Euskaltzaindiaren Hiztegia

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-bizar.

Lexemen erregulartasuna

-oe-/-e-

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-eri(a) eritasun-izenetan: -eri moduan eskainiko dira denak, birikeri arautua bezala.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ao gozagarri 2, Erkiag BatB ("lapikoan egon zeitekean ongarria atara, #mdash#okela, urdai, makillau eta abar#mdash#, eta zatitxu mardoak bere ao gozagarritzat beingoan urdailleratuaz", "garaipentxu orren sariaren epeltasuna susmauaz, ao gozagarri yakan Nikanor'eri goiz aretako lanbidea"); ao-gozagarri 1, Zait Plat ("Iateko arrain, txirla, maskurio-ta ao-gozagarriak ugari ziran bertako itsasoan"), eta OEH argitaratuan, Ol Has 2,9 ("Ta Yainko Yaubek ernerazi zitun edotariko zugatzak begi-betegarri ta ao-gozagarri").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ahogozagarri 2: I. Mendiguren ("Marmitakoa, kokotxak, porrusalda, goxua, etab. dira gure gastronomiaren adierazgarri, eta bide batez, bisitarien ahogozagarri"), J. Cillero ("Bazkalordua pozarren igaro genuen, berak burruntzalia eskuan, nik koilara ahoan, jakiak zein baino zein ahogozagarriago"); aho gozagarri 1, Erkiag BatB (OEHko testuinguru berean); ao-gozagarri 1, G. Egaña ("Arnari danak kolorez bizi-biziak, oso erakargarriak eta ao-gozagarriak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

ahogozagarri : DFrec 1 (La Voz de España: "onorezko aurrreskua ordubat eta erdietan, aogozagarriak arratsaldeko bostetan"), AB50 1 ('lunch' itzulia), HiztEn (1 ahorako zapore gustagarria duena; 2 besteentzat dibertsio-gai den pertsona) // Ez dugu aurkitu ap. AB38, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

ahogozagarri : ElhHizt (1 [cosa] que agrada a la boca, sabroso, sa; 2 persona que es objeto de murmuración), HiruMila (1 sabroso, sa; 2 persona objeto de murmuración; 3 hazmerreir), DRA (aogozagarri: 1 sabroso; 2 persona objeto de murmuración, lit., cosa que endulza la boca; 3 hazmerreir), PMuj DVC (ao-gozagarri: 1 sabroso, sápido, suave para comer; 2 mastigador; 3 de [re]chupete, gustoso, sabroso; 4 primo, incauto, simplón; 5 motivo de hablillas; 6 hazmerreir, víctima, irrisión, ludibrio, juguete) // Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz. eta izond.

Euskaltzaindiaren Arauak

ahogozatu, ahogoza, ahogozatzen. du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Esapideei dagokien sistematika

-gozatu.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-o/-a-.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gozo.

Grafia bikoitzak

edo aho-handi.

Kategoria

izond.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-kada.

LB: 89 (Laneki 78, gehienak Muntaketa eta mantentze mekanikoa obrakoak); ETC: 83.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: ahokadura 1 iz. (Mus.) [tresna ezpainetara eramateko modua] embocadura ahokadura lantzeko ariketak: ejercicios de embocadura 2 iz. (Teknol.) ajuste, abocamiento, embocadura, encaje ahokadura finkoa: ajuste fijo, a presión 3 iz. (Antz.) emboque / Adorez: ahokadura 1 (Tekn.) encaje, ajuste entre piezas. 2 (Mus.) embocadura / Labayru: 0 / NolaErran: 0 // Euskalterm: ahokadura (Arteak, TN da; es embocadura // Industr. es ajuste).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta jasotzekoa. Adierak bereizi beharko dira.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-leku.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

ahoka, ahokatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-ko izengilea.

Kategoria

iz.

Zerrenda osagarriak

HitzIrud: "ahosoinua = armónica". / PUrib: "ahosoinu / aho-soinu / harmonika". / MilaHitz: ahoko soinu.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

aho sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: AHOKO ZULO. Boca. "Repapilado, aoko zuloraño betea" Lar. v. AHO-ZULO. Aboko zulotik sartu biar nazu simaurra. Alz Bern 60. Zenbaiti irteten zaio gezurra / auko zulua betian. Auspoa 59, 39. Aidean exerita gelditu giñan, estomaokoa aboko zuloraño. Anab Aprika 102. Urbildu zitzaion Santxo, ia ia bere begiak aoko zuloan sartzen zizkiolarik. Berron Kijote 202. Santxo aoko zulora begira ari zala. "Mirarle la boca". Ib. 202. Auko zuloa itxita nunbait / nai nindun [nagusiak] eduki azi. In AZink 135. "Ahoko zulora begira egon, norbaiti disimulorik gabe aurpegira begira egon. Mutikuak, aldeizue emendik, neri aoko zulora begira egoteke!" Elexp Berg. "Aoko zulora begira egon" (G-azp, 'nora begiratu ez dakiela, tontuaren moduan').

ahoko zulo 25: Berria 18, EiTB 3, Argia 3, DiarioVasco.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

ahoko zulo 13: Berria 5, Iñaki Segurola 2, Jon Alonso, Koro Navarro, Koldo Izagirre, Pello Zabala, Harkaitz Cano, Irene Aldasoro.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

azpisarrera gisa jasotzekoa aho sarreran.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

ahoko zuloan utzi esapidea aztertzean, azpisarrera gisa jasotzeko proposatua. ahoko zulo 2. adiera osoa ezabatu behar da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa aho sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu

LB: “Zazpi tanto eskuratu zituen hala, baina beste horrenbeste izan ziren pilota ahoko zuloan harrapatzeko balio izan zietenak” (Berria), “Emaitza bikaina ekarri zion erabakiak, gaizki defenditutako jokaldi batean, kornerra lortu zuelako Sevillak, eta prestatutako jokaldian, ahoko zuloan errematatu zuelako Luis Fabianok” (Berria), “Olaizola II.arentzat aurkari deserosoa da Merino II.a, ezkerrez ez diolako pilota ahoko zuloan uzten” (Berria), “Dena bandejan prestatu didazu, ahoko zuloan utzi didazu erantzuna, eta nik atzera egin dut” (Elkar), “Begira, Faruq, Irati ez zitzaizun bizi osoan hurbildu ere egingo orain dudan ospeagatik ez balitz, ahoko zuloan jarri dizut, zure bizitzako txortaren txorta daukazu eskura, baina berekoi hori, zure ume beldur horregatik bakarrik utzi behar banauzu, hor konpon” (Elkar); EPG: “33. minutuan, lehia desorekatzeko beste aukera ona izan zuen, baina Rekarteren erdiraketa ederra ahoko zuloan baliatzeko gauza ez zen izan.” (Berria), “Produktu naturalen industria garbi-ustekoari ahoko zuloan jarri zaio mamaxa” (Iñaki Segurola); ETC: “Sakea luze atera, Goñi III.ak eutsi, baina pilota ahoko zuloan utzi, eta maisutasunez amaitu” (Berria), “Ahoko zuloan izan zuen finalerako txartela Athleticek, baina ezin izan zuen aurrera egin” (Berria), “Amodio plutonikoaren zera ere ahoko zuloan jarri digute aurtengo udako zenbait gorabehera astronomikok” (Iñaki Segurola)

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: erdilariak ahoko zuloan utzi zion balioa, baina aurrelariak ez zuen golik egin: el centrocampista le dejó un balón fácil, pero el delantero no marcó; Adorez: 0; Labayru: 0.

[aho] ahoko zulo 2 (ahoko zuloan utzi eta kideko esapideetan, 'esku-eskura, aukera-aukeran utzi, jarri' adierarekin). Mohak ahoko zuloan utzi zion baloia, baina gora bidali zuen burukada.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da, ahoko zuloan jarri esapidea bezala. ahoko zulo 2. adiera osoa ezabatu behar da, beraz.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa aho sarreran.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: aholatz bostbixar: Ciliata mustela; aholatz hirubixar: Gaidropsarus vulgaris; aholatz laubixar: Rhinonemus cimbrius; aholatz mediterraneo: Gaidropsarus mediterraneus; aholatz urdin: Lepidion eques.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Landare eta animalien taxonomi izena

Rhinonemus, Ciliata, Gaidropsarus eta Lepidion generoetako arraina.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

aholkatu, aholka, aholkatzen du ad.: Norbaitek norbait zerbait egitera aholkatu; aholkatu zuen Adan hark ere har zezan sagar hartatik. Sin. aholku eman K104: "on litzateke, posible bada, osagarria nola lotzen zaion zehaztea; -tzea, -tzera, -tzeko..." (1994-05-19).

Forma onartuaren baliokideak

ik. aholku eman

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

aholkatu, aholka, aholkatzen

Aditz-erregimena

du ad.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

aholku eman

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexiaren atalean jasotzekoa da.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexiaren atalean jasotzekoa da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Gaurko erabilera zainduan nagusitua da hobestekoa

aholkularitza hobetsi du batzordeak (zerrendako aholkugintza baztertuz), hedatuena delako, eta aholkari(tza) baino egokiagoa delako, argiagoa denez

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: AS / LurE: - / ElhHizt: AS: ahopean (esan) / EskolaHE: -

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-o/-a-: ik. oharra s.u. ahapeka.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-pe-an.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: ahapeko / LurE: AS: ahapeko / ElhHizt: + / EskolaHE: AS: ahapeko.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-pe-ko.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Erabilera oso urriko forma

ager. bakarrekoa da OEHan (Lf GH 1924); gaur, Mekanikan eta, alakatu darabilte.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

ahopil, ahopiltzen.

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Ik. alakatu.

Aditz-erregimena

du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Erabileremu dialektala

Ipar.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

ahobizarra.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: AHORA(T) EMAN. a) Dar a la boca. Ama batek [...] asukre bihiak bata bertzearen ondoan ahora eman liotzokeon bezala [haurrari]. SP Phil 481 (He 487 ahora eman). Esponja ozpiñetan busti zuen, eta makilla luze bati erpiñean ipiñita, aora eman zion. Lard 462. Zurda-sokiaren puntia emon nitxan agora [basurdeari]. And AUzta 93. (Fig.). Larroque arras ongi arizan da bainan soberaxko pilota eman diote kontrarioeri ahorat. Herr 25-2-1960 (ap. DRA). b) Poner en boca, dar (las palabras). Yainkoak agora ematen zizkien esan bear zituzten itzak. Ir YKBiz 198.

ahora eman 8: Elhuyar 2, Berria 3, EiTB, Erlea 2.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

ahora eman 12: Berria, Patxi Zubizarreta 3, Joan Mari Irigoien, Jon Arretxe, Xabier Montoia, Anton Garikano, Edorta Jimenez, Juan Martin Elexpuru, Ramon Saizarbitoria, Iñigo Aranbarri.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

azpisarrera gisa jasotzekoa aho sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: AHORA(T) ETORRI. Venir a la boca. Milla disparate aora zetozkionak esan ziozkan. Cb Eg II 160. Aora edo gogora lenen etortzen zaiena [konfesatu], batere esaminatu gabe konzienzia. Mg CC 215. Esan daiela aora datorken guztia. Añ LoraS 26. Aora datorkijon guztija esateko. Astar II 27. Hasi zitzaizkon ergelka eta ahorat ethor ahal guzien erraten. Hb Egia 23. Kongregazio oien eta kongregaziokoen kontra aora zetorkion guzia esanaz. Arr May 65. Eta bere lehen su mindu hartan erran zion ahora ethorri guzia. Jnn SBi 139. Aora etorri iakozan biraorik ikaragarrienak esan da gero. Ag AL 78. Alper, zital, ganorabako ta aora etorri jakazan berba txar guztiak. Echta Jos 44. Jaurtigi du aora zetorkion iraña deadarrez. Ag G 352. Esan zarrak betorz agorat / matte-begijen ezaugarritzat! Laux AB 45. Agora datorkion guzia tar-tar adierazi bear. Or QA 103. Gaitzi izan dakiekeenik esan eta egin badugu, horixe datorkigu ahora. MIH 373. Hizkuntza hori berez baitzetorren ahora batarekin eta bestearekin mintzatzeko. Ib. 370.

def.: ahoratu, ahora/ahoratu, ahoratzen 1 du ad. Ahora eraman. Lehen ahamena ahoratu bezain laster. Eta ogia ahoratuz, egundoko hozkadak ematen hasi zen. 2 zaio ad. Ahora etorri. Ahoratu zaizkion guztiak esan dizkit.

ahora etorri 9: ElCorreo (“Nahiz eta gaiaz ia ezer ere jakin ez, bere izena da ikasten den eta ahora datorren lehenetako bat”), Berria 5 (adib.: “zein izango dira ahora etorriko zaizkien hitzak”, “Ez zitzaidan halakorik ahora etorri”, “irainak azkar datoz ahora”), EiTB (“ahora etortzen zaion guztia”), Erlea (“behin eta berriz ahora zetorkidan hanburgesa zaporea”), DiarioVasco (“ez dela hori oraindik etzanda dagoenean ahora datorkion lehen hitza”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: ahora etorri 8: Iñaki Segurola (“Orain ez dago ahora etorritako dena muturrera esaterik”), Joxan Elosegi (“Ahora etortzen zitzaidan belarra behin eta berriro”), Anjel Lertxundi (“Supituan, erabaki ezin argiagoa bururatu zitzaidan eta, bitan pentsatu gabe, gogotik ahora etorritakoa esan nion”), P. Aristi (“Hasi omen da hizketan, ahora etortzen zaizkionak botatzen”), K. Linazasoro (“Orain ez ditut gauzak parez pare ikusten, edo buruz buru, eta denbora gehiago izaten dut gauzei buruzko iritziak taxutzeko, ahora datorkidan lehen hitza ez jaulkitzeko”), Pello Zabala (“Irakasteko orduan lezio gehiegi burura eta ahora zetozkion irakaslea”), Juan Garzia (“Ahora zetozkion izen bakarrak Avery, Charles Vane, Benjamin Hornigold eta Edward Teach-enak ziren”), Xabier Amuriza (“Azkenik, itsaso inguruan gagozenean, hezetasun gazia datorkigu ahora”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta jasotzekoa azpisarrera gisa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

azpisarrera gisa jasotzekoa aho sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

ahora(tu), ahoratzen.

Forma baten adiera(k)

1 du ad. 'ahora eraman'. 2 zaio ad. 'ahora etorri'.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

aha sabai : EZ Eliç; ao sabai : Etxba Eib; ao sapai : Izt C, Etxba Eib; abo-sapai G 1 (Etxde JJ); ago-sabai : Ker Ps; ago-sapai G 1 (Or QA); ao-sapai : Muj PAm, Or Mi, MAtx Gazt, Ibiñ Virgil; ao-zapai : Bv AsL; agosabai : Iz Ulz; agosapai : Or Aitork; ahosabai : CatLan; aosabi : Itz Azald; aosapai : Zink Crit, TAg Uzt, EA OlBe, JAIraz Bizia; ausapai : AA; ausapi : AA I. Eta '(sonido) palatal, velar' adierako aho-sapaiko (Mde Pr), aho sapaiko (MEIG) eta ago-zabaitar (EEs 1915) bana.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

aho sabai EB 1 (M. Aramendi); aho sapai EB 1 (A. Lertxundi); aho-sabai 2 (UZEI; S. Onaindia: "ao-sabai"); aho-sapai EB 1 (S. Aizarna); ao-zapai G 1 (Uxola); ahosabai EB-EgAs 7 (UZEI 5, Egin 1977); ahosapai 2 (S. Garmendia; Kirikiño: "aosapai"); ahozapai EB 1 (E.J.).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

abo-sapai : DFrec 1; aho-sabai : AB38 2, LurE; aho-sapai : AB38 1, AB50 1; agosapai : DFrec 1; ahosabai : DFrec 2, HiztEn, Euskalterm 12; ahozapai : DFrec 1.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: aho sabai / HiztEn: ahosabai / LurE: + / ElhHizt: ahosabai / EskolaHE: +

Botoen berri emango da adostasunik gabeko erabakietan

ahosabai formaren aldeko dira 3 kide (osagai biak laburrak direnez, eta aski erabilia denez horrela); aho-sabai idatziaren aldeko 1 (sabai soila ere erabil baitaiteke, aho- mugatzailea gabe, alegia).

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-sabai.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-ts+g-.

Atzizkien araberako erabakiak

-gabe.

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Tekn. (Fon.)

Euskaltzaindiaren Arauak

ahoskarazi, ahoskaraz, ahoskarazten. dio ad.

Euskaltzaindiaren Arauak

ahoskatu, ahoska, ahoskatzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

ahoskatu, ahoska, ahoskatzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn+: / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-ts+d-.

Atzizkien araberako erabakiak

-dun.

Jakite-arloak

Tekn. (Fon.)

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Esapideei dagokien sistematika

erabili: -tan.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

aho sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: AS

Esapideei dagokien sistematika

hartu: -tan.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

aho sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: AHOTAN IBILI a) Ser tema de conversación, ser mencionado. Komunzki ahotan dabillan solhasa da: eztugu geroko segurantzarik, bethi gara periletan. Ax 59 (V 39). Jende hek guziak komunzki debotzat ahotan dabiltza. SP Phil 3. Baña oek dira mundu guziaren desonragarriak eta aintzakotzat autan dabiltza. AA II 20. Goguan daukazkite / kantuzko esanak, / kulparik gabe autan / ebilli diranak. Xe 288. Baiña, aotan dabillenez, Anbrosiok eta bere artzai lagun guziek nai dutena egingo da azkenean. "A lo que se dice". Berron Kijote 133. (Precedido de gen.). "Jentian aotan ibilli nai bozu, segi olaxe" Elexp Berg. Zer balio dau esatea onelakoari, deungero diñoala jenteak? Guztien aotan dabillela ta ezain dirudiala bere aldegiteak? Añ LoraS 27. Desberdintasun aiñ andi egiaren antzik ere bageko au mundu osoaren aotan ibiltea. Izt C 134. Eztiñagu besterik bear denen aotan ibiltzeko. NEtx Antz 39. Guztion aotan dabillen erasia bat. Vill Jaink 110. Bi neska aien aotan zebillen neskatxa nor ote dan. NEtx LBB 147. b) (Aux. trans.). v. AHOTAN ERABILI. Gu askok autan ibilli gaitu / tabernetan da kapian. Tx B I 97

adib.: ahotan adb. Ahotan dabilen kontua: maiz esaten dena, ahoz aho dabilena. Beti ahotan duen kontua. Besteak izango dira handi gizonen ahotan eta zutaz ez da ezer esango.

ahotan ibili 118: Ortzadar 4, ElCorreo, Deia 3, Elhuyar, Consumer 5, HABE, Berria 43, EiTB 35, Euskaltzaindia 2, Jakin 4, Karmel, Argia 10, Erlea, DiarioVasco 7.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: ahotan ibili 52: Berria 25, Juan Kruz Igerabide, Aingeru Epaltza, Martin Anso, Patxi Zubizarreta, Bego Montorio, Patxi Iturritegi, Patziku Peruarena, Pako Aristi, Anjel Lertxundi, Jose Morales.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta jasotzekoa azpisarrera gisa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa aho sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: AHOTAN IZAN Mencionar. Afal-artean dute ori ta au agotan. Or Eus 288. Irutasuna zuten agotan / Xabierko supizguan. "A la Santísima Trinidad se invocaba". Ib. 257. "Uso banintza"rik ez iñork agotan. "Nadie entona el "si yo fuese paloma". Or Poem 524. Teresak beti Maisua du agotan. Or QA 162. Treveriskoa beti ahotan duen jendeagana. MIH 392. Hor duzu zer den beti ahotan duzuen haurrarentzako "erraztasun" hori. Ib. 220.

adib.: ahotan adb. Ahotan dabilen kontua: maiz esaten dena, ahoz aho dabilena. Beti ahotan duen kontua. Besteak izango dira handi gizonen ahotan eta zutaz ez da ezer esango.

ahotan izan 61: Deia, HABE, Berria 46, EiTB 8, Argia 4, DiarioVasco.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: ahotan izan 37: Berria 33, Iñaki Segurola, Xabier Montoia, Migel Angel Mintegi, Jon Muñoz.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta jasotzekoa azpisarrera gisa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa aho sarreran.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzea proposatu da.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: †  / EuskHizt: ahotara / HiztEn: Ik. ahatara / LurE: - / ElhHizt: ahatara / EskolaHE: ahatara.

Forma nagusia da gaur

.3: hedatu-nagusitu den forma.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-kada/-tara.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-o/-a-.