Euskara eskuz esku
28. araua. Aditzoinen forma
- Aditzoina partizipio burututik bereizten da, aspektu-markarik ez baitu hartzen: eros aditzoina / erosi partizipio burutua (zehazki, aditzoina eros + aspektu burutua -i). Bizkitartean, erran, joan bezalako aditzek forma bera atxikitzen dute, izan aditzoin ala partizipio burutu.
|
Partizipio burutua |
Aditzoina |
|---|---|
|
etorri |
etor |
|
hartu |
har |
|
erran |
erran |
|
joan |
joan |
- Bukaeran -tu / -du duten aditz batzuek -t atxikitzen dute beren aditzoinean.
|
Partizipio burutua |
Aditzoina |
|---|---|
|
ausartu |
ausart |
|
ezagutu |
ezagut |
|
landu |
lant |
|
ohartu |
ohart |
- Bestalde, partizipioak txistukari bat (s, z) duelarik -turen aitzinean, doakion aditzoina afrikatuarekin (ts, tz) agertzen da.
|
Partizipio burutua |
Aditzoina |
|---|---|
|
hustu |
huts |
|
aberastu |
aberats |
|
piztu |
pitz |
|
moztu |
motz |
- I-rekin bururatzen diren aditzen kasuan, aditzoin batzuk -i berezi hori gabe agertzen dira: ikasi (partizipioa) > ikas (aditzoina); eta beste batzuek, aldiz, bukaerako -i atxikitzen dute: jalgi (partizipioa) > jalgi (aditzoina).
- Iparraldean, *edin eta *ezan aditz laguntzaileekin aditzoina sistematikoki erabiltzen da: geldi hadi, har dezagun. Euskaltzaindiak erabilera hori onesten eta gomendatzen du.
- Ohartaraztekoa da Iparraldean (ekialdean) aditzoina baliatzen dela aginduen emateko, Hegoaldean (mendebaldean) partizipio burutua erabiltzen ohi delarik.
|
AGINTERA |
Aditzoina (Iparraldean) |
Partizipio burutua (Hegoaldean) |
|---|---|---|
|
aditz laguntzailearekin |
Har ezazu! Etor zaitez! |
Hartu ezazu! Etorri zaitez! |
|
aditz laguntzailerik gabe |
Har! Etor! |
Hartu! Etorri! |
- Galdera eta zehar-galdera jokatugabeetan ere aditzoina edo partizipio burutua erabil daitezke:
Zergatik euskaraz kanta? (Iparraldea) / Zergatik euskaraz kantatu? (Hegoaldea).
Ez dakit zer har (Iparraldea) / Ez dakit zer hartu (Hegoaldea).
Idazkera zuzenak
ausart (ausartu), berant (berandu), bat (batu), ezagut (ezagutu), hant (hantu), hert (hertu), laket (laketu), lant (landu), lot (lotu), ohart (ohartu), oroit (oroitu)
ezkon (ezkondu), lagun (lagundu), neur (neurtu)
aberats (aberastu), huts (hustu), pitz (piztu), motz (moztu)
ikas (ikasi), etor (etorri), har (hartu)
hunki, jalgi, bizi, eraiki
Idazkera okerrak
*ausar zaitez, *ohar zaitezte, *hust ezazu *jalg hadi
*ezkont, *lagunt, *neurt
Euskaltzaindiaren araua
28. arau osoa ikusiEuskara Batuaren Eskuliburua
37. fitxaLa Bibliothèque Azkue et Archives
9:00 - 14:00
La Bibliothèque et les Archives Azkue sont au service d’Euskaltzaindia. De plus, elles sont ouvertes à tous les chercheurs et s’efforcent dans la mesure de leurs possibilités d’encourager la recherche et d’aider à la diffusion des thèmes culturels basques.
Siège social
- B
- BISCAYE
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBAO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Centre de recherche
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 SAINT SÉBASTIEN - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Represéntations
- A
- ALABA
- Gaztelako atea, 54
01007 VITORIA-GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GUIPUSKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 SAINT SÉBASTIEN - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAVARRE
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 PAMPELUNE - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
L'association
- P
- PAYS BASQUE NORD
- Château Neuf
15, place Paul Bert
64 100 Bayonne - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
