Toponyms (Place names)

(...)
Lerga eta Uxueko Altxunbidea bera da hau, alegia, Bizkaitik Lerga eta Eslabaren arteko fazeriaren albotik, Lergara lehenik eta Uxuera gero, sartzen den ardibidea (cf. Zareko Altxirribidea).
(...)

(...)
Altxunbidea (Lerga eta Uxue), Altxubidea (Galipentzu) eta Altxirribidea (Zare) (cf. hondar honen itzulpena den Eslabako Camino de Altxirria)-k 'ardibidea' adiera dute, eta erdarazko "cañada"-ren euskal baliakideak dira. Lergako altxonbidea San Gines, Monda, Santa Agata eta Errekina-tik igarotzen da, Oletako lurretara sartu aitzinean, eta lehengo Camino de Pamplona bera dela garbi dago. Altxonbide hau Anchunbidea formapean dokumentatzen dugu Sabaitza eta Leotzen.
(...)

(...)
Altxirria edo Alzirria 'ardi-gorotza' izena oraindik bizirik dago Oibar haranean eta Uxuen gutxienez, eta toponimian ere behin baino gehiagotan ediren dugu. Camino de Altxirria-k ardibidea adierazten zuen, eta Altxunbidea-ren kidea zela dudarik ez dago (cf. Zareko Altxirribidea. Ikus gainera Lergako Altxunbidea sarreran dioguna). Eslaba eta Lergaren arteko fazeriaren ondotik zihoan.
(...)

(...)
Erdal cañada-ren euskal ordaina da hau (ikus Lergako Altxunbidea, Galipentzuko Altxubidea eta Zareko Altxirribidea) [Abaurregainean ere Alchunbidea azaltzen da (PRA-Auritz, 50. k., 1782).]. Uxueko altxonbide "nagusiak" bi dira. bat Irunberri, Bizkaia, Oleta, eta Lergan barrena dator, eta Txutxu-tik sartzen da Uxueko lurretan. Hemendik, Ardui, Larziaga eta San Blas [Azken honetan, gain-gainetik doa, lehengo ermitaren ondotik.] gurutzatu ondoren, Urteaga eta Basandia, eta Medios eta Los Berros-en artetik, Bigas-en zehar, Murillora doa. Altxonbide hau ibilbide gehienean Uxuetik Murillora doan errepide (ez oraingo bideberria, honekin ere hein handiz bat etorri arren) bera da. Beste altxonbidea Irunberritik Oibar eta Zaren gaindi Galipentzura doa, eta Zabaleta, Ondallu eta antzinako Larrañetako mendia-ren artetik, Uxueko Aristuziaga-n sartzen da. Gero goiti egiten du Mugazuria-rantz, eta hemendik, Txorria eta Cuartochiguito-ren artetik, mendi gailurretik, Portillo de Esatea-n barna, Ardui-ra doa, gorago aipatu lehen altxonbidearekin bat egitera. La Sierra-n zehar doan ardibide honen adar bat Balsa de Matxaz deitu idoiaren paretik Pitillas aldera desbideratzen da, Santakaramuru-tik Pikarana-rantz. Lergatik heldu den altxonbidetik ere adar bat San Martin Unx aldera ateratzen da, Txutxu-tik. 1605ean azaltzen den altxonbidea ez dakigu aipatu horietako zeini dagokion.
(...)

(...)
Altxunbidea edo Camino de Pamplona bera zen. Txutxu, San Gines, Arroiaportilua eta Bidaburua-n gaindi zihoan, Julio eta Oleta-ren arteko mugatik.
(...)

(...)
Uxuetik Txutxu, Monda, Arroiaportillua eta Bidaburua-n zehar, Julion eta Zabaltzan barrena [Ms otra pieza…en el mismo camino de Ujue que afrontta con el Rio Ciroz…", Zabaltza, PRA-San Martin, 45. k., 1760.] Elora zihoan, alegia, Camino de Monreal a Ujué edo Altxunbidea berbera (ikus sarrera hau) zen. Hemendik, seguruenera, Aranguren gurutzatu eta Iruñera sartuko zen.
(...)