Toponyms (Place names)
Igantzi - Places - EODA
Igantzi (Udalerria)
-
eanci -
(1300-1400)
LU.RNLPB , 9. or.
(...)
Eanci (XIVe s.), Yanci (Nav.)
(...)What: Herria
Situation: Nafarroa
Origin: LU.RNLPB -
eançi -
(1366)
CAR.PNAXIV , 531
What:
Situation:
Origin: EUS.NHI -
eançi -
(1366)
CAR.PNAXIV , 531 A (D.c dok. [AGN, sign. gb.], 83r A)
What: Hiria
Situation: Bortziriak
Origin: CAR.PNAXIV -
eançi < *eiantzi -
(1366 [1973, 1990])
DRPLV , III, 129. or. (Euskera, XXXIII (1988), 223-225)
(...)
Arabako Yurre-ren kasuan Ihurre euskarazkoan agertzen den -h- bokalartekoa zaharra da, etimologikoa, baina Iabar, Iaben, eta abar, formetan eman bageneza ziurrenik ez litzateke, Igantzi erara finkatu zen Iantzi aldagarrian ere ez litzatekeen bezala, XIV-garren mendean Eançi dokumentatzen baita (1366, PN-XIV, F.Pamp.-Mont., 531 orr.) [3. oin oharra: Juan Carrasco Pérez, La Población de Navarra en el siglo XIV, Pamplona 1973], eta bide horretarik *Eiantzi forma jatorrizkoa bazela suposa baitezakegu, 1068-garren urteko Eiaurrieta zaharra erdaraz [j]-aren eraginez Jaurrieta eta bertako euskaldunen artean [j] galdurik Eaurta den antzera [4. oin oharra: Leire-ko Bezerro zaharrean 1068-rako Eiavrrieta biltzen du Zierbidek. "Indice completo de topónimos citados en el Becerro Antiguo de Leire", FLV, IX (1977), 137 orr. Ikus baita ere Michelena, Fonética histórica vasca, 9.7, adic., 517 orr., eta Apellidos vascos, nº 590b, eta neure En torno a la toponimia vasca y circumpirenaica, §72, 232 orr. // Yaurrieta XlV-garren mendean (1366, PN-XIV, F.sang., 475 eta 503 orr.)].
(...)What:
Situation:
Origin: DRPLV -
eançi -
(1366 [1987])
DRPLV , II, 7. or.
(...)
La localidad navarra conocida con el nombre oficial de Yanci, es denominada por los hablantes vascos de la zona con la forma Igantzi, documentándose, por otra parte, como Eançi en 1366, (PN-XIV, F Pamp.Mont., p. 531)
(...)What:
Situation:
Origin: DRPLV -
yanz -
(1587)
LEK.ENAV , 135 C
(...)
Obispado de Pamplona [pueblos] bascongados.
(...)What:
Situation:
Origin: LEK.ENAV -
yançi -
(1603-1639)
UA.BAZT , --
What:
Situation:
Origin: EUS.NHI -
yhanzi -
(1617)
UA.BAZT , --
What:
Situation:
Origin: EUS.NHI -
yanci, yanzi -
(1644)
NAN.EST , LG.1 C.22
What:
Situation:
Origin: EUS.NHI -
yanci -
(1800-1833)
AÑ.LPV , 54 B
(...)
Pueblos Vascongados de Navarra [...] El Valle Bertizana tiene los pueblos que siguen. Es Arciprestazgo. Las cinco Villas que son: [...].
(...)What:
Situation:
Origin: AÑ.LPV -
yanci -
(1802)
DRAH , II, 516
(...)
v. del part. de Cinco Villas de la montaña, mer. de Pamplona, de su 6.º part. y dióc., arcip. de Bertizarana, en el r. de Navarra, á la izquierda del rio que desciende de los montes de poniente á legua y media de Lesaca por el sur, y dista 12 leguas al n. de Pamplona. Hay alcalde ordinario, regidores á eleccion del pueblo, y una ferrería. Un rector, un beneficiado y un sacristan sirven la parroquia dedicada á S. Miguel. Se cuentan en la villa 96 casas útiles y un molino con 551 habitantes. Sus aledaños son Aranaz, Echalar, Lesaca y puerto de las Cinco Villas. T.
(...)What:
Situation:
Origin: DRAH -
yanci -
(1818)
Astar , 913
(...)
Baña arako geitu jakonian bere jentia, eta gertu eguanian, aurrez aurre arpegi emon eutsen Franzesai, ikusi zana legez *Bilbo, *Vitorija, *Tolosa, *Yanci, *Irun, *Vera, *Ascain, eta beste leku askotan, arerijuak *España guztitik urten artian
(...)What:
Situation:
Origin: OEH.ONOM -
yanci -
(1829 [1553, 1587])
CENS.CAST.XVI , Ap. 160, 305b
(...)
En la villa de Yanci treinta y siete vecinos y once habitantes [...] Yanci / [VECINOS:] 60 / [PILAS:] 1
(...)What: Hiria
Situation: Nafarroa
Origin: CENS.CAST.XVI -
yanci -
(1874)
LU.RNLPB , 9. or.
(...)
4. Une quatrième série d'altérations, celles-là plus fréquentes et moins graves, consiste simplement dans le changement de nature ou dans le déplacement d'une voyelle ou d'une consonne [...] Affaiblissement ou assourdissement des voyelles [...] E a été remplacé par I, changement également très commun dans la phonétique basque. Eanci (XIVe s.), Yanci (Nav.). (Vinson [Revue de Linguistique et Philologie comparée, T. III, 4e fascicule], p. 435, et Van Eys, dict. B.-Fr., p. 93, Abilli eta ibilli, Eche et ichea)
(...)What: Herria
Situation: Nafarroa
Origin: LU.RNLPB -
iganci, igantzi -
(1911-1925)
ALT.GPVN , II, 937
(...)
Nombre antiguo
(...)What:
Situation:
Origin: EUS.NHI -
iantzi'n -
(1926)
ETX.EEI , Euskera III-IV (1926), 99, 101, 103, 115. or.
(...)
Ageŕea (Eŕatzu'n, Irurita'n, Elizondo'n, Lekarotz'en, Arizkun'en, Iantzi'n, Amayuŕ'en, Bustintza'n...) [...] Ipaŕagiŕe (Lezo'n, Zumaya'n, Azkarate'n, Iantzi'n...) 99. or.; Zelaya (Iantzi'n, Aŕaras'en...) 101. or.; Mendibil (Izoria'n, Luyando'n, Zuaza'n, Gordexola'n, Eŕatzu'n, Iantzi'n, Oyaŕtzun'en...) 103. or.; Aŕgiñena (Oñati'n, Iantzi'n, Zolina'n...) [...] Rementaldegia (Beintza-Labayen'en, Azkarate'n, Aŕiba'n, Betelu'n, Areso'n, Iantzi'n...) [...] Arotzenia (Iantzi'n...) 115. or.
(...)What: Herria
Situation: Bortzerriak
Origin: ETX.EEI -
yantzi -
(1936)
ZUM.EK , --
What:
Situation:
Origin: EUS.NHI -
yanzi, iganzi /ijantzi/ -
(1958)
OTX.NGRTV , Euskera, III (1958), 76. or.
(...)
A mi argumentación en favor de una posibilidad *ola = río, hay que agregar la del estudio de OLTZA con este mismo significado, a que me he referido en el Epígrafe 24-Obs. 2, que continúa: // "Esta voz puede proceder de estas dos composiciones: // A) OL (-OLG, agua)... + sufijo extensivo -TZA. // Se advierte que por la zona próxima a Lezama esta forma de designación de "agua'' o "fuente" *(OLG + A) en el nombre de lugar OLA en la vertiente N. de Artxanda). // B) Derivación fonética: // OLG-OLG’-OLZ... + determinativo -A. // (por G' se representa el sonido del bizkaíno "jija", sonido gráficamente representado por a (escrito IGORRE, pero pronunciado IJORRE, con "jija" por los del lugar), y Yanzi, en el Bidasoa (escrito en viejos documentos IGANZI, pero hoy aún pronunciado IJANTZI), y Yarza, etc. // En cualquiera de los dos casos (OLG + A u OLG + TZA) OLTZA aquí designaría "río"
(...)What: Herria
Situation: Nafarroa
Origin: OTX.NGRTV -
yanci: yanzi, igantzi -
(1961)
ETX.URI , 223. or.
(...)
YANCI, Azkue’k Yanzi, baiñan bertakoek IGANTZI.
(...)What: Herria
Situation: Nafarroa
Origin: ETX.URI -
igantzi -
(1964-1965)
ESP.TNA , 70
What:
Situation:
Origin: EUS.NHI -
yanzi -
(1966)
AZK.EDIAL , 37 C
(...)
Dialecto alto navarro
(...)What:
Situation:
Origin: AZK.EDIAL -
igantzi -
(1974)
LIZ.LUR , 54. or.
(...)
Mendialdeko Bortziri edo Bost Hiriak, Igantzi, Etxalarre, Lesaka, Arantza eta Bera dira
(...)What: Hiria
Situation: Bortziriak
Origin: LIZ.LUR -
yanci: igantzi -
(1974)
TXILL.EHLI , 179 B
What:
Situation:
Origin: TXILL.EHLI -
yanci: igantzi (igantziar) -
(1978)
E.EUS.UD , Euskera, XXIII (1978, 1), 334. or.
What:
Situation:
Origin: E.EUS.UD -
igantzi -
(1978)
CFN , --
What:
Situation:
Origin: EUS.NHI -
yanci: igantzi (igantziar) -
(1979)
E.UDAL , 50
What:
Situation:
Origin: E.UDAL -
igantzi, yanci -
(1979 [1988, 1990])
DRPLV , III, 127, 128, 129. or. (Euskera, XXXIII (1988), 223-225)
(...)
Bizkaian erdaraz Yurre den formarako, ordea, Igorre eman zen, bertakoen artean ezaguna dena ontzat harturik, ahoskatzerakoan [j]-aren kontrako -g- bat sortu baita, Nafarroako Igantzi-ren kasuan bezala, erdaraz Yanci, edo Agoitz-enean bezala, erdaraz Aoiz, berez *Aioitz batetik bailetorke, latinezko Aionis patronimikotik, hau da, Aio formaren genitibotik [1. oin oharra: Euskaltzaindia, Euskal Herriko udalen izendegia, Bilbao 1979. // Ikus baita ere II. Euskal mundu biltzarrera iaz aurkeztatu nuen lana, "Algunas cuestiones relacionadas con la [j] en lengua vasca". // Arratian beste batzu[ek] Iorre hiru silabatan ematen dute] [...] Igantzi bera ere zenbaitek Iantzi esaten du, ontzat eman zen forman bezala hiru silabatan [...] Arabako Yurre-ren kasuan Ihurre euskarazkoan agertzen den -h- bokalartekoa zaharra da, etimologikoa, baina Iabar, Iaben, eta abar, formetan eman bageneza ziurrenik ez litzateke, Igantzi erara finkatu zen Iantzi aldagarrian ere ez litzatekeen bezala, XIV-garren mendean Eançi dokumentatzen baita (1366, PN-XIV, F.Pamp.-Mont., 531 orr.) [3. oin oharra: Juan Carrasco Pérez, La Población de Navarra en el siglo XIV, Pamplona 1973], eta bide horretarik *Eiantzi forma jatorrizkoa bazela suposa baitezakegu, 1068-garren urteko Eiaurrieta zaharra erdaraz [j]-aren eraginez Jaurrieta eta bertako euskaldunen artean [j] galdurik Eaurta den antzera [4. oin oharra: Leire-ko Bezerro zaharrean 1068-rako Eiavrrieta biltzen du Zierbidek. "Indice completo de topónimos citados en el Becerro Antiguo de Leire", FLV, IX (1977), 137 orr. Ikus baita ere Michelena, Fonética histórica vasca, 9.7, adic., 517 orr., eta Apellidos vascos, nº 590b, eta neure En torno a la toponimia vasca y circumpirenaica, §72, 232 orr. // Yaurrieta XlV-garren mendean (1366, PN-XN, F.sang., 475 eta 503 orr.) [...] Eta denbora berean Bizkairako lhorreta, eta Gipuzkoako Olaberrirako lhurre ere ontzat har ditzan, lgorre eta Igantzi dauden bezala utzirik, eskatzen zaio [Euskaltzaindiari].
(...)What:
Situation:
Origin: DRPLV -
yanci -
(1987)
DRPLV , II, 7. or.
(...)
4. La localidad navarra conocida con el nombre oficial de Yanci, es denominada por los hablantes vascos de la zona con la forma Igantzi, documentándose, por otra parte, como Eançi en 1366, (PN-XIV, F Pamp.Mont., p. 531). Es evidente que en Igantzi debemos ver otro caso de desarrollo de -g- antiyod para evitar la posible tendencia a la disminución de sílabas, como nítidamente sucede en la forma oficial pronunciada en castellano. Con toda probabilidad debió existir otra forma más antigua, *Eiantzi, la cual, con caida de [j], debió dar Eantzi, según se desprende de la grafía del siglo XIV de Eançi. No he constatado *Iyantzi, pronunciación que alternativamente también habría podido darse sobre todo en determinadas áreas.
(...)What:
Situation:
Origin: DRPLV -
igantzi -
(1988/01/29)
Euskera , XXXIII (1988, 2), 413
(...)
EUSKALTZAINDIAREN AGIRIA ZENBAIT EUSKAL TOPONIMOREN ORTOGRAFIAZ Euskaltzaindiak, euskaraz hasierako i- eta hurrengo bokala bi silaba eginik ahoskatzen diren toponirnoetan, bokal biak -h- baten bidez berezirik idaztea ontzat hartzen du, delako h-a etimologikoa ez izanik ere. Hala nola: Ihaben, erdaraz Yaben ahoskatzen dena (Nafarroan). lhabar, erdaraz Yabar (Nafarroan). lhurre, erdaraz Yurre (Araban eta Gipuzkoako Olaberrian). lhorreta, erdaraz Yurreta (Bizkaian). Hala ere Igantzi (Nafarroan) eta Igorre (Bizkaian) lehen erabaki zen bezala uzten dira. Donostian, 1988-garreneko Urtarrilaren 29-an.
(...)What:
Situation:
Origin: Euskera -
igantzi -
(1989/01/30)
NAO , 13. zkia., 258-260. or. [BOE, 298, 1989/12/13, 38731-38732. or.]
(...)
Decreto Foral 16/1989, de 19 de enero, por el que se determina la denominación oficial de los topónimos de la zona vascófona de Navarra. // Artículo único. La denominación oficial de los topónimos de la zona vascófona de Navarra que se relacionan en el Anexo a este Decreto Foral será la legal a todos los efectos dentro del territorio de la Comunidad Foral. // DISPOSICIONES FINALES // 1ª. Se faculta al Consejero de Presidencia e Interior para dictar las disposiciones precisas para el desarrollo y aplicación de este Decreto Foral. // 2ª. Este Decreto Foral entrará en vigor el día siguiente al de su publicación en el "Boletín Oficial" de Navarra. // ANEXO // DENOMINACIÓN OFICIAL DE TOPÓNIMOS DE LA ZONA VASCÓFONA DE NAVARRA // NAFARROAKO HERRI IZENDEGIA // I. Zona Vascófona / I. Euskal Eremua [...] BORTZIRIAK CINCO VILLAS [...] IGANTZI
(...)What:
Situation:
Origin: NAO -
yanci: igantzi -
(1990)
EUS.NHI , 2590000 P.228
What:
Situation:
Origin: EUS.NHI -
igantzi -
(1993/10/06)
NAO.NA.2000 , 122. zkia., 259
(...)
DECRETO FORAL 253/1993, de 6 de septiembre, sobre la composición y denominaciones de la zonificación “Navarra 2000” Artículo único.- 1. Se establece la composición y denominaciones de la zonificación “Navarra 2000”, que, en castellano y en vascuence, figura en el documento anexo a este Decreto Foral. 2. Esta zonificación se establece sin perjuicio de otras que tengan establecidas o puedan establecer los Departamentos de la Administración de la Comunidad Foral u organismos dependientes de los mismos. DISPOSICIONES FINALES Primera.- Se faculta al Consejero de Economía y Hacienda para que adopte las medidas oportunas para la actualización de la zonificación “Navarra 2000”. Segunda.- El presente Decreto Foral entrará en vigor el día siguiente al de su publicación en el BOLETÍN OFICIAL de Navarra. Pamplona, seis de septiembre de mil novecientos noventa y tres. - El Presidente del Gobierno de Navarra. Juan Cruz Alli Aranguren. - El Consejero de Economía y Hacienda, Juan Ramón Jiménez Pérez.
(...)What:
Situation: Nafarroa
Origin: NAO.NA.2000 -
igantzi -
(1996)
BEL.DEN , 227
(...)
Significado desconocido. Comentario lingüístico: Nombre de oscura de etimología y que casi carece de documentación medieval. Es interesante la más antigua recogida Eanci, que permite, por ejemplo, su comparación con el topónimo de Ezkurra Erantzin. Nótese que en Navarra son varios los nombres de difícil etimología que llevan un sufijo -(t)zi: Uitzi, Artzi (Arce), Ulozi, e incluso Usi y Usetxi. Traducciones curiosas y explicaciones populares: Traducciones de este género son: 'membrillo', 'juncal en la laguna', 'helechal'. A. Campión relacionó en el nombre con voces vascas que indican 'colina, cuesta, subir'.
(...)What:
Situation:
Origin: BEL.DEN -
igantzi -
(1996/05/01)
NA.IZ , 259-0000
What: [Udalerria]
Situation: Nafarroa
Origin: NA.IZ -
igantzi -
(1997)
NA.TM , IL, 173-174
(...)
Bortzirietako bat da -"Cinco Villas de la Montaña", erdaraz- Arantza, Igantzi, Lesaka eta Berarekin batean. Haren udal mugapeak erronbo forma du eta 16,5 kilometro karratu. Mugakide hauek ditu: Lesaka (IM), Etxalar (IE) Sunbilla (HE) eta Arantza (HM). Mendiek itxitako kubeta bat da, eta leku garaiena Abelu da, 681 metroko altitudean. Bidasoa ugaldeak hegoaldetik iparraldera trabeskatzen du mugapeko ekialdea eta hari biltzen zaio Latsa erreka, Arantzan sortu eta ibarreko urak biltzen dituena hego-mendebaldetik ipar-ekialdera doala. Klima atlantiarra eta eurite ugarikoa. Landaredian, bertako arbolei dagokienez, haritzak, gaztainondoak eta ezkiak, eta oihan berrietan, berriz, pinuak. Mugapearen erdia oihanak dira (841 Ha), baita larreak ere (583 Ha). Laborantzarako 200 bat Ha uzten dira, gehienak bazkak, patata, artoa eta barazkiak. Behi, ardi eta zerri aziendak garrantzitsuak dira beti hemengo ekonomian. HISTORIA: datu historiko gutti dakigu herriaz. herriak Koroari egin zizkion zerbitzuak saritzeko egin mesedearen ariora (1494), gobernuan alkate bat, erregidoreak eta almirantea izan zituen, erregeek izendatzekoak herritarren kontzejuak proposaturik. Halaber, herritarrek San Migel beren parrokiaren gaineko patronatua zuten, eta horren ondorioz, beraiek izendatzen zituzten haren zerbitzurako erretore eta onuradunak. Bortziritako eta inguruetako ibarretako herriak bezala, Hondarribiko artzapez-barrutikoa eta Baiona eliz-barrutikoa izan zen, harik eta, Felipe II.aren borondatez, Iruñeko eliz-barrutira eta Bertizaranako artzapez-barrutira bildu zen arte (1567). Plazako etxe baten aitzinaldean datarik gabe dagoen oroitarri batek hau du gogoan: "Aquí acampó el ejército del Señor don Felipe V y la Parmesa". XIX. mendearen erdialdean jardun betean zegoen Berrizaungo burdinola; 1847an, 1.079 kintal burdina landu zituena. 1646an 80 sutondoko biztanleria zuen. XIX eta XX. mendeetan gora-behera handiak izan ditu: 629 bizilagun ziren 1824an; 707 1860an; 590 1900ean; 729 1950ean; 607 1981ean, y 591 1991n. Batik-bat karrikan bizi ziren, baina 1860ko "Nomenclátor de la Provincia de Navarran" Ansorenaldea, Berrizaunaldea, Gaztelualdea eta Meakandigañako baserriak aipatzen ditu, baita beste batzuk eta bordak ere. Gaur egun, ofizialki, auzo hauek agertzen dira: Berrizaun, Frain, Irisarri (Erdi Arotik honatako agirietan agertzen dena), Piedadeko auzoa eta Unanua. Piedadeko Andre Mariren ermita izen bereko auzoaren erdi-erdia da. Herritik kanpora, Latsa errekaren ertzean, San Joan Bataiatzailearen "ermita" dago, harpe natural batean egokitua eta batez ere ekainaren 24an bisitatzen dena.
(...)What:
Situation:
Origin: NA.TM -
igantzi -
(1999)
NA.IZ , 259-0000
What:
Situation:
Origin: NA.IZ -
igantzi -
(2000)
EL.BEL.NA.TOP , 69
What:
Situation:
Origin: EL.BEL.NA.TOP -
igantzi -
(2005)
SAL.OSTN , 123
(...)
Topónimos oscuros y dudosos (...) Hay varios topónimos que llevan un final -be, quizás 'behe', 'debajo de', o 'suelo' (cf. Aria / Aribe): Añorbe (cf. Añorga en Gipuzkoa y los apellidos, Orbe, Orbea, Orbegozo), Genbe, Iltzarbe, Itzarbe (se documenta Itçarbe en 1099 en un documento redactado en latín [Goñi, 1997, 76] y, parece por lo tanto, que no se puede relacionar con izar 'estrella o 'cruce de caminos' como quería Irigoien 1986b: 214), Lakabe (cf. Lakar, Lakarra), Larunbe, Udabe, Zazpe (tras sibilante sorda). Otra serie de topónimos acaba en -i. Artzi (Arce en castellano), Igantzi, Usi --que no parece que proceda del roncalés usi 'bosque' (habrá que ponerlo en relación con usu que como adverbio significa 'frecuentemente', como sarri; cf Sarria)--, Uitzi, y Usetxi (Belasko, 1999: 419). Tampoco Goñi y Ubani, Uli son fáciles de explicar, aunque el primero pueda tener, como se ha propuesto, un componente goi 'alto', haciendo referencia a su situación.
(...)What:
Situation:
Origin: SAL.OSTN -
igantzi -
(2006)
NA.IZ , 259-0000
What:
Situation:
Origin: NA.IZ -
igantzi -
(2007)
NA.IZ , 259-0000
What:
Situation:
Origin: NA.IZ -
igantzi (igantziar) -
(2007/01/19)
OB.AG , 2.1
(...)
Onomastika batzordeak Bakaikun izandako bileran onartutako izena
(...)What: Udalerria
Situation: Nafarroa
Origin: OB.AG -
igantzi -
(2008)
NA.IZ , 259-0000
What:
Situation:
Origin: NA.IZ -
Igantzi: igantziar -
(2009)
ARAUA.155 , LIII (2008, 3), 997. or.
(...)
Igantzi (euskara); Igantzi (ofiziala). Herritar izena: igantziar. Eskualdea: Bortziriak (-ak); Bortzerriak (-ak). Merindadea: Iruñea
(...)What: Udala
Situation: Nafarroa
Origin: ARAUA.155 -
igantzi -
(2009)
NA.IZ , 259-0000
What:
Situation:
Origin: NA.IZ -
igantzi -
(2011)
NA.IZ , 259-0000
What:
Situation:
Origin: NA.IZ -
igantzi -
(2012)
NA.IZ , 259-0000
What:
Situation:
Origin: NA.IZ -
Igantzi -
(2019)
NA.TOF , 404576
What: División administrativa
Situation: Igantzi
Origin: NA.TOF
- iántzi, igantzi (iántziar, igantziar) - (1990) [EUS.NHI]
- Igantzi ()
- Igantzi ()
ETRS89 30T X.606033 Y.4785542
Lon.1º41'35"W - Lat.43º12'59"N
cartography:
Mentions légales
Le présent corpus onomastique comprend des contenus d’œuvres de tiers, choisis pour leur prestige et leur compétence en la matière. Euskaltzaindia a requis les autorisations et permis correspondants et les droits de propriété intellectuelle nécessaires ont été obtenus, sauf erreur ou omission. Quiconque noterait tout contenu pouvant transgresser les droits d’un tiers est prié d’en informer immédiatement Euskaltzaindia, en écrivant à l’adresse suivante (info@euskaltzaindia.eus), afin que l’Académie puisse aussitôt prendre les mesures nécessaires.
The Azkue Library and Archive
9:00 - 14:00
The Azkue Library and Archive serves Euskaltzaindia. It is also open to all researchers and it aims to foster research and support the distribution of Basque cultural issues as far as it is able.