Toponyms (Place names)

(...)
DECRETO FORAL 253/1993, de 6 de septiembre, sobre la composición y denominaciones de la zonificación “Navarra 2000”
(...)

(...)
Deierri ibarreko herria eta udala da, ibarraren udaletik 1953an beregaindua. 21,2 kilometro koadroko mugapea du, eta Zunbeltz (Deierri) eta Andia (N), Gesalatz (E), Deierri (SE eta S), Abartzuza (SW) eta Urbasa (NW) ditu mugakide. Mugapea Andiako ipar-mendebalde magaletatik hasi eta hego aldera luzatzen da. Etxagunea ipar aldera dauka. Bere goreneko puntua (1.215 metro) Iturgoiengo la Trinidad mendiaren (1.233 m.) zeharretan du. Inarozko erreka parez pare joaten da Gesalazko herri horren mugarekin; Errezun beste iturburu zenbaitez berreturik, Ubagua ibaia osatzen du. Klima eta landaretza atlantiko tankerakoak, eta azpimediterraniarra berokietan. Pagadiek (754 Ha.), artadiek (192), haritzek eta ametzek (135), salatzen dute oihanak bertako ekonomian zer inportantzia zuen. Gaur egun oihan eremuak 1.384 Ha. hartzen ditu eta zura jendaurrean enkantatuz ustiatzen da. Oihana aprobetxatzeko beste era batzuk indarrean iraun zuten mende honen erdira arte, hala nola zerri azienda arte eta haritzetako ezkurrez bazkatzea, orbela biltzea aziendarentzako azpiak egiteko, zur-egurra moztea sutondorako, egur ikatza egiteko mendian, eta etxegintza nahiz etxeko lanetarako. Azienda ere, urte zati batean mendian libre bazkatuz mantendua, pisu larriko osagaia izan zen bertako ekonomian. Gaur egun zerri eta hegazti hazlekuak badira (oilo erruleak). Bertako azienda taldeetan pirinio arrazako behiak daude, latxa arrazako ardiak eta nafar zaldikoaren tankerako zaldi azienda. Soro eremuak (201 Ha.) laboreak (134 Ha.), bazka berdea eta patatak ekartzen ditu gehienbat. HISTORIA: Bi aztarnategi badira Eneolitiko-Brontze arokoak, haitzuloetan (Arbelgo haitzuloa eta Cerro Viejo). Erdi aroko populazioa auzotar nekazariak ziren, Erregeri gauzaz ordaintzen baitzioten petxa, eta zenbait jopu familia, Iratxeko monasterioak zituenak, adibidez. XVI. eta XVII. mendeetan Urrako jaunak bertako auzotarrak izan ziren, eta haiexek ordaindu zuten parrokia berriko San Miguelen kaperako erretaula (1648). Amokaingo jauna ere bertako auzotarra izan zen. Erdi Aroan, auzotarren kontzejuak, zinegotzi eta buruzagiak buru zituela, bere batzarreak egiten zituen San Pedroko parroki elizaren inguruetan, "en el cimiterio de la iglesia parroquial" (1481), "en la plaza que esta tras la iglesia" (1494). Ezkil joka egiten zen batzarrerako deia, Nafarroan ohitura hedatua zenez elizkizun nahiz kontzeju batzarretara deitzeko, nahiz bestetara ere bai, azienda larratzeko, adibidez. Halaxe egiten zuen Lezaungo itzainak herritarrek beren idiak bazkatzera atera zitzaten. Eliz ikuskari batek, ahalkeizun iritzirik, debekatu zuen; zinegotziek eta auzotarrek hel egin zuten, alegatuz ohitura zahar zaharra zela eta oso probetxuzkoa (1625). Beste ikuskari batek isunak agindu zituen zakur bat meza nahiz bezperak ari zirela elizan sartuko zen bakoitzean (1631). Pasadizook aditzera ematen dute bertakoentzat aziendak zer inportantzia zuen. Eta bai parrokia eta eliz kabildoarentzat ere, umerri, antxume eta bertakoek nahiz Erriberakoek herrian larraturik zeukaten aziendatik hamarrena jasotzen baitzuten. 1496an kontzejuak bide eta herri lurrei buruz eginiko itun batek Ordoki edo Orordokiko aurkientza seinalatu zuen idi barrendegitzat eta debekatu zuen haritzak kontzejuaren baimenik gabe moztea "hasi Erroitegietatik harik eta herriraino", eta bai hariztian "egurra edo zura egitea" saltzeko. Erdi Arotik, auzotarrek izendatutako abadeek gobernatu zuten parrokia. Herrian kokatutako ermiten artean hauek aipatu ohi dira: San Jorge, San Roque, Santa Bárbara, oihanean, eta San Cristóbal edo Kostobaro, XIII. mendeko eraikina, Iturgoiengo la Trinidad buru duen mendiaren magalean jarria. Zunbelzko benta, "aldea clamada Çumelz, en la montayna clamada Andia", Iratxeko monasterioarena zen 1382an. Bertako elizak San Benito edo Elurretako Ama Birjina izn zuen zaindari. Deierrikotik berezita bere gaingo udala eratu zuenetik (1951) populazio erroldak honelakoak izan dira: 546 1960an; 392 1970ean; 323 1981ean; 279 1992an.
(...)

(...)
ERABAKIA, Nafarroako Gobernuak 2017ko urriaren 25ean hartua, Lezáungo udalerriaren izena aldatzea onesten duena. Hemendik aurrera “Lezaun” izanen da. // Ikusi da Lezáungo Udalak Nafarroako Toki Administrazioko Zuzendaritza Nagusian aurkeztu duen eskaera, zeinaren bidez Nafarroako Gobernuari eskatu baitio udalerri horren izena aldatu eta “Lezaun” izena emateko onespenaren tramitazioa egin dezala. // Aurrekariak: // Lezáungo Udalak Nafarroako Gobernuari igorri dio udal horretako izen ofiziala aldatzeko eta “Lezaun” izena emateko tramitatutako espediente administratiboa. // Aipatu espedientean honako hauek ageri dira: Lezáungo Kudeaketa Batzordeak 2017ko martxoaren 20ko bilkuran hartutako erabakia, izen aldaketa hori hasiera batean eta aho batez onetsi eta jendaurrean jarri zuena hilabeterako (2017ko 74. Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitaratu zen, apirilaren 18koan), zeinaren aurka ez baitago alegaziorik, eta batzorde horrek berak 2017ko ekainaren 22ko bilkuran emandako behin betiko onespena. // Zuzenbideko oinarriak: // Toki Administrazioari buruzko Foru Legearen 22. artikuluak hauxe dio: “Udalerrien izenak aldatzeko udalek hartutako erabakia beharko da, aurretik, gutxienez hilabete bateko informazio publikoa egonda. Udal erabakia Foru Komunitateko Administrazioari igorri beharko zaio, Nafarroako Gobernuak onespena eman diezaion, eta hau emandakotzat hartuko da hilabete baten barnean ebazpenik ematen ez bada”. // Kasu honetan, izena aldatzeko udalak egindako eskaera 2017ko uztailaren 19koa da. // 2017ko abuztuaren 16an, Administrazio Publikoen Administrazio Prozedura Erkideari buruzko urriaren 1eko 39/2015 Legearen 22.1 d) artikuluan ezarritakoarekin bat, toki entitateari jakinarazi zitzaion zegokion epea eteten zela Euskarabidea-Euskararen Nafar Institutuak txostena bidali arte. Txosten hori 2017ko urriaren 4an sartu zen Toki Administrazioko Zuzendaritza Nagusian. // Txosten horretan ondorioztatzen da “Lezaun” euskal jatorriko toponimo bat dela, tradiziozkoa eta ezberdina, gaztelaniaz, bere grafia aplikatuz, Lezáun gisa eman dena. // Horri dagokionez, kontuan hartu behar da Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiaren jurisprudentzia arlo honetan, bereziki 2003ko ekainaren 30ean eta 2012ko urriaren 29an emandako epaiak, onartzen baitute eremu mistoko zenbait entitatek eskubidea dutela, euskal toponimoa dutenean, bakarrik euskal grafia erabiltzeko, eta hau horrelako kasu bat da. // Horrenbestez, bidezkoa da organo eskudunak, hots, Nafarroako Gobernuak, izena aldatzeko onespena ematea. // Nafarroako Gobernuak onetsi ondoren, Estatuko Administrazio Orokorrari igorriko zaio, Toki Entitateen Erregistroan inskriba dezan, Toki Araubidearen Oinarriei buruzko apirilaren 2ko 7/1985 Legearen 25.3 artikuluan ezarritakoari jarraikiz. Halaber, Nafarroako Foru Komunitateko Administrazioaren Toki Entitateen Erregistroan inskribatuko da. // Azkenik, Nafarroako Toki Administrazioari buruzko uztailaren 2ko 6/1990 Foru Legearen 23. artikuluan honako hau xedatzen da: “udalen izen aldaketek ofizialtasuna lortzeko ezinbestekoa da Toki Araubidearen Oinarriak arautzen dituen apirilaren 2ko 7/1985 Legearen 14. artikuluak aipaturiko erregistroan jasotzea eta Estatuko Aldizkari Ofizialean eta Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitara ematea.” Hortaz, bidezkoa da onetsitako izen aldaketa aldizkari ofizial horietan argitaratzea. // Horrenbestez, Nafarroako Gobernuak, Landa Garapeneko, Ingurumeneko eta Toki Administrazioko kontseilariak proposatuta, // ERABAKI DU: // 1. Lezáungo Udalak eskatutako izen aldaketa onestea. Hemendik aurrera “Lezaun” izanen da udalerri hori. // 2. Izena aldatzeko erabaki hau Estatuko Administrazio Orokorrari igortzea, Administrazio Publikoetako Ministerioaren Toki Entitateen Erregistroan inskriba dezan, eta, halaber, Landa Garapeneko, Ingurumeneko eta Toki Administrazioko Departamentuko Nafarroako Toki Entitateen Erregistroan inskribatzea. // 3. Erregistro horietan inskribatu ondoren, Estatuko eta Nafarroako aldizkari ofizialetan argitaratzea. // 4. Erabaki hau Lezaungo Udalari jakinaraztea. // Iruñean, 2017ko urriaren 25ean.–Nafarroako Gobernuko kontseilari idazkaria, María José Beaumont Aristu.
(...)