Toponyms (Place names)
Azagra - Places - EODA
Azagra (Udalerria)
-
açagra, azacra, azagra -
(1001-1200)
LACMAR.CDI1 , 400
What:
Situation:
Origin: EUS.NHI -
azagara -
(1055)
MD.DMLEIRE , N.48
What:
Situation:
Origin: EUS.NHI -
azagara -
(1056)
MD.DMLEIRE , N.50
What:
Situation:
Origin: EUS.NHI -
rodrigo de açagra -
(1134)
FDMPV.004 , 2. dok., 39. or.
(...)
Sunt testes Martin Sanz, Rodrigo de Açagra, frater eius Gonzalvo de Açagra, Petro de Taresa, Rodrigo Abarca, Remon de Cortes, Ricart de Caorz, don Bovas, Petro Pardo, Joanes scriba, Petro de Oso
(...)What: Lekukoa
Situation: Tutera
Origin: FDMPV.004 -
gonzalvo de açagra -
(1134)
FDMPV.004 , 2. dok., 39. or.
(...)
Sunt testes Martin Sanz, Rodrigo de Açagra, frater eius Gonzalvo de Açagra, Petro de Taresa, Rodrigo Abarca, Remon de Cortes, Ricart de Caorz, don Bovas, Petro Pardo, Joanes scriba, Petro de Oso
(...)What: Lekukoa
Situation: Tutera
Origin: FDMPV.004 -
açaffra, rodrigo de -
(1155)
FORPC.CFMNA , N.19
What:
Situation:
Origin: EUS.NHI -
gonzalvo de azagra -
(1157/01)
FDMPV.004 , 6. dok., 47. or.
(...)
Gonzalvo de Azagra in Oblitas et in Monte Acuto
(...)What: Gazteluzaina
Situation: Ablitas-Monteagudo
Origin: FDMPV.004 -
romeu martinez de açagra -
(1269/10/10)
FDMPV.007 , 74. dok., 150. or. [ACR, F.0 N.12]
(...)
damos a nuestro amado cauallero Martin Xemenez de Ver[ai]z pora en todos sus dias et de sus fijos de bendicion, toda la emparança de los heredamientos et de coyllaços que fueron de Romeu Martinez de Açagra, cauallero, et de so hermandat
(...)What: Zaldun jabea
Situation: Nafarroa
Origin: FDMPV.007 -
açagra -
(1330)
CAR.PNAXIV , 257 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 45v)
What: Hiria
Situation: Nafarroa
Origin: CAR.PNAXIV -
rodrigo de açagra -
(1330)
CAR.PNAXIV , 259 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 50r)
(...)
Rodrigo de Açagra, VIII s.
(...)What: Zergaduna
Situation: San Adrian
Origin: CAR.PNAXIV -
martin periz d'açagra -
(1330)
CAR.PNAXIV , 259 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 50r)
(...)
Martin Periz d'Açagra, VIII s.
(...)What: Zergaduna
Situation: San Adrian
Origin: CAR.PNAXIV -
pascoal de açagra -
(1330)
CAR.PNAXIV , 257 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 46r)
(...)
Pascoal de Açagra, VIII s.
(...)What: Zergaduna
Situation: Azagra
Origin: CAR.PNAXIV -
rodrigo açagrano -
(1330)
CAR.PNAXIV , 259 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 50r)
(...)
Rodrigo Açagrano, VIII s.
(...)What: Zergaduna
Situation: San Adrian
Origin: CAR.PNAXIV -
rodrigo d'açagra -
(1330)
CAR.PNAXIV , 260 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 51r)
(...)
Rodrigo d'Açagra, VIII s.
(...)What: Zergaduna
Situation: Andosilla
Origin: CAR.PNAXIV -
garcia azagra -
(1330)
CAR.PNAXIV , 274 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 75r)
(...)
Martin, yerno de Garcia Azagra, VIII s.
(...)What: Zergadun baten aitaginarreba
Situation: Mendabia
Origin: CAR.PNAXIV -
johan d'açagra -
(1330)
CAR.PNAXIV , 256 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 43v)
(...)
Johan d'Açagra, VIII s.
(...)What: Zergaduna
Situation: Milagro
Origin: CAR.PNAXIV -
pero açagra -
(1330)
CAR.PNAXIV , 256 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 44r)
(...)
Pero Açagra, VIII s.
(...)What: Zergaduna
Situation: Milagro
Origin: CAR.PNAXIV -
xemen d'açagra -
(1330)
CAR.PNAXIV , 256 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 44r)
(...)
Xemen d'Açagra, VIII s.
(...)What: Zergaduna
Situation: Milagro
Origin: CAR.PNAXIV -
rodrigo d'açagra -
(1330)
CAR.PNAXIV , 256 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 44r)
(...)
Rodrigo d'Açagra, VIII s.
(...)What: Zergaduna [peguyllarero]
Situation: Milagro
Origin: CAR.PNAXIV -
per açagra -
(1330)
CAR.PNAXIV , 256 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 44v)
(...)
dona Eluira de Per Açagra, IIII s.
(...)What: Zergadun [non podiente] baten aita edo senarra
Situation: Milagro
Origin: CAR.PNAXIV -
pero açagra -
(1330)
CAR.PNAXIV , 256 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 44v)
(...)
Pero Açagra, fi de doyn'Oria, I s.
(...)What: Zergaduna [non podiente]
Situation: Milagro
Origin: CAR.PNAXIV -
sancha de açagra -
(1330)
CAR.PNAXIV , 256 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 44v)
(...)
Sancha de Açagra, nichil
(...)What: Zergaduna [non podiente]
Situation: Milagro
Origin: CAR.PNAXIV -
açagra -
(1330 [1973])
IRI.LVATM , 39. par., 45. or.
(...)
Se documentan también los nombres de persona Bermel y Bermeiz en [...] Martin Bermeyllo (1330, PN-XIV, F.Est., p. 257), en Açagra
(...)What: Herria
Situation: Nafarroa
Origin: IRI.LVATM -
açagra -
(1330 [1983, 1990])
DRPLV , III, 153, 192. or. (Euskera, XXXIV (1989), 713-721 eta Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian ar
(...)
Hala ta guztiz ere Leire-ko dokumentazioan, ikus Angel J. Martín Duque, Documentación medieval de Leire (siglos IX-XII), Pamplona 1983, ipsam uillam que dicitur Cornonia de Illos Arcos irakurtzen da 1113 urterako, dok. 253, eta nota baten erraiten da B dokumentuak Cornoia duela, eta C-n datorrena ezin irakurrizkoa dela. Ciérvide-renean uilla que dicitur Cornoia de illos Arcos dator, FLV, 25 (1977), 135 orr. Martín Duque-ren edizioan ere irakur daiteke 1087 urterako, dok. 123, goragoko aipuko et iIIas terras de Los Archos totas. Aipatu beharra dago, beste alde batetik, mende bi geroago, 1330-garren urteko dataz, emakume bat la Corrnoyna deitzen dela Açagra-n (PN-XIV, F.Est., 257 orr.). [...] No obstante, en la documentación de Leire, cfr. Angel J. Martín Duque, Documentación medieval de Leire (siglos IX-XII), Pamplona 1983, se lee ipsam uillam que dicitur Cornonia de Illos Arcos para el año 1113, doc. 253, y en nota se dice que el documento B tiene Cornoia, y que lo que aparece en el C no se puede leer. En el trabajo de Ciérvide viene uilla que dicitur Cornoia de illos Arcos, FLV, 25 (1977), p. 135. En la edición de Martín Duque también puede leerse para el año 1087, doc. 123, et illas terras de Los Archos totas. Hay que señalar, por otra parte, que dos siglos más tarde, con fecha de 1330, una mujer se llama la Corrnoyna en Acagra (PN-XIV, FEst., p. 257).
(...)What:
Situation:
Origin: DRPLV -
pero ferrandiz de açagra -
(1350)
CAR.PNAXIV , 315 B (B dok. [AGN Reg. Comptos, Caj. 31, nº 59], 6r B)
(...)
Pero Ferrandiz de Açagra
(...)What: Zergaduna
Situation: Falçes
Origin: CAR.PNAXIV -
sancha de açagra -
(1350)
CAR.PNAXIV , 318 B (B dok. [AGN Reg. Comptos, Caj. 31, nº 59], 7r A)
(...)
Sancha de Açagra
(...)What: Zergaduna
Situation: Falçes
Origin: CAR.PNAXIV -
açagra -
(1350)
CAR.PNAXIV , 318 B (B dok. [AGN Reg. Comptos, Caj. 31, nº 59], 7r A)
What: Herria
Situation: Estellerria
Origin: CAR.PNAXIV -
rodrigo de açagra -
(1350)
CAR.PNAXIV , 321 B (B dok. [AGN Reg. Comptos, Caj. 31, nº 59], 8v A)
(...)
Rodrigo de Açagra
(...)What: Zergaduna
Situation: Miraglo
Origin: CAR.PNAXIV -
açagra -
(1366)
CAR.PNAXIV , 624 B (D.d dok. [AGN, sign. gb.], 160B)
What: Herria
Situation: Nafarroa
Origin: CAR.PNAXIV -
sancho d'açagra -
(1366)
CAR.PNAXIV , 428 A (D.a dok. [AGN, sign. gb.], 12rA)
(...)
Primerament Sancho d'Açagra, el alcayt, II florines et meyo [Al margen izquierdo: que pague d'otro logar.]
(...)What: Zergaduna [fidalgos], alkatea
Situation: Castejón
Origin: CAR.PNAXIV -
johan d'açagra -
(1366)
CAR.PNAXIV , 603 B (D.d dok. [AGN, sign. gb.], 147C)
What: Zergaduna
Situation: San Martin (San Pedro de la Rua, Lizarra)
Origin: CAR.PNAXIV -
açagra -
(1366)
CAR.PNAXIV , 651 (D.d dok. [AGN, sign. gb.], IV r)
(...)
Item miercoles seguient partio el dicho recebidor de la dicha villa de Carquar et fueron a la villa de Açagra por demandar el dicho prestamo [...] Item jueues seguient partieron de la dicha villa d'Açagra et fueron a la villa de Miraglo por demandar el dicho prestamo
(...)What: Hiria
Situation: Nafarroa
Origin: CAR.PNAXIV -
pascoal d'açagra -
(1366)
CAR.PNAXIV , 619 B (D.d dok. [AGN, sign. gb.], 157vC)
What: Zergaduna [non podiente]
Situation: Miranda Arga
Origin: CAR.PNAXIV -
xemeno d'açagra -
(1366)
CAR.PNAXIV , 445 B (D.a dok. [AGN, sign. gb.], XXVIIIv)
(...)
Item Xemeno d'Açagra, II florines
(...)What: Zergaduna
Situation: Tutera (San Jaime)
Origin: CAR.PNAXIV -
açagra -
(1366)
CAR.PNAXIV , 654 (D.d dok. [AGN, sign. gb.], VI v)
(...)
Item domingo seguient en la villa d'Açagra por la sobredicha razon, pan II s. VI d.
(...)What: Hiria
Situation: Nafarroa
Origin: CAR.PNAXIV -
per açagra -
(1366)
CAR.PNAXIV , 425 A (D.a dok. [AGN, sign. gb.], 10vA)
(...)
Item Per Açagra, II florines
(...)What: Zergaduna [fidalgos]
Situation: Valtierra
Origin: CAR.PNAXIV -
pero lopiz d'açagra -
(1366)
CAR.PNAXIV , 429 A (D.a dok. [AGN, sign. gb.], [I])
(...)
Primerament Pero Lopiz d'Açagra, IIIIº florines
(...)What: Zergaduna [fidalgos]
Situation: Ribaforada
Origin: CAR.PNAXIV -
sancho d'açagra -
(1366)
CAR.PNAXIV , 413 (D.a dok. [AGN, sign. gb.], 2r bis)
(...)
Rebatidos por qui se dizen fidalgos [Tachado: LI florines.] es assaber […] Por Sancho d'Açagra. // Por Sancho d'Açagra [Tachado: II florines.]
(...)What: Zergadunak [fidalgos]
Situation: Tutera
Origin: CAR.PNAXIV -
pero açagra -
(1366)
CAR.PNAXIV , 433 A (D.a dok. [AGN, sign. gb.], VIIv)
(...)
Pero Açagra, III florines
(...)What: Zergaduna [fijosdalgo]
Situation: Valtierra
Origin: CAR.PNAXIV -
açagra -
(1366)
CAR.PNAXIV , 657 (D.d dok. [AGN, sign. gb.], 175v)
(...)
RESTANÇAS [...] En la villa de AÇAGRA XIIII fuegos, valen XXXV florines
(...)What: Hiria
Situation: Nafarroa
Origin: CAR.PNAXIV -
gonçaluo d'açagra -
(1366)
CAR.PNAXIV , 623 B (D.d dok. [AGN, sign. gb.], 159vB)
What: Zergaduna
Situation: Milagro
Origin: CAR.PNAXIV -
sancho d'açagra -
(1366)
CAR.PNAXIV , 443 A (D.a dok. [AGN, sign. gb.], XXVIr)
(...)
Item Sancho d'Açagra, IIII florines
(...)What: Zergaduna
Situation: Tutera (Salbatore)
Origin: CAR.PNAXIV -
johan d'açagra -
(1366)
CAR.PNAXIV , 623 B (D.d dok. [AGN, sign. gb.], 159vC)
What: Zergaduna [non podiente]
Situation: Milagro
Origin: CAR.PNAXIV -
don romeo periz d'açagra -
(1366)
CAR.PNAXIV , 512 (D.b dok. [AGN, sign. gb.], 68v)
(...)
Item de mandamiento del dicho thesorero, dado en Esteilla XXVIIIº dia de março, anno LXVI, dio et deliuro a don Romeo Periz d'Açagra, cauaillero, a complimiento de paga de los gages de ciertas gentes d'armas que auia tenido en seruicio del seynnor rey en el mes de março, nueue veynte et diez florines d'oro
(...)What: Zalduna
Situation: Nafarroa
Origin: CAR.PNAXIV -
sancho gil d'açagra -
(1366/04/16 [1890])
BRUT.CN , CLXXVI. dok., 153. or. [Cartulaire Charles II, 367]
(...)
Semejables letras fueron fechas pora estos que se sieguen [...] don Sancho Gil d'Açagra eta Pero Caritat
(...)What: Arma gizona
Situation: Nafarroa
Origin: BRUT.CN -
romeo periz d'açagra -
(1366/04/16 [1890])
BRUT.CN , CLXXVI. dok., 153. or. [Cartulaire Charles II, 367]
(...)
Semejables letras fueron fechas pora estos que se sieguen [...] don Romeo Periz d'Açagra
(...)What: Arma gizona
Situation: Nafarroa
Origin: BRUT.CN -
açagra -
(1587)
LEK.ENAV , 131 A
(...)
Obispado de Pamplona [pueblos no bascongados].
(...)What:
Situation:
Origin: LEK.ENAV -
pedro ferrandez daçagra -
(1638)
O.NUV , II, XV. kap., 336. or. [0853. or.]
(...)
Iruñeko artxibategiko gaztelaniazko aipuan
(...)What:
Situation:
Origin: O.NUV -
petri roderici açagrae -
(1638)
O.NUV , passim
(...)
petri roderici açagrae (II, XVII. kap., 373. orr. [0890. orr.]) Pedro Rodríguez de Azagra, Totaren aita // petri roderici azagrae (II, XVII. kap., 376. orr. [0893. orr.]) Pedro Rodríguez de Azagra
(...)What:
Situation:
Origin: O.NUV -
gil garcia de açagra -
(1638)
O.NUV , II, XV. kap., 338. or. [0855. or.]
(...)
Iruñeko artxibategiko gaztelaniazko aipuan
(...)What:
Situation:
Origin: O.NUV -
azagra -
(1802)
DRAH , I, 137
(...)
v. en el condado de Lerin, mer. de Estella, dióc. de Pamplona y arcip. de la Solana, r. de Navarra. Pertenece al marques de Falces, que pone alcalde ordinario a propuesta del pueblo;su asiento cerca de la ribera izquierda del Ebro, poco mas abaxo de donde este rio recibe al Ega. El vecindario asciende á 1074 personas; y la parroquia, dedicada á la Asuncion de nuestra Señora, tiene su abad, 7 beneficiados y 4 sacerdotes expectantes. T.
(...)What:
Situation:
Origin: DRAH -
azagra -
(1829 [1553, 1587])
CENS.CAST.XVI , Ap. 169, 308b
(...)
En la villa de Azagra ciento treinta y ocho vecinos v habitantes [...] Azagra / [VECINOS:] 70 / [PILAS:] 1
(...)What: Herria
Situation: Ameskoabarrena [sic!], Iguzkitzaibar [sic; gaur bereiz]
Origin: CENS.CAST.XVI -
açagra -
(1911-1925)
ALT.GPVN , II, 945
What:
Situation:
Origin: EUS.NHI -
azagra -
(1974)
LIZ.LUR , 25 (mapa), 44, 46. or.
(...)
Ega (Aiega lehenago) hibaia azkenik aipatu dugun arabar eskualdean jaio eta Estuñigan sartzen da nafar barrutian: Berrotza harana ukitu ondoren, "Valdega" merinaldeari izenik propioena damaiola. Allin haranaren behealdea igaro ondoren herrialdearen hiriburuan sartzen da, Lizarran; "Solana"n ondoren eta, azkenik, Leringo konterrian; San Adrian eta Azagra bitartean Ebro hibai nagusiarekin bat egiten du. Merinaldearen zatirik handiena harturik, herrialdearen ardatza dugu Ega […] Eskualde hau Lizarrako merinalde guztiko aberatsena da; herri handiagoak, ortu ederrak hasi Mendabian eta Azagraraino batez ere
(...)What: Hiria
Situation: Ega beherea (Nafarroa)
Origin: LIZ.LUR -
azagra: azagra -
(1974)
TXILL.EHLI , 166 B
What:
Situation:
Origin: TXILL.EHLI -
azagra: azagra (azagrar) -
(1978)
E.EUS.UD , Euskera, XXIII (1978, 1), 320. or.
What:
Situation:
Origin: E.EUS.UD -
latsagarai (azagra) -
(1978)
CFN , --
What:
Situation:
Origin: EUS.NHI -
azagra: azagra (azagrar) -
(1979)
E.UDAL , 19
What:
Situation:
Origin: E.UDAL -
azagra: (n.t.e.e.c.) -
(1990)
EUS.NHI , 0420001 P.244
What:
Situation:
Origin: EUS.NHI -
azagra -
(1993)
NA.TM , XIX, 48-50
(...)
Jatorriz arabierazko izena duen hiria, "Haitza" esan nahi duena, herria haitz baten azpian aurkitzen baita. Haren tontorrean erdi aroko gaztelua zegoen, harik eta 1874eko uztailaren 21ean, goiz aurretik, trajedia gertatu zen: Gaztelua lurreratu eta familia osoak azpian hartu zituen. Lizarra merinerriaren S. aldean kokatua da, kisuarrizko ezponda eta baratz lurreko uhamil lurra berezten diren tokian. Haren mugapeak 33 kilometro koadro ditu, eta inguruko mugakideak ditu San Adrián (N), Azkoien (NE), Funes (E) eta Calahorra (Errioxa) (S. eta W), zeinarengandik Ebrok banantzen baitu. Mugapean oligozenoko kisuak azaleratzen dira, SE-NW norabidean doazen mendixka lerroetan. Gorunerik altuena el Espinar da (443 metro). Klima mediterraniar kontinentala. Jatorrizko landaretza mediterraniar tankerakoa desagertu delarik, txipudiak eta ibarbasoak gelditzen dira ibai bazterrean eta basaberritzeko pinudiak. XIX. mendearen erdialdean 12.000 erregu zeuden landuak (1.078 bat Ha.) lehor nahiz baratz lurra. Azken horretan lihoa, kalamua, indibaba, baba, gari eta mahats zerbait. Urtero ereiten ziren erreguak 7.000 bat izaten ziren, lantzen zirenen erdiak baino gehiago, orduan bestelako sistema erabiltzen baitzen txandaka lurra landu eta larre uzteko, lurraren kalitatea zein zen. Orduan ehun erregu aipatzen dira frutarboladunak, 700 mahastiarekin (200 baratz lurra eta 500 lehor lurra) eta 100 olibadia. Uztarik haundienak ziren garia, kalamua eta zekalea. Landu gabeko 8.000 erreguak alapidetzat erabiltzen ziren, 200 erreguko ibarbasoa barne, Ebrori zatxekiola. Etxeetan mandoak, behiak, zerria, ardia eta huntza hazten ziren. Ehiza eperra eta galeperra izaten zen, eta Ebron arrantza ugari. Industria zen irin errota bat ibai bazterrean, beste bat oliba eho eta olioa erdiesteko, eta etxeko oihal-ehundegiak (MADOZ: dic., III, 206). XVI.etik XVIII.era bitarte otso ugaltze bat arriskutan jarri zituen abereak eta jendeak hiri honetan eta inguruko besteetan. Hainbestero ehiza aldiak antolatzen ziren haiek suntsitzeko. joan den mende ta erdi honetan aldaketa ikaragarriak izan dira hiriaren nekazal-abeltzain ekonomian. Lur landua gero eta gehiago da. 1984ean osotara 1.929 Ha ziren landuak, haietatik 1.183 lehor lurra eta 746 baratz lurra. Lehor lurretan mahatsa zen nagusi alde haundiarekin (920 Ha.), lur landu guztiaren ehuneko 77,8 alegia; hurrena laborea (86), esparragoa (75) eta frutarbolak (46). Baratz lurretan (746 Ha.) barazkariak ziren nagusi (357, tomatea eta alkatxofa gehienbat), frutarbolak (115) eta patatak. 1991n lur landua 2.384 Ha. ziren (1.612 lehor lurra eta 772 baratz lurra) eta mahatsa ugaltzen ari zen (1.139 Ha.). Mendez eta mendez Ebroren ezker bazterreko baratz lur ezinago emankorrak aberastasun iturria izan da hiriarentzat. "Beheko baratz lurra ongi gobernatzeko arau" batzuk badira, 1857an eraberrituak, Juntaren osakera, izendapena, eta eskumenak finkatzeko, eta bai ura aurkientzetara nola partitu. Aurkientza horietan aipatzen dira Caluenga, la Cerrada, castañondo, la Glera Alta y Baja, La Hoya, Landa, El Pontigón, El Postural, El Puente de la Barca, El Pozo, El Ramillo, Los Ramillos, La Rota de Abajo eta la de Arriba, la Sarda, Sotejuela, Urzagal, Belate eta el vergal. Horrez landara, "Ureztatzaile Baldernako Ordenantzak" ere badira, eta Argadielgo Baratz Lurretakoak (1933), 269,5 Ha., denbora batean Soto de la cañadatik berez zetorren uraz ureztatuak, eta gaur egun Soto de las Peñas edo de las Bombastik punpa baten bidez. HISTORIA: Hiriaren izenak musulmanen aginte denbora gogorazten badigu ere, zenbait mende lehenago Argadielen nolabaiteko jendegune bat izan zen, agian erromatarren "villa" bat, zenbait arrastok salatzen dutenez: eraikin hondar batzuk, askotariko zeramika eta gauzakiak, tegulak, garai inperialeko monedak, eta San Estebango ermita ondoko mosaiko bat, 60. urteetan desegina. Mairuek okupatu zuten, eta seguraski Antso Handiak berreskuratu eta mugako soldadu gotorleku inportantea bihurtu zuen. Erregeren manupeko hiria, bertako nekazariek petxa ordaintzen zioten erregeri urtero diru kopuru bat, "meitadenco" motako ogia (garia eta garagarra) eta beste eskubide batzuk. Karlos Nobleak Peralta leinuko bere kontseilari bati eman zion haien parte bat, eta parroki elizaren patronatoa Piarres de Peralta zaharrari (1408). Agramontarren eta beaumontarren arteko gerra zibilen ondorioz, piarres de Peralta jabetu zen herriaz (1467), eta haren alargunak Katalina erreginari eman zion (1504). Peralta leinuan gelditu zen, eta falcesko markesak izan ziren hiriaren jaunak eta jurisdikzio zibil eta kriminalaren jabe, berek izendatutako alkate baten bitartez. Azagra gaur egun hiri aberatsa da, bere lurren kalitate paregabea bere ekonomiaren oinarri delarik, batez ere baratz lurrak, eta nekazaritzatik erakarritako industria bat, gehienbat landare kontserba fabrikak. Bertakoen joritasunari igartzeko aski da ikustea herriaren hazkundea. 1860an 1.756 biztanle zituen. mende hasieran 1.797; astiro gora joan zen harik eta 1970tik aurrera 3.000ko muga pasatu arte (3.100 1970ean; 3.069 1981ean; 3.334 1992an).
(...)What:
Situation:
Origin: NA.TM -
azagra -
(1993/10/06)
NAO.NA.2000 , 122. zkia., 042
(...)
DECRETO FORAL 253/1993, de 6 de septiembre, sobre la composición y denominaciones de la zonificación “Navarra 2000”
(...)What:
Situation: Nafarroa
Origin: NAO.NA.2000 -
azagra -
(1996)
BEL.DEN , 111
(...)
'La Peña. Del árabe aisajra 'la peña' (187). Comentario lingüístico: Se trata de la única localidad navarra que conserva un inequívoco nombre árabe. La descripción que ofrece Altadill confirma la importancia de la peña en la localidad: «Ocupa un llano en la margen izquierda del Ebro, al pie de un elevado peñasco, llamado La Peña, sobre el cual existieron hasta 1874 los muros y escaleras de un castillo que se supone fundado por los moriscos; esta peña ha sufrido desgajes en distintas fechas, siendo memorable por tal motivo el que acaeció en el último tercio del siglo anterior, que aplastó varias casas, originando una verdadera catástrofe en la localidad; nuevamente amenazó reproducirse en los primeros años de esta centuria, pero la Diputación navarra acudió en auxilio del vecindario, y previas las necesarias precauciones, procedió al derribo de toda la mole rocosa amenazante, respetando el resto que se presentaba firme; con tal motivo y habiendo alcanzado a los sótanos del castillo la demolición, se hallaron una silla de montar, en madera, con pinturas heráldicas en ella y una rodelita labrada en cuero representado un cruzado». Traducciones curiosas y explicaciones populares: No obstante también para Azagra existen traducciones sin fundamento desde el euskera como: 'zarzal', 'fresnedo'. A. Campión también pensó en la peña pero desde el vasco (h)aitz 'peña'.
(...)What:
Situation:
Origin: BEL.DEN -
azagra -
(1996/05/01)
NA.IZ , 042-0000
What: [Udalerria]
Situation: Nafarroa
Origin: NA.IZ -
Azagra -
(1998/02/06)
OB.AG , 1.1
(...)
Nafarroako toponimia nagusiaren azterketa egiteko P. Salaberrik paratutako zerrenda aztertzen da, bertan aurreko bilkuretan onartutako aldaketak agertzen direlarik, Batzordeak hala baderitzo hobes ditzan. // Hurrengo hauek erabaki ziren [...] N.t.e.e.c > Azagra
(...)What: Herria
Situation: Nafarroa
Origin: OB.AG -
azagra -
(1999)
NA.IZ , 042-0000
What:
Situation:
Origin: NA.IZ -
azagra -
(2000)
EL.BEL.NA.TOP , 58
What:
Situation:
Origin: EL.BEL.NA.TOP -
azagra -
(2006)
NA.IZ , 042-0000
What:
Situation:
Origin: NA.IZ -
azagra -
(2007)
NA.IZ , 042-0000
What:
Situation:
Origin: NA.IZ -
azagra (azagrar) -
(2007/09/20)
OB.AG , 1.2
(...)
Onomastika batzordeak Vianan izandako bileran onartutako izena
(...)What: Udalerria
Situation: Nafarroa
Origin: OB.AG -
azagra -
(2008)
NA.IZ , 042-0000
What:
Situation:
Origin: NA.IZ -
Azagra: azagrar -
(2009)
ARAUA.155 , LIII (2008, 3), 994. or.
(...)
Azagra (euskara); Azagra (ofiziala). Herritar izena: azagrar. Eskualdea: Estellerriko Erribera. Merindadea: Lizarra
(...)What: Udala
Situation: Nafarroa
Origin: ARAUA.155 -
azagra -
(2009)
NA.IZ , 042-0000
What:
Situation:
Origin: NA.IZ -
azagra -
(2011)
NA.IZ , 042-0000
What:
Situation:
Origin: NA.IZ -
azagra -
(2012)
NA.IZ , 042-0000
What:
Situation:
Origin: NA.IZ -
Azagra -
(2019)
NA.TOF , 273274
What: División administrativa
Situation: Azagra
Origin: NA.TOF
- Azagra ()
- Azagra ()
ETRS89 30T X.592626 Y.4684472
Lon.1º52'30"W - Lat.42º18'29"N
cartography:
Mentions légales
Le présent corpus onomastique comprend des contenus d’œuvres de tiers, choisis pour leur prestige et leur compétence en la matière. Euskaltzaindia a requis les autorisations et permis correspondants et les droits de propriété intellectuelle nécessaires ont été obtenus, sauf erreur ou omission. Quiconque noterait tout contenu pouvant transgresser les droits d’un tiers est prié d’en informer immédiatement Euskaltzaindia, en écrivant à l’adresse suivante (info@euskaltzaindia.eus), afin que l’Académie puisse aussitôt prendre les mesures nécessaires.
The Azkue Library and Archive
9:00 - 14:00
The Azkue Library and Archive serves Euskaltzaindia. It is also open to all researchers and it aims to foster research and support the distribution of Basque cultural issues as far as it is able.