Toponyms (Place names)
Santakrizko aldapa - Places - EODA
Santakrizko aldapa (Aldapa)
Entity:
Orografia/Mendi magala
Status of decision:
lemma without regulation
Situation:
Eslaba
Locations:
-
santacrizcoaldapa -
(1593)
NAN.PR.OIB , 7. k.
(...)
otra piª en la endrecera llamada Santacrizcoaldapa
(...)What:
Situation:
Origin: OV.11 -
aldapa -
(1985)
JIM.ESTN , 73. or.
(...)
V. Toponimia en Iruñerria: Sistemas de denominación y localización [en Euskera, núm. 30, Bilbao: Euskaltzaindia, 1985, pp. 527-532] [...] 2. Topónimos compuestos [...] Son abundantes ios topónimos formados por dos o más conceptos. 2.1. Dos conceptos. Constituyen los topónimos más frecuentes del grupo los formados por un sustantivo básico y otro elemento, que puede ser otro sustantivo, un adjetivo o una posposición de carácter adverbial. Veamos unos ejemplos: A. Dos sustantivos [...] b) El sustantivo básico, seguido de otro que denuncia ciertos aspectos morfológicos u otra realidad, como cuestas o repechos (aldapa, bular), espinazos (bizkar), rincones (zulo), orillos (bazter), el comienzo o entrada del paraje (sartze), el final o salida (buru), la parte baja o inferior (barren, azpi, beiti), la alta (goiti), el límite o linde (guren, muga). En Gazólaz encontramos los topónimos contrapuestos Inze unzar entrada e Inze unzar cabecero, equivalente éste a ‘terminación, salida, al cabo de’, sentido que en Iruñerria tiene frecuentemente burua (como en Erri burua, Iriburu, Soto buru). Ejemplos de esto son: Costobaro aldapa (Ororbia), Larre bularra (Muru), Faceria bizcarra, Elordi zuloa, Arandoain bazterra (Astráin), Oreia sarzea (Ibero, Ororbia), Aiz burua (Barañáin), Arazuri muga Eunzeguren (Ibero).
(...)What: Osagai generikoa
Situation: Euskal Herria
Origin: JIM.ESTN -
alda, aldapa -
(1988)
JIM.ESTN , 59. or.
(...)
IV. Encuesta toponomástica [en Euskera, núm. 33, Bilbao: Euskaltzaindia, 1988, pp. 289-301] (...) 4.2.6. Ladera, pendiente, cuesta (Costalado; Alda, Aldapa).
(...)What: Osagai toponimikoa
Situation: Euskal Herria
Origin: JIM.ESTN -
santa criz (alto de), (caracierzo de), (cuesta de), (ermita de), (fuente de) -
(1994)
OV.11 , 279-280
(...)
Santa Criz [sàntakríz] Nafarroako poblatu erromatarren artean sartzen du J. Gárrizek Despoblados lanean [11. or.]. Honela dio autore honek: "Santacris (sic), en Eslava. Un camino romano importante ganaba el puerto de Lerga por el vallecito de Abaiz. Estuvo señalizado con un miliario del año 238, siendo emperador Maximino, emplazado en Santacris, donde hubo una población crecida, denunciada por muros de viviendas, capiteles, tambores de fustes de columnas y otros elementos. Procedente de aquí un idolillo de ágata, una fíbula de bronce y pilastras pertenecientes a un gran sepulcro. En la cresta del monte, dando vista a Eslava, se alza un torreón cuya cimentación parece romana" [Santa Criz-en ondoan dagoen Artamaldeta-n ere ediren omen da miliarriren bat (cf. Uxueko Los Cinco Miliares sarrera).] Dokumentazioan Santa Criz edireten dugu gehienetan, eta San Criz eta Santa Cruz batzutan, azken hau herri etimologiaz seguru aski. Euskaraz beti Santa- dugu, Santa Krizgibela, Santa Krizko aldapa, eta Santa Krizportillua izenetan (ikus aurrerago). Criz-en modukoak historiaurreko edo erromatar garaiko poblatuekin loturik azaldu ohi dira Nafarroan [Nabaskozeko Illon mendikateko San Quirico-ren azpiko aldean trikuarri bat dago, Jimeno Juríok jakin erazi digunez.]. Honela mintzo zaigu gai hau aztertu duen J. Jurío [Sustitución de topónimos por hagiónimos en Navarra", Euskera, XXX, 1985-2, 619-626. orr.]: "Varios poblados prehistóricos o de la época romana llevan nombres de santos o con apariencia de tales: Sancris, San Kiris o Santacris, en yacimientos de la Edad del Hierro de Echauri y Pueyo (Orba) y de la época romana en Eslava y Garísoain (Guesalaz)...". Izen honen etimologiaz ikus -as / -as, -es / -ez, -iz... bukaerei eskaini atalean dioguna. Santa Criz udalerriko hegoaldean dago, Barranco de Ezpondabe edo Barranco del Soto-z beste aldean, Errotaxar, Artamaldeta, Zaldinaga, Dorreta, eta El Soto (lehengo Zaldua)-ren artean. Aipatu errekak herri aldera dagoen Ezpondabe-tik bereizten du, eta Barranco de Abaiz eta Barranco de Artamaldeta-ren bat egitetik sortzen den errekak Bizkarda eta Artamaldeta-tik, azken dermio honek erreka pasatu eta, esan bezala, tarte batez Santa Criz-ekin mugatzen badu ere. Gauza bera gertatzen da Santa Criz-en mugakidea den Dorreta-rekin ere: kasu honetan dermio gehiena Barranco de Dorreta-z haraindian, Galipentzuko mugan dago, baina errekaz honaindian ere bada Santa Criz-ekin mugatzen duen zati bat. Alto de Santa Criz 544 metroko gain luze zabala da, eta Cuesta de Santa Criz bertara igotzeko dagoen aldapa, hain zuzen ere euskaraz Santa Krizko aldapa deitu izan dena (ikus sarrera hau). Caracierzo de Santa Criz iparrera ematen duen isuria da, alegia, erreka eta El Soto-rekin muga egiten duena. Dorreta ere ukitzen du, tarte txiki batez. Fuente de Santa Criz oraingo Artamaldeta-ko Fuente del Moro bide zen. Santa Criz-en ermita ere izan da. Pérez Ollok Santa Cruz dakar, baina garbi dago, Santa Criz-en Santa Cruz aldaerak ikusita, biak bat eta bera direla, hots, egun zutik paretez besterik ez duen Ermita de Santa Criz delakoa. Aipatu autoreak dioenez, 1802an Igual de Soria apezpiku bisitatzaileak "profanatzeko" agindua eman zuen, hondatua zegoen seinale.
(...)What:
Situation:
Origin: OV.11 -
santakrizko aldapa -
(1994)
OV.11 , 280
(...)
Esan bezala erdarazko Cuesta de Santa Criz-en euskarazko baliakidea da (ikus Santa Criz sarrera).
(...)What:
Situation:
Origin: OV.11 -
santa krizko aldapa / cuesta de santa criz -
(1994)
OV.11 , 85
(...)
[Dermio baten zatiketa. Aldapa] Aldapa sarritan oinarriari zuzenki lotua agertzen da: Burlonaldapa, Murualdapa (Lerga), Santa Marinaldapa (Ageza). Beste toponimo batzutan beti leku-denborazko genitiboaren laguntzaz burutzen da oinarriaren eta aldapa-ren arteko lotura: Buztineko aldapa (Lerga), Errotaberriko aldapa (Galipentzu), Santa Krizko aldapa (Eslaba). Hirugarren sail batean, azkenez, zuzenean nahiz -ko-ren laguntzaz lotzen direnak ditugu: Aranaldapa / Araneko aldapa, Indusialdapa / Indusiko aldapa, Iturrotzaldapa / Iturrozko aldapa (Lerga). Esanahiari dagokionez, garbi dago aldapa erdarazko cuesta edo costera-ren adierakidea dela: Santa Marinaldapa / Cuesta de Santa Marina, Costera de Santa Marina (Ageza); Santa Krizko aldapa / Cuesta de Santa Criz (Eslaba). Hortaz saihetsa-ren baliakidea (neurri batez behintzat) ere badela ondorioztatu beharko dugu.
(...)What:
Situation:
Origin: OV.11
- Santakrizko aldapa ()
UTM:
Coordinates:
cartography:
Mentions légales
Le présent corpus onomastique comprend des contenus d’œuvres de tiers, choisis pour leur prestige et leur compétence en la matière. Euskaltzaindia a requis les autorisations et permis correspondants et les droits de propriété intellectuelle nécessaires ont été obtenus, sauf erreur ou omission. Quiconque noterait tout contenu pouvant transgresser les droits d’un tiers est prié d’en informer immédiatement Euskaltzaindia, en écrivant à l’adresse suivante (info@euskaltzaindia.eus), afin que l’Académie puisse aussitôt prendre les mesures nécessaires.
The Azkue Library and Archive
CUSTOMER SERVICE HOURS
9:00 - 14:00
9:00 - 14:00
The Azkue Library and Archive serves Euskaltzaindia. It is also open to all researchers and it aims to foster research and support the distribution of Basque cultural issues as far as it is able.