(...)
Abaiz, Aldea y Sabaiza, pertenecientes a Tristán de Mauleón, señor de Traibuenas, y anteriormente, a Carlos de Mauleón. También tenía parte el señor de Igúzquiza
(...)
Qué: Jendegabetutako lekua Dónde: Oibar harana Origen:
ID.PDNA
(...)
Figura en el Libro de Fuegos de la merindad de Sangüesa, en val de Aibar, año 1428, junto con otros desolados como Savaiza, Irangot y Husumbelza. En 1368, según el registro del préstamo al rey, había dos labradores, y figura entre Aldea y Lerga. En 1366 había tres fuegos. Cita Altadill, con noticias desde 1205
(...)
Qué: Herri hustua Dónde: Aldea-Lerga (Orbaibar) Origen:
ID.DNXV
(...)
OBS.- El despoblado de Abaiz se halla en el término municipal de Lerga pero depende eclesiásticamente de Eslava. Se enclava sobre una estribación del monte Abaiz, derivación de la montaña de Orba. Las ruinas sobre la peña ofrecen muros de sillar de gran tamaño que parecen corresponder a una construcción anterior al románico según se aprecia en el torreón y la parte inferior de los muros de la iglesia. Un texto del siglo XI lo sitúa en Valdonsella. Su monasterio, de San Pedro, fue donado a la abadía de Leire en 1095. Existía también una iglesia de Santa Cruz, advocación cambiada siglos después por la de Santa Elena. La villa fue permutada por Sancho VII a doña narbona, mujer de Martín de Subiza (1205), pero antes de acabar el siglo XIII se había reintegrado a la Corona. En 1307, fue donada a Ojer de Mauleón, a cuya familia seguía perteneciendo en el siglo XVI. Posteriormente fue señorío jurisdiccional de los duques de Granada de Ega. Abaiz mantuvo su carácter de lugar de señorío hasta la desaparición de este tipo de régimen jurisdiccional, en el primer tercio del siglo XIX. Era entonces señor del lugar el duque de Granada de Ega. Del mismo señorío formaba parte el despoblado de Aldea. En el siglo XIX se incorporó al municipio de Lerga. En el Nomenclátor de 1920 aparece con 15 habitantes, pero en el 1930 ya no tiene ninguno (GEN).
La cubierta original y la puerta son del siglo XII y del siglo XVII la nueva cubierta. La iglesia de planta rectangular con tres tramos más cabecera, semicircular al interior y rectangular al exterior, algo más estrecha que la nave. El exterior presenta puerta con arco de medio punto con tímpano incrustado con el crismón. La puerta está rematada en un arco mayor de medio punto un poco irregular que parece corresponder a una construcción civil. De Abaiz procede la talla gótica de la Virgen, la pila y un sepulcro liso que se encuentran en Eslava. Hay unas cinco casas arruinadas en este pueblo que en los años 30 del presente siglo aún estaba habitado. (Catálogo monumental de Navarra. Merindad de Sangüesa. Voz Eslava).
(...)
ID.PDNA - Poblados y despoblados o desolados en Navarra (en 1534 y 1800)
Abreviatura: ID.PDNA
Autor: IDOATE IRAGUI, Florencio
Título: Poblados y despoblados o desolados en Navarra (en 1534 y 1800)
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista: 461
Editorial:
Lugar:
Fecha: 1967
Referencia: 108-109 (1967) 309-334
Notas:
Tipo: artikuluak
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
NAN.PAPS - Paper solteak
Abreviatura: NAN.PAPS
Autor:
Título: Paper solteak
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección: Nafarroako Artxibategi Nagusia
Revista:
Editorial:
Lugar: Iruñea
Fecha:
Referencia:
Notas: Paper solteak: gazt. Papeles sueltos.
Tipo: artxibategia
Extracción: partziala
Campo: dokumentazioa
ID.DNXV - Desolados navarros en la primera mitad del siglo XV
Abreviatura: ID.DNXV
Autor: IDOATE IRAGUI, Florencio
Título: Desolados navarros en la primera mitad del siglo XV
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista: 461
Editorial:
Lugar:
Fecha: 1975
Referencia: 138-139 (1975) 165-228
Notas:
Tipo: artikuluak
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
OV.11 - Eslaba aldeko euskararen azterketa toponimiaren bidez
Abreviatura: OV.11
Autor: SALABERRI ZARATIEGI, Patxi
Título: Eslaba aldeko euskararen azterketa toponimiaren bidez
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección: Onomasticon Vasconiae 11
Revista:
Editorial: Euskaltzaindia
Lugar: Bilbo
Fecha: 1994
Referencia:
Notas: NTM bilduma egin zenean, artean argitaratu gabeko doktore tesia.
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: hizkuntza azterketa
NA.TM - Nafarroako Toponimia eta Mapagintza
Abreviatura: NA.TM
Autor: JIMENO JURÍO, José María (zuz.)
Título: Nafarroako Toponimia eta Mapagintza
Nota de trabajo: 59 liburuki
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial: Nafarroako Gobernua & Trabajos Catastrales S.A.
Lugar: Iruñea
Fecha: 1992-1999
Referencia:
Notas: Nafarroa. Toponimia eta Mapagintza: gazt. Toponimia y Cartografía de Navarra.
Erreferentzia gisa liburuki zenbakia ematen da aditzera eta apurka-apurka, orrialdea ere gaineratuz joango da.
Lan honen iruzkin kritikoa argitaratu zen in FLV, 64 (1993).
Tipo: bibliografia
Extracción: guztizkoa
Campo: ofizialtzea
NA.TOF - Nafarroako Toponimia Ofiziala / Toponimia Oficial de Navarra
Abreviatura: NA.TOF
Autor: ZZ. AA.
Título: Nafarroako Toponimia Ofiziala / Toponimia Oficial de Navarra
Nota de trabajo:
Elaborador:
Colección:
Revista:
Editorial: Nafarroako Gobernua
Lugar: Iruñea
Fecha: 2019tik
Referencia:
Notas: 2019. urtetik datutegi osoa deskargarako eskaintzen da: https://gobiernoabierto.navarra.es/eu/open-data/datos/toponimia-oficial-navarra
Tipo: datu baseak
Extracción: guztizkoa
Campo: dokumentazioa
Aviso legal
El presente corpus onomástico toma en consideración contenidos de obras de terceros, atendiendo a su prestigio y competencia en la materia. A dicho efecto Euskaltzaindia ha solicitado los correspondientes permisos y licencias, por lo que se han obtenido los derechos de propiedad intelectual necesarios, salvo error u omisión. En el caso de que observe la existencia de algún contenido que entendiera puede infringir derechos de terceros le rogamos lo ponga inmediatamente en conocimiento de Euskaltzaindia a través de la siguiente dirección de correo electrónico (info@euskaltzaindia.eus) al objeto de poder adoptar inmediatamente las medidas oportunas.