85. Amamak itz milla, / eskuan makilla. NEtx LBB 313. Baita bere alaitu / etxeko amama. FEtxeb 143. En DFrec hay 2 ejs. de amama.
v. tbn. A BGuzur 118. BasoM 13. Onaind STeresa 20.
Abuela. " Amama baserrikuan ipoñak, gozuak sutonduan entzuteko " Etxba Eib. . "Zestoan, oro har, norbere amonari amama deitzen zaio eta besterenari, edo ezaguna ez den pertsona helduari amona. Hala ere, zenbait hiztunek ez dute bataren eta bestearen artean bereizketarik egiten" ZestErret . Cf. aitaita. v. amandre, amañi, amaso, amatxi, 1 amona. Tr. Empleada por autores occidentales, fundamenalmente vizcaínos.
Ama-ama gaisua, ekartzu beso kaltebagako ori. Mg PAb 76 (Maisu Juan hablando a la ventera). Ama-ama, zer gura zeunkian? Ill gatxik igaro baga? Ib. 77 (id.). Amama --dirautso bere alboan datorren batek-- etziñean egongo askoz obeto oian, amama laztana, eguraldi au dala kanpora urten barik? Zam RIEV 1907, 424. Ume-umetan bere amama done Jertrudisegandik ikasi ebazan ontasun da zuzen ibiltea beiñ bere etzituan aztu. Ag AL 143. Niri etzakidaze etorri orretariko barriketakaz, zeuben amamai juan zakiyoeze eurokaz. Kk Ab I 55. Amama zarrak, illoba aziak / bildu dauz bere inguruan. Eleiz EuzkD 19 (1916), 8 (ap. DRA). Etxe bakoitzean amuma bat bear litzake. EgutAr 7-2-1958 (ap. DRA). Emen yarten zan zure ama, an otoi egiten oan zure amamak. Akes Ipiñ 22. Ipuiñ orregaz eure amumagana, mutil. Berak siñistuko deu! Bilbao IpuiB 267. "Amoma" --dinotso andratxuari--, "astoak amar txarritxu emon dauz". ---"Jesus, Maria ta Jose"-- esaten dau aikoan amomak. EgutAr 28-6-1959 (ap. DRA). Nire aitita ta amuma / gaztetxu ziran oraindik. Gand Elorri 198. Amama zaarra, etxeko jauna, emaztea, seme bi ta iru alaba. Erkiag BatB 113. Kubalan amama noiz jaio zan. SM Zirik 85. Amamak itz milla, / eskuan makilla. NEtx LBB 313. Baita bere alaitu / etxeko amama. FEtxeb 143. En DFrec hay 2 ejs. de amama.
v. tbn. A BGuzur 118. BasoM 13. Onaind STeresa 20.
azpiadiera-1.1
(Ref. a los antepasados).
Zeuk eztozu iñoz oldoztu ixango zenbat asaba edo zenbat aitita-amama ixan zenduzan Don Iñigo orren aldijan. Kk Ab I 88. Lau milla ta larogeta amasei (4.096) aitita-amama. Erdijak aititak, 2.048, eta beste erdijak amamak. Ib. 88.
Zeuk eztozu iñoz oldoztu ixango zenbat asaba edo zenbat aitita-amama ixan zenduzan Don Iñigo orren aldijan. Kk Ab I 88. Lau milla ta larogeta amasei (4.096) aitita-amama. Erdijak aititak, 2.048, eta beste erdijak amamak. Ib. 88.
azpiadiera-1.2
(Como insulto).
Nongue da berori... krientsabako enplastu ori? Bestelakue a-ona... amama andidxori! Ort Oroig 98.
Nongue da berori... krientsabako enplastu ori? Bestelakue a-ona... amama andidxori! Ort Oroig 98.
amama
-
1 amama....
-
(V, G-azp, S-saug; Urt III 20, VP 1v, A...
-
(Ref. a los antepasados). Zeuk eztozu i...
-
(Como insulto). Nongue da berori... krie...
<< altxor 0 / 0 amandre >>
