1.
(V, G; Añ, Zam Voc)
Ref.:
A;
OrtVoc; EtxbaEib
. Asombrar(se), dejar, quedarse atónito."Aturdir, -dirse, (c.) turditu, aturditu; zurtu, zubildu
"Añ.
"Azorarse, asombrarse; litm., convertirse en madera"A.
"
Zurtute itxi, dejarle turulato"OrtVoc.
"Asombrarse. [...] Ainbeste ikusmirak aiñ leku gitxixan, zurtu ninduan, tantas cosas admirables en tan poco sitio, me dejó asombrado"EtxbaEib.
Tr. Documentado desde Cardaberaz en autores meridionales.
Au aditzeak [...] arritu ta zurtu bear ezgaitu. CbEg II 170.
Gauza batek zurtu nau, ain ardao gitxi edatiak, emen era ona eukita. MgPAb 193.
Geratuten dira zurturik, iminten jakeelako apari ez txaarra ta oe garbija. Ib. 105.
Nauka zurtuta zure seme alaben lotsa onak ta moduztasunak. Ib. 105.
O gauza zurtutekoa! MgCO 42.
Nok konsidera daike, zurtu baga, zer dan arima bat bautismo santuba artu ezkero? JJMgBasEsc 22.
Zurtuta gelditu zan ikusirik [...] Inesek ez ebala gura bere esposotzat. Ib. 228.
Zurtuteko gauzia da zenbat arima argal dagozan mundubagaz katigaturik. Ib. 161.
Zurtuten gara entzunik gizonen eskergabetasuna Jangoikuaganako. Ib. 68.
Nor zurtuko ez da jazoera onegaz? UrMarIl 102 (ref. a un milagro).
Arri eta zurturik kondea, bere barrungo naigabeak itobearrik. ArrGB 97.
Orrela egun batzuetan arri ta zurtua egondu zan. AranSIgn 50.
Nire jagierakaz zareana zurtu, / Erretiroak eingo zaitue arritu. ABAmaE 330.
Zurtu ditezen txikiak oso, / Zurtu ditezen aundiak, [...] Zurtu ditezen denak guztiak, / Entzunik bertute aundiak, / Gipuzkoako seme ernai baten / Guztizko miragarriak. Ib. 103.
Eurak ikaratu eta zurtuko diran batbere bildur baga. ItzAzald 161.
Zurturik egozan ikustebien edertasunagaz. AgKr 216.
Emakumiak itz ok entzu ebazan, zurtu zan eta [...]. KkAb I 48.
Yesus ikusi bezain laster arritu ta zurtu ziran. IrYKBiz 246.
Alaraoka zurtu baikiñuzan Oidipuk. ZaitSof 92.
--Garraxi dagi norbaitek barruan: ez al dantzuzute, adiskideok? --Ene zorigaiztoko! Berriz ta berriz entzun ditut zurtzeko alakoak. Ib. 49.
Gizona, ukaldi bat buruan hartu izan balu bezala zurturik, bere aulkian atzera jar eta mugitu gabe egon. MdeHaurB 81.
Emaztea ta bi alabak aitaren jokabideaz zurturik (atónitas) jarraitzen zuten. EtxdeAlosT 87.
Eskuei begira, ba-dago zurturik. 'Mira, absorto, sus manos'
.GandElorri 111.
Aristeusen deitorak amaren belarriak zulatu zituen eta denak gelditu ziren zurtuta kristalezko alkietan. IbiñVirgil 114.
Mundu osoa zurturik eta harriturik geure ezpain-lumetarik zer jaulkiko badago ere [...]. MEIG IV 100.
v. tbn.
CrIc 37. On-Bidea 74 (ap. DRA).