Toponyms (Place names)

(...)
Aldi bakar batez dokumentatu dugu. Bigarren osagaia saihetsa 'aldapa' ezaguna da (ikus Dermio baten zatiketa atalean dioguna), eta lehenbizikoa Eslabako Atalaiondoa-n eta Zareko Atalaieta-n dugun atalaia (ikus aipatu bi sarrera horiek) izan zitekeen, baina hau ez da segurua. Izan ere, gorago aztertu dugun Akala (Acala idatzirik ageri da)-rekin ere identifika liteke, agian.
(...)

(...)
[Dermio baten zatiketa. -Saietsa] Formari dagokion bezainbatez, notatzekoa da aurkezten duen aldaera ezberdin mordoxka: -ssaessa, -saessa, -sayesa, -sayessa, -saiessa, -sayeça, -saieca, -ssaecha, -saecha, -saissa, -saesa, -saeza, -çayeça… euskara galdu ondoren sorturikako aldaera desitxuratuak aipatu gabe. Aldaki guzti hauen jatorrian -saietsa eta -saetsa zeudela dirudi, eta hauetatik aterako ziren aurrerago gainerakoak. Saihetsa Azkueren arabera 'lado', 'costado' da, eta toponimian ere esanahi hori berori du lehen begiratuan, alegia, bazterra-ren antzeko zerbait adierazten duela irudi du. Guztiarekin, toponimiaren azterketa sakonago batek erdarazko costalado, costalada, cuesta, ladera, costera-ren adierakidea dela ikustarazten digu: Morionesen, esaterako, Atalaiasaietsa daukagu, eta atalaia-k, jakina denez, mendi(ko)ak izaten dira. Agezako Nobeletasaietsa erdarazko Ladera de Nobeleta edo Cuesta de Arana (Nobeleta eta Arana-ren artean dago aldapa)-ren baliakidea da, eta Zaren Dolaretasaietsa erdarazko Costalado de Dolareta aldaparen kidekoa dugu, euskara beteko ordaina, alegia. Lergako Gaztelusaietsa erdarazko Costalada del Castillo-ren euskarazko baliakidea da, eta gaztelua kokatua zegoen gaineko malda ematen zuen aditzera. Leatxen, azkenik, Magdalena ermita dagoen gaineko aldapari Cuesta de la Magdalena esaten zaio egun, eta Costalado de la Magdalena edo Ladera de la Magdalena aurkitzen dugu dokumentazioan, euskarazko Magdalenasaietsa-rekin batera. Hortaz, -saihets Lergan arrunta den aldapa-ren antzekoa da adieraz, biak zeharo elkarren kideak diren ez badakigu ere [Cf. Oihanarten 402. atsotitza: "Saiheskia lauda ezak, ordokia eure ezak", Atsotitzak eta neurtitzak, Herri Gogoa, Donostia, 1971, 76. or.].
(...)