Toponyms (Place names)

(...)
Honen etimologiaren inguruan ikus Uxueko Aurino aztertzean dioguna. Aurino [auríno] Uxue eta Galipentzuren arteko muga aldeko dermio txiki menditsua da lehen herrian, baina bigarrenean Cantón de Zabaleta-tik Aragoa ibairaino luzatzen da. Bere luzera hau dela medio, bi Aurino bereizten dira, goikoa edo Aurino alto (Zabaleta-n hasi eta Barranco de las Aguas saladas-aino luzatzen da, alde batean Uxueko lurrak eta bestean El Ferial duelarik), eta behekoa edo Aurino bajo (aipatu errekasto horretatik Aragoa ibairaino doa, ekialdean Zamakidoi eta ugaldea, eta mendebaldean Uxue duela). Esperatzekoa zenez, bi dermio zabal hauetan [Corraliza" ere badira, baina hemen Aurino-z beste dermio batzu ere sartzen dira.] beste dermio txikiago batzu daude: Aurino alto-n, esaterako, El Cantón del Moyo, El Paco del Carpintero eta El Pedrocal daukagu. Aurino bajo-n, besteak beste, El Carasol de Ijita, El Hoyo de Catachoán, eta El Saso de Atanasio. Antzina izen bereko despoblatua zegoen alderdi honetan, eta hoau dela bide toponimo honen jatorria antroponimo latino bat izan daitekeela uste dugu (ikus Uxueko Aurino sarrera) [J. Gárriz, Despoblados, 21. or.]. Aurino-n (Uxueko mugan) zegoen Kapanandia toponimoak bertan XVII. Mendean ardantzeak zeudela erakusten digu. Dokumentazioko collado de Aurino Uxueko mugako Monte (de) Aurino zen. Ggoikoa eta behekoa batera aditzera emateko Los Aurinos esaten da (cf. Uxueko Los Aguilares edo Las Aldabeas).
(...)

(...)
Ikus aurreko sarrera.
(...)

(...)
Behin bakarrik agertzen da, latinez idatzirikako 1299ko agiri batean. Testuinguruak garbi uzten du oraingo Aurino bera dela. Etimologikoki ere (ikus Aurino sarrera) ez dago Auria eta Aurino lotzeko arazorik. Ikusten denez, Uxueko mugak aipatzen dira, Podio de Larrage (geroko Alto de Larrageta)-tik (Artxegarraze-n barrena) Aragoa ugalderaino lehenik, eta hemendik Zaldunaga-raino gero, tartean dagoen Hoya de Auria (Rincón de la Comuna?)-n barrena.
(...)

(...)
Hau ia beti Aurino da dokumentazioan (Auria behin azaltzen da. Ikus aurreko sarrera), eta orain ere Aurino [auríno] erabiltzen da. Jatorria Aur-dun antroponimo batean bilatu behar genuke, antzinako onomastikan honelakoak ugariak direnez gero. Rohlfsek Aurós toponimoa aztertzerakoan honela dio: "Aurós... peut être rapproché de Aurac (Haute-Loire), Auriac (Cantal, Dordogne, Aveyron) et Orago (Lombardie). Le radical Aur- est très fréquent dans l'onomastique ancienne. Aurus, Aurius, Aurilla, Aurina, Auronius, Aurusius" [Aipatutako lana, 230. or. Nafarroan Biloria dugu Lana ibarrean.] Aurino Rohlfsek aipatzen duen Aurina horren maskulinoa izan liteke (cf. Auria), baina Aurus edo Aurius eta -inu atzizkiaz [Caro Baroja, HGPV, 270-271. orr. Honela dio ikerle honek. "El sufijo «-inus», con su femenino «ina», juega un papel importante en la onomástica latina. Tienen varios valores. es primordial el denominativo («divinus» de «divus») con un matiz adjetivo".] osaturik ere egon daiteke, eta *Auriano-ren gisako baten laburketaren ondorea ere izan daiteke (cf. Paterniana > Paternina [Ikus J. Caro Barojaren HGPV, 225-226. orr.]). Mitxelenak [FHV, 93. or.] Nafarroan XI. menderako azaltzen den Auria (< Aurea) antroponimoa biltzen du. Aurino Uxue eta Galipentzuren arteko mendi baten izena da lehen herrian, baina bigarrenean mendi-mazela ezezik, Uxueko mugatik Aragoa ugaldearen inguruetaraino hedatzen den dermio handia ere bada (Ikus Galipentzuko Aurino sarrera), eta badakigu bertan izen bereko despoblatua egon zela [J. Garriz, Despoblados, 21. or.]. Uxuen, gainera, Aurino-ren beheko aldean bukaerarengatik jatorri latinokotzat jo daitekeen Erlosiana (> Rusiana) dago, Aragoatik hurbil, Aurino bezala [Galipentzuko Aurino ugalderaino bereraino luzatzen da.]. Carasol de Aurino Dorrondiaga-ren ondoko egutera zen. Collado de Aurino gaurko Monte Aurino-ren adierakidea da. Bertan dago Galipentzu eta Uxueren arteko muga.
(...)

(...)
En alguna ocasión la forma con sibilante y la forma en -ain son topónimos: Auritz (Burguete en castellano) / Auriain (topónimo de Barasoain y Mendibil, NTEM-XXXIX, 34, 167. Cf., además, Aurino, término de Gallipienzo / Galipentzu y Ujué / Uxue, Salaberri, 1994: 738-739) seguramente sobre Auru, Aurio o similar; Zenboroz (microtopónimo de Galipentzu / Gallipienzo; Salaberri, 1994: 483) / Zenborain (Untzitibar) sobre un probable *Zenbor. Este último caso es interesante porque tenemos también en Orba Zenborrain, nombre de un río, que nos puede dar pie a establecer alguna relación entre los topónimos acabados en -rain y los acabados en -rrain, especialmente si tenemos en cuenta que en Zirauki se documenta en el siglo XIII Çemborriuar (Salaberri, 1994: 42)
(...)