Toponyms (Place names)

(...)
El vascuence es, como se sabe, una lengua que usa posposiciones, jamás preposiciones, y esas posposiciones no son otra cosa que sustantivos de sentido espacial ('lado', 'parte anterior', 'trasera', etc.) cuyo valor queda precisado por el nombre que se les antepone, sin sufijo o con -ren. Ya nos hemos topado aquí con ejemplos de arte 'espacio intermedio', -iri 'proximidad', etc., en empleos de este género. Alguna vez, en nombres de lugar empleados secundariamente como apellidos, los términos vascos tienen equivalencia romance cabal, como se ha señalado en el caso de Iriarte = Mediavilla (fr. Mianville, occit. Miegeville, cat. Mitjavilla, etc.) (25 [Cf. in medio Campo (295, 1242, Echarri), entre denominaciones vascas: iuxta Bidaurreta (aurre 'parte anterior'), in Gurbeaga (con -be- = So- o yus(o): Juslapeña, etc.), in Odiburua (-buru = cabo), etc.]): así -be(e) = So-, en Sopenna (383, 1260, Villafranca), etc., y vasc. (don Martin) d'Arbea (465, 1262, Puente la Reina), Garsias Udalbeeco (de Igusquicia 81, 1196), Garcia Udalveco (113, Zufía); -buru = cabo, etc., por lo menos en cuanto al valor primero, en Gorteburu (554, 1300), etc., cf. rom. Cabodeuilla, Capdevielle, etc. (26 [Pascoal d'Irigoien (256, 1234, Burutain) sería de Somodevilla. Cf. guren, seguramente superlativo de sentido parecido a goi(h)en, aunque acaso sin valor local tan preciso, en Lupum Martini de Varaçceguren (180, 1239), etc. (Guarcia) del Uuerto (386, 1260) es versión de vasc. baratzeko(a)]); -gibel = Tras-, alterado a menudo en Tres-, cf. Trasponte en Alava, 1025, mod. Trespuentes, etc.
(...)

(...)
Berdintsu gertatzen da etxe-izenetan toponymo berak hurrengo argigarriren bat daramanean -gorago etxe-izen ez direnetan ere ikusi dugu-: Goitia / Beitia, Goikoa (Goikoetxea) / Bekoa, Goieaskoa (Goieaskoetxea) / Beaskoa (Beaskoetxea), Go(i)ena (Go(i)enetxea) / Barrena (Barrenetxea), Go(i)enengoa / Barrenengoa (Barrenengoetxea), Onaindia / Araindia, Aruzkoa / Onuzkoa, Garaia / Beherea, Ga(i)nekoa eta Goitikoa / Azpikoa (Azpitikoa) (Azpikoetxea), Garaikoa (Garaikoetxea) / Beherekoa, Aurrekoa (Aurrekoetxea) /Ostekoa (Osteikoa, Ostaikoa, Ostenkoa, Ostaikoetxea) [142. oin oharra: Eta baita Osteingoechea ere, Fog. 1704, Gatikan] eta Atzekoa (Atzekoetxea), Emetikoa (Emendikoa) / Andikoa (Andikoetxea), Zaharr(a) / Berri(a) (Barria), Erdikoa, Aurtena (Aurtenetxea), Aurtenekoa, Aurtenengoa, Auzokoa (Auzokoetxea), Urrutia (Urrutikoetxea, Urritikoetxea), Bengoa (Bengoetxea / Beingoetxea) (Beingoa), Goia, Ga(i)na, Bein, Beina (Beiña) [143. oin oharra: Bada Beinacoa baserria Ipazterren, Fog. 1796, aurretik finkaturiko Beina formari artikulurik kendu gabe sorturikoa, agian pertsona bati hala deitzen zitzaiolako, gaztelaniaz '(la) casa de Beina' litzateke formazio derivatuaren itzulpen jatorrizkoa], Azpia, Bitarte, Aurre, Aldea, Aldekoa, Basterra (Basterretxea), Zearra, Etxenagusia, Urrengoa, Errota, Etxaun, Soloa, Zelaia, Buru, Arte, Ondo, Uriarte, Arteetxe, Saletxe, Abeletxe, Jauregi, Torre(a) (Torretxea), Etxabarria, Etxatxua, Ormaetxea, Nagusia (Etxenagusia), Andia (Etxeandia) / Txiki(a), Txikerra, eta baita -txu edo -txo berrekailu diminutivoa ere bestea baino tipiagoa dela adierazteko, eta horren ondorik Txikerrena, eta abar. Badira Urazurrutia eta Urazandi ere, bigarrenak kasuren baten Urazemendi ere izan dezakeela, uren nongo aldetik begiratzen den [144. oin oharra: Hori gertatzen da Deban, uraz bestaldean dagoen etxeari Urazandi deitu izan baitzaio, baina Mutrikuarrek Urazemendi. Hala erran zidan Gerardo Elortza irakasle eta ene adiskide on denak]. Batzutan dokumentazioan ikusten da Goitia bat Goikoa bihurtu dela, eta Beitia berriz Bekoa. Dokumentazioa mapetan jarririk agian zerbait argituko litzateke khronologiari dagokion arazoa. Horretarako gai asko bildu beharko litzateke aurretik
(...)

(...)
Buru // Ce terme basque signifie "tête, sommet, extrémité" [...] En revanche dans Hiriburu sur la commune d'Irouléguy (64), réputée pour son vin, il s'agit simplement de "bout, extrémité du village ou du domaine"
(...)