- Ayuda

*: Reemplazar uno o más caracteres
(mendi*, aba*za, *mendi)

?: Reemplazar un solo caracter
(oihan?, e?titxu, ?adriano)

Garaikoetxea - Lugares - EODA

Garaikoetxea (-a) (Caserío)

Entidad:
Eraikuntzak/Etxebizitza
Normativización:
lema sin normativizar 
Dónde: Angiozar
Localizaciones:
  • garaicoechea - (1953 [1997]) M.AV , 257, 259 (374, 236)
    (...)
    257. paragrafoa.- gara «elevación, altura»; Garacoechea (también Garaicoechea), Garate (Argarate, Azcarate), etc. Como advierte Garate Iturriza publica una escritura vizcaína de 1418 en la que se lee «…é seyendo garate desde el bado de Vzabal fasta Arguenaen. ...é con el dicho apeamiento, é garate, é toda la ganancia...» (p. 457). No sería fácil distinguir por la forma los compuestos de gara de los de garo sobre todo (v. 265), suponiendo que existan los de este nombre Respecto a Vergara (Bergarabe, Bergareche. Vergarajauregui. etc) de dificil etimología el top. actual Vírgala (Al. en la reja de San Millán Birgara) quizá represente una forma más antigua, usada por gente de habla romance (cf. Alava, vasc. Araba); el actual Vergara en Nav. aparece documentado como Virgara (siglo XI-XII). 259. paragrafoa.- garai «alto», sust. «granero, hórreo»: Garay, Garayalde, Garayar, Garayburu, Garayena (superlativo). Garayoa; Garaicoechea, Garaicorta, Garaigordobil. Garaita, Garaizabal, Garaizar; Bidegaray, Elezgaray, Landagaray, Norzagaray; Amezcaray, Lascaray, Ezcaray, etc. Es derivado de gara. 374. paragrafoa.- -ko 1) suf. de genitivo que se une a nombres de género inanimado, provistos a veces de otro sufijo de declinación. Puede traducirse por «de...» o por un adjetivo. Es frecuente su aparición en apellidos sufijados a designaciones locales: erdiko «de en medio» «central», goiko «de arriba» «superior», urrutiko «de lejos» «lejano». Var., detrás de -l o nasal, -go: Bengoa, es decir, been-go-a «la (casa) de más abajo». En apellidos como Olartecoechea, Sarricolea, Ugartecoechea) bien como un nombre común (olarte, sarri, ugarte). Compárese, para este último caso, la equivalencia de etxeko-and(e)re y etxandera «señora de casa». Con el artículo, Aldecoa, Zuazucoa; a veces en la forma -kua: Mandibecua, Milicua, Mañaricua. 2) Tiene también valor de diminutivo, así en Arzco, de (h)artz «oso» (Nav. 1328, A. Campion, RIEV VIl, 354), Ossoco, Oxoco (de otso «lobo»), antropónimo también navarro, atestiguado en el siglo XII, y en algunos nombres de personas, conservados como apellidos (Juaneo, de Juan, Marti(n)corena, de Martín, etc.). Igualmente en Aldaco (v. alde), etc. Se puede afirmar que si se atiende al origen, no hay dos -ko, sino uno solo. El -ko de «genitivo» no se emplea normalmente con nombres animados, y el -ko diminutivo va normalmente con éstos. Esta distribución, por decirlo así complementaria, tiene buenos paralelos en otras lenguas: véase FLV 1 (1969), 399 ss. y los índices del artículo del mismo tomo, 1 ss. La relación Ochoa / Ochoco (otsoko, además de «lobezno», es el nombre del lobo personificado en relatos populares) es proporcional a Lupu / Lupellu en Valpuesta, año 929. En cuanto a la indicación de procedencia o de residencia, hay equivalencias claras en documentos navarros: G. Garateco = don Garcia de Garate en Tajonar, Garcia Gambracoa = Garcia Cambra, Ansso Gascueco = Sancho Gascue, TAV, p. 35 s. A veces es difícil su interpretación: in Ochoco Mendi, Irache 1217, se trata quizá de un nombre de persona, pero Ygurai Mendico, Leire 1085, tanto podría ser «el montecillo de...» (cf. Mendico Zorroza, CSM 278, 1090, comparable a Mendizorrotz «Monteagudo, etc.») como «del monte de...». Para la sintaxis de -ko y -(r)en, véase Homenaje a Antonio Tovar, Madrid 1972, 305-317. 236. paragrafoa.- etse, etxe «casa»; Echabarri (Chavarri, Javier; top. Essavarri, Al., 1025), Echaandia (Echandi, Echandia), Echabe (Echave), Echabeguren, Echabebarrena, Echaburu, Echagoyen (Echegoyen), Echagüe, Echaguibel, Echaguren, Echaide (Chaide), Echaiz (Echaiz-goena). Echaide, Echalecu (etxaleku «cobertizo, albergue»), Echalete, Echaluce (Echaluz), Echamendi, Echanagusia (Echenagusia), Echando, Echanez, Echanique (Echanica, Echenique), Echaniz, Echaondo, Echarri (de etxa-berri, etxa-erri; Echerry, Pamplona 1350), Echarte (Echart, Echartea), Echasti, Echauri, Echausta, Echauz (Echaus, Echaux), Echazabal (Echezabal), Echazarreta (Echezarreta), Echea, Echeaga, Echeandi, Echeandia, Echebarria, Echebaster, Echebeltz, Echeberri, Echeverria, Echeberz, (Detchevers), Echebeste (Echeveste), Echegaray (Echaray), Echemendi, Echepetelecu, Etchelarte, Echevarrena, Echezortu, Echezuria, Arreche, Arteche, Barrenechea, Dornaleteche (cf.Dornaldéguy), Egurreche, Ibarreche, Testaechea (Guip.,s. XVI), Ubarrechena, etc, etc.
    (...)

    Qué: Deitura
    Dónde: --
    Origen: M.AV

  • garaicoechea - (1974 [1987]) DRPLV , II, 155. or. (cf. Euskera, XX, 486. or.)
    (...)
    Está claro que alde ha sido hasta ahora más o menos explícitamente relacionado con aldai, L. Michelena en Apell. vascos, nº 302, señala que “-i” es "suf. en Alday, Garay (Murguialday, Zuricalday), etc." (1). // Asimismo dice que “gara" es "elevación, altura", y da como ejemplos “Garacoechea (también Garaicoechea), Garate (Argarate, Azcarate), etc.", y prosigue: "Como advierte Garate, Iturriza publica una escritura vizcaína de 1418 en la que se lee: ‘...é seyendo garate desde el bado de Vzabal fasta Arguenaen... é con el dicho apeamiento, é garate, é toda la ganancia...' (p. 457)"; "Respecto a Vergara (Bergarabe, Bergareche, Vergarajauregui, etc.), de difícil etimología, el top. actual Vírgala (Al., en la reja de San Millán Birgara) quizá represente una forma más antigua, usada por gente de habla romance (cf. Alava, vasco Araba); el actual Vergara en Nav. aparece documentado como Virgara (siglo XI-XII)", nº 257. Asimismo R. Mª de Azkue regoge en su diccionario “gara (Bc, S)" como "idea de elevación, altura, cráneo" indicando que "se usa más en sus derivados", y "aldai (B-am-o), voz con que anuncian los niños el cambio de posición en las 'cuatro esquinas'". Da también "aldaika (B-a-m-o), jugar á las cuatro esquinas" (2). // Sin embargo, no parece que se ha recogido hasta el presente el significado que dan a aldai, pronunciado álda[dz]è al recibir el artículo, en Murélaga y sus inmediaciones (3). Según la versión que he podido obtener: álda[dz]e da baso batek deukón paso bat égurrek bajátzeko, tatárres edo nárràs" es decir, 'el aldai es un paso que tiene un monte para bajar los troncos de los árboles a rastras o en una narria'. Su identificación con alde está asegurada por las palabras recogidas por R. Mª de Azkue en su diccionario y que hemos citado más arriba
    (...)

    Qué: Deitura
    Dónde: --
    Origen: DRPLV

  • gaikoetxea - (1989) MU.ETM , 16, 223

    Qué: Leku-izena
    Dónde: Bergara
    Origen: DEIKER.HPS

  • otxoa - (1992) ARZDI.GIPTOP , 088-18-060-7
    (...)
    bergara
    (...)

    Qué: Leku-izena
    Dónde: Bergara
    Origen: DEIKER.HPS

  • garaikoetxea baserria - (1992/12/01) DEIKER.HPS , 69324
    (...)
    088-18 060
    (...)

    Qué: Baserria
    Dónde: Bergara
    Origen: DEIKER.HPS

  • garaikoetxea - (1995) DRPLV , V, 198. or.
    (...)
    Berdintsu gertatzen da etxe-izenetan toponymo berak hurrengo argigarriren bat daramanean -gorago etxe-izen ez direnetan ere ikusi dugu-: Goitia / Beitia, Goikoa (Goikoetxea) / Bekoa, Goieaskoa (Goieaskoetxea) / Beaskoa (Beaskoetxea), Go(i)ena (Go(i)enetxea) / Barrena (Barrenetxea), Go(i)enengoa / Barrenengoa (Barrenengoetxea), Onaindia / Araindia, Aruzkoa / Onuzkoa, Garaia / Beherea, Ga(i)nekoa eta Goitikoa / Azpikoa (Azpitikoa) (Azpikoetxea), Garaikoa (Garaikoetxea) / Beherekoa, Aurrekoa (Aurrekoetxea) /Ostekoa (Osteikoa, Ostaikoa, Ostenkoa, Ostaikoetxea) [142. oin oharra: Eta baita Osteingoechea ere, Fog. 1704, Gatikan] eta Atzekoa (Atzekoetxea), Emetikoa (Emendikoa) / Andikoa (Andikoetxea), Zaharr(a) / Berri(a) (Barria), Erdikoa, Aurtena (Aurtenetxea), Aurtenekoa, Aurtenengoa, Auzokoa (Auzokoetxea), Urrutia (Urrutikoetxea, Urritikoetxea), Bengoa (Bengoetxea / Beingoetxea) (Beingoa), Goia, Ga(i)na, Bein, Beina (Beiña) [143. oin oharra: Bada Beinacoa baserria Ipazterren, Fog. 1796, aurretik finkaturiko Beina formari artikulurik kendu gabe sorturikoa, agian pertsona bati hala deitzen zitzaiolako, gaztelaniaz '(la) casa de Beina' litzateke formazio derivatuaren itzulpen jatorrizkoa], Azpia, Bitarte, Aurre, Aldea, Aldekoa, Basterra (Basterretxea), Zearra, Etxenagusia, Urrengoa, Errota, Etxaun, Soloa, Zelaia, Buru, Arte, Ondo, Uriarte, Arteetxe, Saletxe, Abeletxe, Jauregi, Torre(a) (Torretxea), Etxabarria, Etxatxua, Ormaetxea, Nagusia (Etxenagusia), Andia (Etxeandia) / Txiki(a), Txikerra, eta baita -txu edo -txo berrekailu diminutivoa ere bestea baino tipiagoa dela adierazteko, eta horren ondorik Txikerrena, eta abar. Badira Urazurrutia eta Urazandi ere, bigarrenak kasuren baten Urazemendi ere izan dezakeela, uren nongo aldetik begiratzen den [144. oin oharra: Hori gertatzen da Deban, uraz bestaldean dagoen etxeari Urazandi deitu izan baitzaio, baina Mutrikuarrek Urazemendi. Hala erran zidan Gerardo Elortza irakasle eta ene adiskide on denak]. Batzutan dokumentazioan ikusten da Goitia bat Goikoa bihurtu dela, eta Beitia berriz Bekoa. Dokumentazioa mapetan jarririk agian zerbait argituko litzateke khronologiari dagokion arazoa. Horretarako gai asko bildu beharko litzateke aurretik
    (...)

    Qué: Oikonimo-osagaia
    Dónde: --
    Origen: DRPLV

  • garaikoetxe - (2000) ORP.MAISMED , III. kap., 95. or.
    (...)
    Du même fait résulte le développement des références de la domonymie à l’idée générale de hauteur directement exprimée d’abord par gain “hauteur, position élevée, au-dessus de” formant des composés comme bidagain, gainxuri, mendigain, argain, mokozugain, mehakagain, etc., parfois réduit à un -ain terminal qui peut se confondre avec d’autres éléments (suffixe anthroponymique: voir plus loin). Plus fréquents encore divers termes proches de la même base comme garai “élevé, situé en haut”, garate “lieu élevé”, goiti “haut, vers le haut”, goien “le plus haut”, statistiquement prédominants par rapport à leurs antonymes nommant le “bas” (voir plus loin). Ces termes peuvent former des domonymes à eux seuls, certains très courants comme garate partout, garai et goiti plus spécialisés en Mixe et Soule, ou entrant dans toutes sortes de composés: garatehegi, elizagarate azkarate, etxegarai, elizagarai, irigarai, garaikoetxe, irigoien, etxegoien, goienetxe, larragoien, hegigoien, laskoiti, irigoiti etc.
    (...)

    Qué: Leku-izena
    Dónde: Euskal Herria
    Origen: ORP.MAISMED

  • garaikoetxe - (2000) ORP.MAISMED , IV. kap., 185. or.
    (...)
    La structure à double substantif “complément antéposé au complété”, qui correspond à l’ordre normal en syntaxe basque, est évidemment la plus productive en toponymie, à peu près toujours sans marque de génitif (l’antéposition simple d’un indéterminé vaut génitif en basque): haranburu “tête de vallée”, uhalde “côté de l’eau”, larregi “bord de lande” etc. Les noms où le premier terme est marqué au génitif dit “locatif” en -ko sont extrêmement rares, le premier terme indiquant en général une position: aitzinekoetxe, beherekoetxe, garaikoetxe, “maison d’avant, du bas, du haut”. Les premiers termes de très rares noms comme 1412 jancoeche à Leispars, xuricoberro à Barcus (Censier) sont des anthroponymes (surnoms) à diminutif “(maison du) petit seigneur”, “(broussaille) du petit blanc”, et entrent dans la catégorie des noms dont le complément antéposé est un nom de personne indéterminé, comme les communs jauregi “demeure du seigneur”, bereterretxe “maison du prêtre”, à Macaye 1245 apesmeheca “défilé de l’abbé” etc.
    (...)

    Qué: Etxeak
    Dónde: Euskal Herria
    Origen: ORP.MAISMED

  • garaikoetxe - (2000) ORP.MAISMED , III. kap., 158. or.
    (...)
    il peut aussi s’antéposer sans marque de fonction adjective, comme dans beheretxe/etxebehere “maison basse (par sa position)”, mendigorri “montagne rouge” et gorrialde “versant rouge”, bien que des qualifiants assez nombreux n’admettent jamais cette position: etxegarai “maison sur le haut” mais garaikoetxe “maison du haut” la substantivation étant marquée par le génitif
    (...)

    Qué: Etxeak
    Dónde: Euskal Herria
    Origen: ORP.MAISMED

  • garaikoetxea, baserria - (2007) GFA.TOP.5 , L: 50061
    (...)
    88-18
    (...)

    Qué: Baserria
    Dónde: Bergara
    Origen: DEIKER.HPS

  • otxoa - (2007) NOM.GEOGR , Gip. MTN,25

    Qué: Baserria
    Dónde: Bergara
    Origen: DEIKER.HPS

  • garaikoetxea baserria - (2007/07/13) DEIKER.HPS , 69324
    (...)
    088-18 060
    (...)

    Qué: Baserria
    Dónde: Bergara
    Origen: DEIKER.HPS

  • Otxoena (alónimo)
UTM:
ETRS89 30T X.542964 Y.4773547
Coordenadas:
Lon.2º28'14"W - Lat.43º6'51"N

Cartografía:

088-18 [FK]

Sede principal

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Centro de Investigación

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Sedes

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Asociación

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper