Toponyms (Place names)

(...)
Ripodas-ko errota da, gaur Molino de arriba deitzen den bera.
(...)

(...)
Oraingo Molino de (la Central de) arriba bera da. Ripodas ez da deitura bat, Mendiebakia-ren ondoko eremu bat baizik, hain zuzen ere goiko errota dagoena (ikus Ripodas sarrera).
(...)

(...)
Errota hau Uxuek aspaldidanik [Urangak dioenez (UM, 78-80. orr.) Uxueko errotaren lehen albistea 1232. urtekoa da, eta beraz garai horretarako eraikia behar zuen.] Galipentzuko lurretan, egungo Central de abajo edo Central de la Cueva izeneko argindar etxea dagoen tokian, Aragoa ugaldearen ertzean zuena da. XV. mendearen lehen erdian Doña Blanca de Navarrak, Carlos III el Noble hiltzean Nafarroako erregina bihurtu zenean, bere ohorean Uxueko Ama Birjinaren aurrean gau eta egun argizari bat pizturik egon zedila agindu zuen, eta horretarako akordio batera iritsi zen uxuetarrekin. hauek argizaria izekirik egoteaz arduratuko ziren, eta honen truke erreginak Galipentzun zuten errotarengatik ordaindu beharreko zazpi "cahiz" gariak barkatuko zizkien [J. Jurío, Ujué, 17. or., UM, 273-274. orr.]. Eraikuntzak zutik iraungo zuen errota berria eraiki zen arte. Beranduago ere, 1851n, Molino de Uxue esaten zitzaion Galipentzun oraingo Central de la Cueva (ikus sarrera hau)-ri. Egungo egunean ere errotaren oroitzapen garbia dute bi herriotan. Bertara joateko errota berriko bidea hartu eta Zautelu, Villantigua, Mugazuria eta Aristuziaga-n barrena, Galipentzura sartzen zen, Zabaleta eta Larrañetako mendia-ren artetik (ikus Galipentzuko sarrera hauek). Bide hau oraingo Portillo del Señor deitu atetik errotaraino altxonbidea ere bazen. Gogora dezagun, bukatzeko, errota honetara San Martin eta Pitillaskoak ere joaten zirela alea ehotzera.
(...)

(...)
Behinolako Molino de Ripodas edo Errotaberria-n dagoen argindarretxea dugu hau. Egun zeharo hondatua dago, harpearen ondokoa ez bezala.
(...)

(...)
Errota izena eta berria izenondoa ditugu hemen. Errotaberria gaurko Molino de arriba bera da, Lerga eta Eslabakoak bihia ehotzera Camino de los Molinantes-en barrena joaten zirena, Barranco de Bartasteka edo Barranco del Molino-k ura Aragoara isurtzen duen gunekoa, alegia. Berria izenondoak errota hau lehenagokoa den Errotazarra-tik bereiztea du helburu (ikus sarrera hau). Bi errota hauetaz gainera, Molino de Ujué zegoen antzina, gaurko Central de la Cueva-n, eta laugarren bat ere bai, Eslabako mugan (ikus herri honetako Unzue sarrera).
(...)