Euskara eskuz esku

184. araua. Erdal hitzen deklinabidea

Gramatika-atalak: Onomastika morfologia

Erdal hitzak euskal testuetan nola idatzi behar diren gomendio batzuk ematen dira arau honetan.

Izen berezien kasuan, hona zoin diren irizpideak:

kontsonantez bukatzen diren pertsona-izenak Kattalin izena bezala deklinatzen dira.

Adibideak	Nor (absolutiboa)	Nork (ergatiboa)	Nori (datiboa)
Kattalin	Kattalin	Kattalinek	Kattalini
Einstein	Einstein	Einsteinek	Einsteini

bokalez bukatzen diren pertsona-izenak Peio izena bezala deklinatzen dira.

Adibideak	Nor (absolutiboa)	Nork (ergatiboa)	Nori (datiboa)
Peio	Peio	Peiok	Peiori
Gandhi	Gandhi	Gandhik	Gandhiri

kontsonantez bukatzen diren leku-izenak Gasteiz izena bezala deklinatzen dira.

Adibideak	Nor (absolutiboa)	Non (inesiboa)	Nora (adlatiboa)
Gasteiz	Gasteiz	Gasteizen	Gasteizera
New York	New York	New Yorken	New Yorkera

bokalez bukatzen diren leku-izenak Baiona izena bezala deklinatzen dira.

Adibideak	Nor (absolutiboa)	Non (inesiboa)	Nora (adlatiboa)
Baiona	Baiona	Baionan	Baionara
Katmandu	Katmandu	Katmandun	Katmandura

Izen arrunten kasuan, hona zoin diren irizpideak:

kontsonantez bukatzen diren izenak haran hitza bezala deklinatzen dira.

Adibideak	Nor (absolutiboa)	-z (instrumentala)	-(r)ik (partitiboa)
haran	harana	haranez	haranik
croissant	croissanta	croissantez	croissantik

bokalez bukatzen diren izenak mendi hitza bezala deklinatzen dira.

Adibideak	Nor (absolutiboa)	-z (instrumentala)	-(r)ik (partitiboa)
mendi	mendia	mendiz	mendirik
kiwi	kiwia	kiwiz	kiwirik

-a berezkoa duten izenak eliza hitza bezala deklinatzen dira.

Adibideak	Nor (absolutiboa)	Nori (datiboa)	-(r)ik (partitiboa)
eliza	eliza	elizari	elizarik
geisha	geisha	geishari	geisharik

Bestalde, erdal hitzetan, gerta daiteke letra mutuak izatea, erran nahi baita idazten diren letrak ez direla beti ahoskatzen. Gehienetan, bukaerako letren kasua da: Calais, François, Longchamp, Shakespeare… Izen horiek euskal hitzen sistemari jarraikiz deklinatzen dira, kontuan hartuz kontsonantez edo bokalez bukatzen diren: Calais-en edo Calaisen, Shakespeare-ren edo Shakespeareren. Marratxoa erabil daiteke edo ez.
h, y eta w letrekin bukatzen diren erdal hitzak honela deklinatzen dira (hemen ere marratxoa erabil daiteke edo ez):
- -h (sandwich, Sarah)
  Hatxearen aitzinean den letra kontuan hartzen da: sandwich-a, sandwichik, Sarahk Sarahri.
- -y (hockey, Kennedy)
  i letraz bukatzen diren hitzak bezala deklinatzen dira (behi, Maddi): hockeya, hockeyaren, Kennedyk, Kennedyri.
- -w (bungalow, Andrew)
  u letraz bukatzen diren hitzak bezala deklinatzen dira (zeru, Peru): bungalowra, bungalowan, Andrewk, Andrewri.
Hitz batzuen kasuan, bi grafiak onartzen dira, mailegua eta denborarekin euskaratu dena: rugby/errugbi, camping/kanpin, marketing/marketin.
Xehetasun gehiago ukaiteko, Euskaltzaindiaren 158. araua, «Kanpoko leku-izenak euskaraz ahoskatzeko irizpideak», eta 183. araua, «Adierazpen izendatzaileen deklinabidea», kontsulta daitezke.

184. arau osoa ikusi

504. fitxa, 740. fitxa, 1368. fitxa, 1376. fitxa