Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
kirikio.
tradizioa
Tr. Documentado en Añibarro y autores vizcaínos modernos.
etimologikoa
Etim. Para sus posibles orígenes y para la posibilidad de que triku y kiriki(ñ)o procedan de un *trikino/-u o *krikino/-u común, v. FLV 1971, 261s.
sense-1
1.
(V-ple-gip; Lar Sup, Mg Nom , Dv (G), H (G)),
kirikiño (V-arr-oroz; Dv (V)),
kirrikio,
kirikirio (V-m, G-azp-to),
kirkiño (V-oroz)
Ref.:
A (kirikio, kirikiño , kirikirio , kirkiño); Iz UrrAnz; Iz ArOñ, Etxba Eib y Elexp Berg (kirikixo).
Erizo (animal).
"Hérisson"
Dv.
Kirikioak bere nekez ateretan dituz sabeleko ume latzak.
Añ GGero 64.
[Txakurra] orain eztala juaten / ardijen atzian, / kirrikiyuak topatzen / dituela sasian.
Noe 94.
Kirikiñua baño latzagua dozu [mutill] au.
Otx 116.
Kirikirioaren aginak soinean yosi ta ume txikiai iminten dautsez, aginak len bai len urten dakiezan.
(V-gip).
A EY I 44.
Kirikioaren laztasuna ezpa eban bere, aren buruko uleak artzarena zirudian.
Erkiag BatB 34.
Satorra eta kirikixua.
And AUzta 90.
Pelikanua ta kirkiñoa egingo / dira aren jabe.
Ker Is 34, 11 (Ol tiriku
).
Kirikioak: euren bizitokiak atxetan egiten dituan erri indarbagea.
Ker Prov 30, 26.
sense-2
2.
(Añ (V)),
kirikiño (V-oroz ap. A
).
"Erizo de castaña"
Añ.
Fruta ale batek garau asko; kirikio batek gaztaña asko.
Añ MisE 150.
Oskol edo kirikiño barruan obeto irauten dabe (gaztañek).
EgutKarm 1952, 119 (ap. DRA
).
v. tbn. Eguzk LorIl 182 (ap. DRA).
sense-3
3.
"Fig., hombre displicente. Ondo ipiñitako izen iri Kirikixua!
"
Etxba Eib.
azpisarrera-1
GAZTAINA-KIRIKIO.
v. gaztaina.
azpisarrera-2
KIRIKIO-TXAKUR.
"Perro rastreador de erizos. Emilio portugesak eukan kirikixo-txakurrik onena" Etxba Eib.