49470 emaitza bilaketarentzat - [901 - 950] bistaratzen.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-04-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
ik. OEH.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1992-12-16 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
agorte, agorraldi
agorte Sin. agorraldi
agorraldi
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:06 | 1993-10-20 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
agortu, agor(tu), agortzen da/du ad.
AS gisa gehitzeko eskatuz: ezin agortuzko .
agortu, agor(tu), agortzen
da/du ad.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-04-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:24 | 1997-04-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
ik. OEH.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
- [E119]: "Voz exclusiva de Navarra para designar a los descendientes de una raza maldita y menospreciada hasta tiempos recientes, cuyos restos subsisten en le valle de Baztán y en un barrio apartado de Arízcun. (VN)".
- [E123]: "OEHn badira adibideak, baina esango nuke agota dela nagusi Chant P, Hb, Zerb edo Mitxelenak agota eta agotak baitarabilte. Beraz, agota-ri emango nioke sarrera".
- Erabakia: Erabakia: "agot forma proposatu du Hiztegi Batuko lantaldeak bigarren itzulian". Erabakia (2001-09-28): "agote forma nahiago luke [JMS] ohargileak. Zerrendak dakarren agot uztea erabaki da".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:HBB | 1992-10-29 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
agotz* e. ahotz
g/h
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-04-09 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
ik. OEH.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Bazt. Ik. irain, laido, etab.
- [E210]: 'Kendu egingo nuke 'etab.', nahikoa baita 'irain, laido' aipamenarekin'.
- [E123]: 'Konforme'.
- Erabakia: Erabakia (2001-10-19): '"etab." kentzea eskatzen du ohargileak. Onartu da eta honela geratuko da, horrenbestez: agrabio* e. irain, laido'. Erabakia (2002-01-25): 'agrabio*: Bazt., e. irain, laido'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-04-09 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
ik. OEH.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Bazt.
- [E123]: 'egia da azken adibideak XIX. mendekoak direla, baina ez dakit ez ote nukeen sartuko, nahi bada, Ipar Zah emanaz. Iparraldekoek esan bezate nola ikusten duten'.
- [E109]: 'Nik ere, MA andreak bezala, sartuko nuke hitz hau, hain baita arrunta Iparraldean' (2001-05).
- Erabakia: Erabakia (2001-09-28): 'Ipar. markarekin sartzea onartu da'. Erabakia (2002-01-25): 'Ondokoak erabakitzen dira [...] agradagarri Ipar.'
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-04-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
forma bizia eta erabilia da gaur ere Ipar.an, eta batez ere da (eta zaio) ad. gisa erabilia.
agrada, agradatzen.
Ipar.
- [E123]: 'erregimena falta zaio: zaio ad.'
- [E210]: 'Aditzari erregimena falta zaio. Aztergaietan, hauxe dago jasota: '21.3 forma bizia eta erabilia da gaur ere Iparraldean, eta batez ere da (eta zaio) ad. gisa erabilia'. Ibon Sarasolaren Euskal Hiztegian, 'da-du ad.' agertzen da. Iparraldekoei galdetu behar zaie'.
- Erabakia: Erabakia (2001-10-19): 'zein erregimen duen adierazteko eskaria egiten du ohargileak. Onartu da eskaria. zaio/da izango litzateke erregimen hori. Adibide gisa honako hauek emango dira: Jainkoari agradatzen zitzaion tenplua eta hartaz agradatu zen'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau H | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:33 | 1997-04-09 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
agramontes IE 1 (Ardoy SFran); agramontestar G 1 (Izt C); beaumontestar G 1 (Izt C).
G-EB dira agramondar 4 (Latxaga; I. Zaldua 2; Aranzazu 1932: "agramontar"); agramontes 4 (Etxde Begia 3 eta Amaiur: "agramuntes"); beaumondar 4 (Latxaga: "beamondar"; I. Zaldua 2; Aranzazu 1932: "beaumontar"); beaumontes 2 (Etxde Begia).
agramondar : AB38 4, HiztEn-LurE; beaumondar : AB38 3, HiztEn, LurE (Agramondarrak eta beaumondarrak), Euskalterm 1; beamondar : AB38 1; beamontar : AB38 3, LurE // Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB50.
agramondar : ElhHizt, HiruMila, EskolaHE; agramontar : DRA ("Agramontés. Bereterretxe Agramontarra zen. Uarrain, Euzko-Gogoa, Mayo 1956,50"); beaumondar : ElhHizt, HiruMila, EskolaHE // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FB, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, PMuj DVC.
HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Onomastika batzordeak argitzekoa (agramondar / agramontes bezala, baita beaumondar / beaumontes ere).
-tar/-es (cf. baiones, frantses, ingeles, portuges).
- [I202]: 'Lortu ditugun lekukoak: Agara-: OEH: Xarlem, 1800: "Agaramonen ikaran Francian barnian"; OEH: Chantp, 1870: "Baiunara jiten badira Agaramuntek hilen tik"; J. L. Davantek emandakoak: Etxahun Irurikoaren "Beterretx" pastoralaren kantu batean (1958an Maulen eta Ligin emana): "Agur Agaramuntesak (Agaramontesak), Agur-ere Bomontesak (Beaumontesak)"; Orpustan J. B. Toponymie Basque, 96 or. "Agramontesak ou Agaramontesak"; Etxe izenetan: Nafarroako Bera herrian: Agaramontea eta Agaramunt (etxe izenak) eta Agaramonteko borda. Gipuzkoako Lezo herrian: Agaramonte, baserri izena. Agra-: OEH: J. M. Hiribarren, Euskaldunak: "Estuñiga, Agramont, Gebara berekin, Itsasoan urrundu gurutzearekin"... Beaumont arxaphezpikuz ungi ikusia"; OEH: Gipuzkoako Kondaira: "Agramontestar eta Beaumontestarren"; OEH: Narbaitz, Frantses Jasukoa: "batzu Agramontes... besteak Bamontes"; OEH: Leizarraga, 1571: "Loktenent jeneral Agramondeko Iaunaren ezhortazione handiak". Beaumont. OEH: Alfonso M. Zabala, Gabon Gau Bat: "On Migel Beaumont zeritzanak"; Nafarroan XVI. mendetik hasita batik bat eta oraindik ere nahiko arrunta da Beaumont deitura. Proposamena: Lekukoen arabera, ematen du Agara- nahiz Agra- hauta daitekeela, baina lekuko biziak eta euskarak berezko duen anaptisia egiteko joera kontuan izanik (Ik. Ingalaterra, ez Inglaterra, etab.), egokiago dirudi Agara- hautatzea. Agaramont eta Beaumont hitzek amaierako #mdash#t berezkoa dutenez, Agaramontar eta Beaumontar (ez #mdash#dar) hautatzea izanen litzateke zuzenena (Hegoalderako behinik behin). Iparraldean, ikusten denez, Agaramontesak eta Beaumontesak (ik. J. L. Danvanten oharrak) erabiltzeko joera dute. Hortaz, agaramontar / beaumontar edo 1 agaramontar 2 agaramontes Ipar. / 1 beaumontar 2 Beaumontes Ipar.'
- [E109]: 'Onomastika batzordeak prestatu du txostena (gehi beaumondar hitzaz)' (2001-05).
- [E123]: 'Datuak ikusita, iruditzen zait literaturan gehien ageri dena agramontar / agramontes dela, hau da, kontsonante multzoa bere horretan gordetzen duena. Agramondar eta beaumondar dira hiztegi entziklopedietan ageri diren formak. Praktikan batasuna egina badago, ez dut ikusten datuetan behar besteko pisurik, nire iritziz, beste forma batzuk arautzeko'.
- Erabakia: Erabakia (2002-03-22): '[agaramontar] aldaki guztiak (*agaramondar, *agramondar, *agramontar, *agramontes, *beaumondar) eranstea onartu da, gaitzesten direla argitzeko'.
- Erabakia: Erabakia (2001-09-28): 'geroko utzi da'. / 'Eztabaida luzearen ondoren, agaramontar / beaumontar formak onetsi dira'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau H | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:36 | 1997-04-09 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:17 | 1997-04-09 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Ez dugu aurkitu.
agregatu 15 aldiz jaso da: a) ekonomiari dagozkio 8: J. Tobar-Arbulu 2 ("Ekonomian gastuen agregatua herstearen bitartez funtzionatzen du, ekonomilariek eskari agregatua murriztea deitzen dutenaren bitartez"); Kontu ekonomikoak 1 ("Eta kontu horietan kontabilitatezko saldoek agregatu nazionalen kategoria dute, eta horrela, esate baterako produkzioaren kontuaren saldoa, merkatu-preziotako balio erantsia merkatu-preziotako Barne-Produktu Gordinean eraldatzen da"); Ekonomia/1 (5 aldiz, eskari agregatu lexian: "Inflazioa, eskari agregatua ondasunen eskaintza erabilgarria baino handiagoa denean agertzen da"; "Orduan, gobernuak eskari agregatua kontrolatu behar du"; "Atzeraldietan, eskari agregatua handitu behar du produktu nazionala handierazteko, eta horrela enplegu betea lortzeko"; "Alderantziz, inflazio-aldietan, eskari agregatua murriztu behar du, prezioen gorakada geldierazteko"; "Zeren bidez eragin diezaioke gobernuak eskari agregatuari?"); b) estatistikari dagozkio 4, ap. Azorin Poch: "Agregatuak (sarrera edo errenta batez ere) agregatutan banatzeko estudio labur bat egiten da"; "Eraskinetan osagarriak ematen dira laginketa espazialaz, banaketen zenbatespenaz eta agregatuen banaketari aplikatzeko ereduez"; "Azkenik, zenbait aplikazio linguistikoz eta berauek IV. Kapituluan azaldutako agregatuen banaketarekin duten harremanaz hitzegiten da"; c) irakasle-motari dagozkio 3, ap. EHAA: "Institutuko Agregatuen Plantila"; "Batxilergoko Irakasle Agregatuen eta Industri Maisutza Eskoletako Irakasle Numerarien Kidegoetan sartzeko oposizioetan onartuak eta bazter utziak"; "1989.eko Norgehiagoko-Lehiaketaren Epaimahai Kalifikatzailea, Batxilergo Agregatuak, Filosofi Ikasgaia, Berenezko Epaimahaia, Mahaikideak..."; agregazio 2 aldiz: Azorin Poch ("globaltasunaren eta agregazioaren nozio batzuk adierazten dira, batez ere hedadura edo tamainari eta populazio bateko unitateen balioen totalari buruz"); Eustat ("Udalerri mailako xehetasunari dagokionez, udalerrien zerrenda 1986ko erreferentziarekin dago emana, eta horregatik bategiteren batek erasandako udalerrien agregazio bat egin da; udalerri desanexionatuen kasuan, ordea, ezin desagregatu izan da informazioa, eta horregatik zeroan agertzen dira hauek"); desagregazio behin: Eustat ("Eta argitalpen honek adina edo iharduera-adarra bezalako aldagaietan desagregazio-maila handiago bat ekartzeaz gainera..."); desagregatu 1: Eustat (cf. supra).
agregatu AB38 1 (Kim. eta agregatu natural 1); AB50 6 ('agregado' 5 eta agregatu militar 1; irakasle agregatu 2; eta 'agregar' 1); Euskalterm 15 (Ekon. 1; Banka 1; Bot. 2; Miner. 1; Admin. 2; Pol. 2; Fil. 1; Pedag. 5), eta agregakin 1 (Eraik.), agregazio 8 (Mat. 1; Kim. 1; Ekologia 1; Admin. 3; Zuz. 1; Estat. 1), desagregazio 2 (Admin., Ekon.) // 'agrega-' itzulitako besteak: atxikitako: AB50 2; atxikitako (irakasle[go]): AB50 13; erantsi: AB50 3; erantsitako: AB50 2; erantsitako irakasle(go): AB50 4; gehitu: AB50 2; irakasle erantsi: AB50 1; irakasle laguntzaile: AB50 1; irakaslegoren orde: AB50 3; irakasleorde: AB50 1; laguntzaile: AB50 1; Euskaltermekoak arloka: Administrazioan berezi (desagregar) eta elkartze (agregación); Matematikan, Estatistikan eta Hirigintzan eransketa; Medikuntzan eranskortasun; Teknologian erantsi eta gehitu; Erlijioan itsaspen // HiztEn: agregaduria ("ik. agregatutza"); agregakin : "Eraik. Mortairu eta hormigoiek izaten duten osagai geldoen multzoa (hondarra, legarra, etab.)"; agregatu : "1 Ekon. Makroekonomian, iharduera ekonomiko beten adierazle den magnitude globala; agente ekonomiko desberdinek egindako eragiketen batura: Barne-Produktu Gordina (BPG), Errenta Nazionala eta Produktu Nazional Gordina (PNG); 2 Geol. Lurzoruko partikula mineralen (harea eta limoen) eta zementu koloidalen (buztin, humus, etab.en) arteko nahaste sinplea, lurzoruaren eskala makroskopikoko ezaugarriak mugatzen dituena; 3 Hezk. Irakaskuntza ertaineko ikastetxe ofizialetako irakaslea, katedraduna baino maila beheragokoa; 4 Kim. Atomo-, molekula- edo ioi-multzo ordenatu txikia; 5 Metal. Zenbait fase kristalduez osatutako egitura metalikoa, ezaugarri bereziak dituena; 6 Pol. Enbaxadore baten manupean lan berezi eta konkretua duen agente diplomatikoa"; agregatutza : agregatuen lanpostua; agregazio : "Fis. eta Kim. agregazio-egoera: naturaren lau berezko egoeretako bakoitza: solido, likido, gas eta plasma" // Ez dugu aurkitu ap. DFrec eta LurE.
Admin. eremuan jasoak: AgAld hitz-bilduma: agregado: eratxikitako; erantsitako; atxikitako (los agregados de Bachillerato=Batxillerreko atxikitakoak); agregaduría: eratxikitako irakasle-toki; agregar: erantsi; gehitu (lan-zurreango gazteek lekarketena gehituz sortuko litzatekeen langabezia) // AdminEL: agregar: erantsi; gehitu // EurItune 1753: eu Kontseiluak Auzitegiari auzitegi-atala erants diezaioke; es el Consejo podrá agregar al Tribunal de Justicia un órgano jurisdiccional; fr le Conseil peut adjoindre à la Cour de justice une juridiction; en the Council may attach to the Court of Justice a court with jurisdiction // HezkAdmin: agregado: agregatu; agregado contratado: agregatu kontratatu; agregado de bachillerato: batxilergoko agregatu; agregado de instituto: institutuko agregatu; agregado interino: bitarteko agregatu; agregado numerario: agregatu numerario; agregaduría: agregatutza // Ez dugu aurkitu besteotan: LurraldeAntol; AdmHizt; AdmMila.
Beste hiztegietakoak: ElhHizt: agregakin : 1 (Eraik.) agregado, árido; 2 (Geol.) agregado; agregatu "izond. 1 (Hezk.) agregado: irakasle agregatua: profesora agregada; 2 (Pol.) agregado, -a: agregatu diplomatikoa: agregado diplomático"; agregatu militarra: agregado militar; agregatutza : agregaduría // HiruMila: agregatu : "1 (Kim.) agregado; 2 izond. agregado, da"; irakasle agregatua : profesor agregado; agregatu : "1 zaio: unir, adherir, adosar; 2 dio: añadir, aumentar, agregar"; agregatutza : agregaduría // Ez dugu aurkitu besteotan: EuskHizt; EskolaHE; Lur EG/CE eta EF/FE; XarHizt; Casve EF; HaizeG BF; Lh DBF; DRA; PMuj DVC.
erdal agregar, -ado; agréger, attacher, é formen ordainak beste hiztegietan: ElhHizt: agregación: (Fís./Quím.) agregazio; agregado: "1 erantsi, gehitu: las cláusulas agregadas son las dos últimas: erantsitako bi klausulak azkenekoak dira; 2 Enseñ. agregatu: es profesor agregado de la cátedra de Física: irakasle agregatua da fisikako katedran; 3 (Constr./Geol.) agregakin; 4 (Pol.) agregatu: agregado diplomático: agregatu diplomatikoa; agregado militar: agregatu militarra"; agregaduría: agregatutza; agregar: "1 erantsi, gehitu, gaineratu; gehiago esan/adierazi: el escritor agregó unas líneas a la carta: idazleak lerro batzuk erantsi zizkion gutunari; no tengo nada que agregar: ez dut ezer gehiago esateko; 2 bota, erantsi, gehitu (likido eta antzekoei): conviene agregar un poco de agua a la salsa: saltsari ur pixka bat botatzea komeni da; 3 batu, elkartu; bat egin: los estudiantes se agregaron a la manifestación de los sindicatos obreros: ikasleek langileen sindikatuen manifestazioarekin bat egin zuten; nos agregamos a ellos: haiekin batu ginen" // HiruMila: agregación: eransketa; agregado: 1 erantsi; 2 (Quím.) agregatu; agregado económico: agregatu ekonomikoa; 3 (Constr.) eranskin; agregaduría: agregatutza; agregar: agregatu, erantsi, eratxiki, gehitu // Lur EG/CE: agregar: berretu, erantsi, gaineratu // Lur EF/FE: ajouter: erantsi, gehiagotu, gaineratu; attacher: 1 estekatu, lotu, amarratu; 2 batu, elkartu; 3 josi // XarHizt: ajouter: gehitu, emendatu, gaineratu, eratxiki (Ipar.), erantsi (Heg.); attacher (s'): lotu, estekatu, amarratu, atxiki, eratxiki (NL), itsatsi (BG) // Casve FE: agréger: bildü, hartü, bat egin; ajouter: eratxeki, emendatü, lüzatü; (s') lotü, orano izan, gaineko izan; attaché: esteki, lotü // HaizeG FB: agrégation: biltze, elgarretaratze; agréger: bat egin, elgarretaratu, batetaratu; attachement: atxikimendu, atxikidura, atxikitze, estekamendu, lotura // T-L LFB: agréger: batasunean hartu; ajouter: eratxiki, gainerat eman; attacher: estekatu, lotu // PMuj DCV: agregado: empleado auxiliar: albesteko; 2 conjunto: pillo, sail, talde; agregar: erantsi, eratxeki, gaiñeratu.
Erdaretako formak: fr (DLLF): agregación: agrégation; addition (añadido); agregado: ajouté, affecté; attaché; adjoint; agregado de prensa attaché de presse; maître-auxiliaire (profesor); agrégat, ensemble (conjunto); annexe, supplément (añadidura); attaché; agregado comercial, cultural, naval attaché commercial, culturel, naval; agregaduría: bureau, fonction d'un attaché; agregar: agréger; ajouter; affecter; s'ajouter; s'unir; it (S. Carbonell): agregable: aggregabile; agregación: aggregazione, aggregamento; agregado: aggregato, aggiunto, soggiunto, annesso; aggregato, complesso, insieme (l'insieme); aggregazione, aggregamento; annesso, dipendenza; addetto, applicato; - comercial, addetto commerciale; - diplomático, diplomatico d'ultima categoria; - militar, naval, addetto militare, navale; después de lo dicho, ha -, dopo quanto detto, ha soggiunto; el - de la fonda, l'annnesso, la dipendenza dell'albergo; profesor -, professore aggiunto; un - de..., un complesso, un insieme di...; ca (DCC): agregado: (conglomerado) agregat; (un municipio) agregat; (funcionario) agregat -ada; agregar: agregar; en (Collins): agregado: 1 (a) (Téc etc) aggregate; (b) (Téc: bloque) concrete block; 2 agregado, agregada: (a) (Pol) attaché; (Univ) assistant professor; - comercial commercial attaché; - cultural cultural attaché; - militar military attaché; - de prensa press attaché; (...); agregar: (a) (añadir) to add; to join; (b) (recoger) to gather, collect; (c) persona to appoint, attach; de (Langenscheidts): agregación: Hinzufügung; Phys. estado de - Aggregatzustand; agregado: 1 Zusatz; Konglomerat; 2 dipl. - (diplomático) Attaché; - comercial (cultural) Handels-(Kultur-)attaché; - militar (naval) Militär- (Marine-)attaché; 3 (profesor) - etwa: auberordentlicher (Abk. a. o.) Professor; 4 Gemeindeexklave...; agregaduría: (Plan-)Stelle (profesor) agregado; agregar: I beigeben; hinzufügen; Dienststelle zuteilen; II agregarse: hinzukommen; s. anschlieben.
HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
dirudienez, nazioartekoa da Kimikakoa, Mineralogiakoa, Ekonomiakoa; ez, ordea, pertsonari dagokiona (Irakaskuntzakoa, Diplomaziakoa), ez baitira adiera berekoak gaztelaniazko agregado, agregaduría eta frantsesezko agrégé, agrégation. Unibertsitateetako titulu eta lanpostuak nola izendatzen diren jakitea komeni da, eta erabakia Euskaltzaindiaren esku uztea.
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
- [E306]: "agregatutza, agregazio : Ados gaude lantaldeak arazoa aztertu duen moduarekin. Geologia eta Ekonomian 'agregatu' eta Kimikan 'agregazio' dira erabilienak, gure ustez. Pertsonak direla eta, lantaldeak proposatua egitea ideia ona da (dena den, diplomaziakoa geratuko litzateke erabaki gabe)" (2001-01-23)
- [E410T]: "eta agregazio. Bi gauzatxo puntu honetan: a) Hezkuntza Sailak sistematikoki agregatu/agregatutza egin du bere hiztegian, pertsonen lanpostua edo kargua adierazteko. Eta UZEIn ere sarritan agregatu-ren bidea hartu da kontzeptu hori adierazteko, Euskaltzaindiak hoberik eskaintzen ez duen bitartean; b) Medikuntza, Ekologia, Biologia, etab. ere sartu beharko lirateke "nazioarteko erabilera" duten sail horien artean, zerrendan aipatzen diren Kimika, Mineralogia eta Ekonomiarekin batera" (J. agirre, 2000-11-07)
- [E123]: 'txosten luzea du hitz honek. Arretaz irakurri beharko genuke Erabakia hartu aurretik. Oraingoz, esango nuke Kimika eta Mineralogia arloetako erabilera onartu eta pertsonei dagokiena edo ez aipatu edo beste modu batean esan behar dela adierazi (1. Tekn.; 2* e. ......)'
- Erabakia: Erabakia (2002-01-25): 'gehitu iz., Tekn., eta adibide bat, "agregatu kimikoa"'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11: LBeh31 | 2023-06-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
LB 31 (Argia 1, Berria 18, EiTB 5, Elkar 1, Jakin 1, UEU 5); ETC 48
Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0. // Euskalterm: agregatzaile (Inform. TN da).
Nazioartekoa da eta jasotzekoa, dagokion markarekin.
Inform.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | 1997-04-09 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11: LBeh55 | 2022-11-15 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
LB: 55 (UEU 33); ETC: 281
Elhuyar: agregazio iz. (Fis.) (Kim.) agregación materiaren agregazio-egoerak: estados de agregación de la materia / Adorez: agregazio iz. (Fis., Kim.) agregación; agregazio egoera / materiaren egoera: estado de agregación / estado de la materia / Labayru: 0 / NolaErran: 0. / Euskalterm: agregazio, agregazio-indize (Kim. Biol. Mat.). ZTHB: agregazio (Kim); agregazio-egoera (sin. materiaren egoera) (Fis., Kim.).
Erabilia da, eta hiztegietan ere jasota dago. Dagokion markarekin jaso. Adibide gisa agregazio- egoera jaso liteke.
Fis. eta Kim.
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:16 | 1997-04-09 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z6:LBeh | 2013-09-10 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh141 | 2020-11-24 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
LBeh (2012-05-30): agresibitate 37: Berria 27 (adib.: agresibitatea fenomeno konplexua da, neurrigabeko inpultsibotasuna eta agresibitatea sor daitezke), EiTB 4 (adib.: kirolak, lehiakortasuna, indar fisikoa, agresibitatea, erresistentzia eta antzekoak), Argia 6 (adib.: agresibitate handia neraman barruan); oldarkortasun 80. Ez dugu aurkitu jauzkortasun formarik. // agresibitate 140: Aizu, Argia 16, Berria 35, Deia 2, DiarioVasco 2, EiTB 8, Elhuyar 5, Elkar 10, Consumer 16, Euskaltzaindia 3, Jakin 2, Laneki 36, UEU 4.
EPG: agresibitate 17: Berria (ustez gaindituta genuen agresibitatez berpiztu da), Mikel Hernandez Abaitua 2 (adib.: izugarria zunan beren agresibitatea), Jose Angel Irigaray 2 (adib.: Agresibitatea gobernatzeko eta ongi bideratzeko hauta osasungarria eskaintzea ere, abantail handia da), Joxe Azurmendi 2 (adib.: agresibitate suntsikorrik gabe), Xabier Olarra (hormonen eraginpeko agresibitatea eta deblautasuna), Jon Arretxe (kirolerantz bideratu nuen agresibitate hura), Iñaki Mendiguren (Haien hondamena beraien agresibitateak aunatu zituelako etorri zen, auzokoentzat jasangaitz bihurtzeaz gain), Xabier Mendiguren Elizegi 2 (adib.: handik pixka batera uholdeka etorriko zitzaion agresibitateari eusteko edo), Piarres Aintziart (Agresibitaterik gabe erantzun nion), Bernardo Atxaga 2 (adib.: mahainguru orok beharrezkoa duen agresibitate izpi hori), Luis Elberdin (Eraso sexualak, berriz, indarkeriarekin, tratu txarrarekin eta agresibitatearekin lotuta daude), Esteban Antxustegi (agresibitatea, batetik eta gizaki jainkotuei men egitea, bestetik); oldarkortasun 38. Ez dugu aurkitu jauzkortasun formarik.
es agresividad / fr agressivité: Elhuyar: oldarkortasun, agresibitate / Nolaerran: oldarkortasun / Zehazki: oldarkortasun / Labayru: erasokortasun, oldarkortasun, agresibitate // adore, ausardia, indar, kemen, agresibitate / Adorez5000: oldarkortasun, erasokortasun, jauzkortasun.
Ez dugu aurkitu agresibitate formarik.
Euskalterm: agresibitate (TN, Ingurumena: Urari buruz, kaltzio karbonatoa disolbatzeko duen ahalmena).
ik. ohar-erabakiak s.u. agresio // Euskaltzainek kendua: (HBL) Saih. da erabilera arruntean (ez bide da Tekn. nazioartekoa). Ik. oldarkortasun (araua), jauzkortasun (araua), etab.
HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
ez dago maileguaren premiarik, aski baitira oldarkortasun, jauzkortasun arautuak bezalakoak.
Oso erabilia da, eta mailegatzeko baldintza betetzen du, nazioarteko hitza denez.
Saih. da erabilera arruntean (ez bide da Tekn. nazioartekoa). Ik. oldarkortasun , jauzkortasun , etab.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:36 | 1997-04-09 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh116 | 2020-11-24 |
Ez dugu aurkitu agresibo sarrerarik.
agresibo 116: Aizu, Argia 22, Berria 24, Deia 2, EiTB 22, Elhuyar 14, Elkar 4, Consumer 7, Goiena, Jakin 2, Laneki 15, UEU 2.
agresibo 18: Berria 4, Joxe Azurmendi 6, Koro Navarro, Xabier Mendiguren Elizegi, Joxerra Garzia, Xabier Amuriza, Harkaitz Cano, Patziku Perurena, Filipe Bidart.
HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Saih. da erabilera arruntean: Ik. oldarkor, jauzkor, erasotzaile, etab.
- [E306]: "eta agresibitate: Ez dira 'erabat' nazioartekoak izango, baina baldintza minimoa betetzen dute eta oso hitz erabiliak dira (batez ere, psikologia-alorrean). Ezin dira bigarren mailan onartu? Gainera, beste batzuetan, antzeko ezaugarriak dituzten maileguak onartu dira. Adibidez, 'konkabo' ez da 'erabat' nazioartekoa, euskal ordain egokia eta azken urteotan oso erabilia du ('ahur'), baina, hala eta guztiz ere, onartu egin da eta ez bigarren mailan, gainera (Ik. 'aditibo' eta 'adoleszente' hitzetan dauden oharra)" (2001-01-23)
- [E123]: "Iritzi-emailearen oharra "ez dira 'erabat' nazioartekoak izango, baina baldintza minimoa betetzen dute eta oso hitz erabiliak dira (batez ere, psikologia alorrean). Beste batzuetan antzeko ezaugarriak dituzten maileguak onartu dira. Adibidez, 'konkabo' ez da erabat nazioartekoa, euskal ordain egokia eta azken urteotan oso erabilia du ('ahur') baina, hala eta guztiz ere, onartu egin da". Hori ikusirik, agian hobe Irakaskuntzako lantaldetik proposamenik datorren ikusi arte erabakirik ez hartzea?"
- [E208]: "esp. agresión, agresividad, agresivo, agresor, fr. agression, gressivité, agressif, agresseur ingl. aggression, aggressiveness, aggressive, aggressor, ale. agressiv, errus. agressiya, agressivnyi, agressor. Datu hauen arabera aski nazioarteko hitzak iruditzen zaizkit, politikan eta psikologian bereziki erabiltzekoak bederen".
- [E123]: "egia da nazioartekoa dela; dena den hor dago Hiztegi Batuko lantaldearen proposamena, hauek saihestearen aldekoa. Politikan, behintzat, iruditzen zait oldarkortasun etab.ek ondo jasotzen dutela esanahia. Psikologian agian izan dezake lekua".
- [I102]: "agresibo* ondo horrela. Ez dut uste beharrezkoa denik".
- Erabakia: Erabakia (2001-09-28): "Ohargileak berak erretiratu du oharra". Erabakia (2002-01-25): "agresibo: zerrendatik kendu".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:014 | 2002-09-10 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z6:LBeh | 2013-12-17 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11: LBeh176 | 2022-11-15 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
agresio 15 (eta agresio-eredu 1): Marxismoa ("Pakearen irizpidea agresiorik-eza izango da, erasorik-eza"), J.I. Hartsuaga ("Beraz, Teologiak menderakuntzarako agresio eredurik eskeintzen ez duelako, eta gizon orok duintasun eta moraltasun maila haundi berberak heltzen dituztelako, agintearen expresioa euskal mitologian burujabetza da, norbere buruaren jabe izatea"), I. Arruti ("Berdintasun laboralari buruz orain dela hiru urte onartutako legeak, ez du agresio sexuala zigortzen"), PsikolSoz 9 (adib.: "Beraz, orokorrean, fokapen honen arauera Barne-Estimuluak funtsezkoenak izango dira agresioaren deskataiaketarako, nahiz eta Kanpo-Estimuluek eragina ere izan", "Agresioa beti Frustrazioaren emaitza da, eta alderantziz Frustrazioak beti portaera agresiboren bat burutzera darama", "Frustrazio eta Agresio artean suposatzen den jaiotzetiko erlazioa zalantzan jarri izan da"), Bakearen DK 2 ("Swartz eta Struch-ek gatazka hautematuaren eta agresioaren artean ematen diren prozesuak deshumanizazioan eta balio arteko desberdintasunean kokatzen dituzte", "Identitate sozialaren salientziak bestearen irudi bihurtua areagotzen duen neurrian, bihurturiko pertzeptzio honek biolentzia kultural maila areagotu egingo luke, pertzeptzio bihurtu desgizakor honek bestearen aurkako agresioak justifika bait ditzake"), Egunk 1996 ("Gainera nahiz eta protesta baketsua eraman, behin baino gehiago Jose Ramonek zinpeko guardiaren eta ertzantzaren agresio bortitzak sufritu behar izan ditu").
agresio : DFrec 1, AB50 1, HiztEn, Euskalterm 9 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, LurE.
agresio : ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
Erdal agresión / agression formen ordainak: agresio : ElhHizt; eraso : ElhHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, PMuj DCV; erasoaldi : Lur EG/CE, PMuj DCV (eraso-aldi); esetsi : PMuj DCV; jazartze : HaizeG FB; oldar : ElhHizt, Casve FE; oldartze : Casve FE, HaizeG FB; uxada : PMuj DCV.
fr (DLLF): agression; en (Collins): aggression, attack, assault; it (S. Carbonell): aggressione; de (Langenscheidts): Angriff, Überfall, Aggression.
agresio 4: Berria 2 (Aikidoaren helburua ez da eraso bati beste agresio batekin erantzutea, Gure ahaide ugaztunen antzerakoa da, eta beldurra, agresioa, tristezia, poztasuna, lasaitasuna eta abar sortzen dira han), Jakin (Geure arteko mehatxu, agresio, ukazio, intolerantzia, fanatismo eta beste horrelako, banan-banan zerrendatzen hasita, liburu gizena egin daiteke, erkide izateari aio arrazoiturik esateko), Argia (Nola sentituko naiz ukazio eta agresio sistema honen parte? Ez naiz espainiarra, ez daukat etsai bat asmatu beharrik nire bizitza justifikatzeko); agresibo 69: Elhuyar 8 (adib.: Horrenbestez, zenbat eta agresiboagoa izan tratamendua, handiagoa izan ohi da plazebo-erantzunaren iraupena), Consumer 7 (adib.: Entzutegiaren arabera bezeroak bereganatzeko nahiko metodo agresiboak erabili zituzten saltzaileek, erregistroko daturik ez zegoen eta hasierako une haietan ez zen informaziorik eman mantentze-lanetako gastuez; kontratuan jasotzen zen kopuru bat urtero zein kontzeptutan ordaindu behar zuten ere ez zen argitzen, Zerrenda komertzialetako koloreak azalera txiki-txikietan agertzen dira baina, errealitatera eramanik, dezente bizi eta agresiboago dirudite), Berria 18 (adib.: Ekintza agresiboen atari, Mina sentitzeak ere bulkada agresiboak pizten ditu, edozein objektiboaren kontra eta ez bakarrik erasotzailearen aurka), EiTB 20 (adib.: Ez naiz agresiboa izaten dena nire erara egin dadin eskatzeko, baina gauzak aldatu nahi izaten ditut eta kantu bat entzungo banu, 'baxu horrek beste era batera izan behar du' esango nuke), Jakin (Erradioterapia ez da batere agresiboa momentuan, nire kasuan behintzat, baina esan zidaten epe luzera agertuko zirela ondorioak), Argia 15 (adib.: Oso modu agresiboan, gizarte hau arbuiagarria dela esan nahi du Mirandek, Ez dute jarrera agresiboa, baina haien gurasoekin hitz egiterakoan jabetzen gara etxean beste aurpegi bat erakusten dutela, eskolan baino tiranoagoak direla); agresibitate 67: Elhuyar 3 (adib.: Horrek azaldu lezake kasu horietan tumoreek agresibitate txikiagoa izatea, eta, horrenbestez, pronostiko hobea izatea), Consumer 16 (adib.: Teknikak geroz eta agresibitate txikiagokoak izan arren, kirurgia estetikoaren arriskuak haztatu egin behar dira ebakuntza gelan sartu aurretik, Bizilagunekin hitz egitera joan gara sortzen zaizkigun eragozpenak azaltzeko, baina agresibitatez eta inolako komunikaziotarako aukerarik gabe hartu gaituzte), Berria 29 (adib.: Agresibitatea berezkoa da gizakiarengan, eta defentsarako inpultsuak eragiten ditu norbere segurtasuna babesteko), EiTB 5 (adib.: Alkoholak, drogak eta agresibitateak eragindako arazoen gaineko iritziak ere aldatu egin dira, Gizonek gizonentzat asmatutako baloreak sustatzen ditu kirolak, lehiakortasuna, indar fisikoa, agresibitatea, erresistentzia eta antzekoak...), Jakin (Uste dute euskal gizarteak adeitasunez hartzen dituela, agresibitaterik gabe, bai maila pertsonalean, bai euren jatorri bereko guztiak), Argia 12 (adib.: Babestuegi izatearen ondorioz, ez du baliabiderik garatu negoziatzeko, modu egokian komunikatzeko eta kexatzeko, eta agresibitatea da erantzuteko duen era), DiarioVasco (haurren gurasoekin umeen garapenaren inguruko hainbat gai jorratuz; besteak beste lotura afektiboak eta atxikimendua, agresibitatea, jolasaren garrantzia, ikuspuntu prebentiboa eta psikoprofilaktikoa, nerabearen gizarteratzean taldeak duen garrantzia, 0tik 12 urte bitarteko garapen psikosomatikoaren deskribapena).
agresio 7: Berria 2 (ez zaigu ahaztu behar batzuetan etxekuen zokoratzea lazgarriagoa dela kanpokoen edozein agresio baino), Aingeru Epaltza 2 (adib.: Agresioa, tratu txarrak eta legez kanpoko atxiloketa!), Joxe Azurmendi 3 (adib.: Edozein momentutan edozein lagunengandik holako agresiorik susmatu ahal izango bagenu, ezingo ginateke munduan bizi!), Iñigo Aranbarri ("agresiorik ez"); agresibo 17: Berria 4 (exekutibo agresibo hau, estrategia agresiboak), Joxe Azurmendi 6 (adib.: Bat, gauzak utziz, doazela beren bidetik. Hots, espainolismo ez agresibo bat (hori ere identitate arazorik gabe), Koro Navarro (XVII. mendeaz gero, britainiar Itsasketaren Legeak delakoan azaldu zen merkantilismoaren nolakotasun agresiboa), Xabier Mendiguren Elizegi (Exekutibo agresibo, yupi nazkagarri, txuloputa tankerakoa), Joxerra Garzia (Aurrerantzean, kalean eskean dabilenari 7.500 euroko isuna jarriko diote, eskea modu oldarkorrean, agresiboan egiten badu, hori bai, baina auskalo nork erabakiko duen zer den eske oldarkorra eta zer eske adeitsua), Xabier Amuriza (Rufinok soinua bere askoz agresiboagoa erabilten eban, Larrinaga-Guerrinia), Harkaitz Cano (Emakumezkoek hiriak diseinatzeko aukera gehiago izan balute, hiriak ez lirateke, ziur aski, hain agresiboak izango, horizontalagoak eta orekatuagoak baizik), Patziku Perurena (Usoa ere, hegaztirik agresiboenetakoa da berez), Filipe Bidart (ez du gogorik ere, eta arrunt uzkur bilakatzen da, uzkur, herabe edo agresibo, bestea ezin suportatuz, nahiago du bere munduan gelditu, bere mundu hetsian errefuxiatu, erretiratu, ohantzean bezala, ohartu ere gabe ohantze goxo epel hori bere hilobia dela...); agresibitate 17: Berria (kale borroka, «ustez gaindituta genuen agresibitatez berpiztu dena», aipatu zituen gaurko egoeraren ezaugarri gisa), Mikel Hernandez 2 (adib.: Gaztetxoak asko haserretu ditun horregatik eta txoferraren intentzioa ikusirik irainka hasi zaizkion, eta izugarria zunan beren agresibitatea), Jose Angel Irigarai 2 (adib.: Agresibitatea gobernatzeko eta ongi bideratzeko hauta osasungarria eskaintzea ere, abantail handia da), Joxe Azurmendi 2 (adib.: Ez bakarrik Unamuno-ren arrazoiketaren ilogikotasun posiblea garai hartako bere beste arrazoimoldeekin, ezpada ilogikotasun horrek Bilbon erakutsi duen agresibitatearen arrazoia), Xabier Olarra (horregatik loditu zen eta erori zitzaion ilea; baina ez hori bakarrik, horrexek hustu zizkion hormonen eraginpeko agresibitatea eta deblautasuna, eta hortik sortuak ziren haren esanekotasun eta naretasun ez-normalak), Jon Arretxe (Geroago, nire entrenatzailea izango zenaren aholkuei jarraituz, kirolerantz bideratu nuen agresibitate hura, eta aurrerantzean ringetan hasi nintzen ukabilkadak banatzen), Iñaki Mendiguren (Haien hondamena beraien agresibitateak aunatu zituelako etorri zen, auzokoentzat jasangaitz bihurtzeaz gain), Xabier Mendiguren Elizegi 2 (adib.: Mutilak goiko hortzez beheko ezpainari kosk egiten zion, itxura pairakorraz, aldi berean ukabilak estutuz, handik pixka batera uholdeka etorriko zitzaion agresibitateari eusteko edo), Piarres Aintziart (Agresibitaterik gabe erantzun nion beste gai batzuk nituela gogoan: apezgorako formakuntza, lan intelektuala eta ere geroko "ofizioa"), Bernardo Atxaga 2 (adib.: Garbi zegoen B bihurri eta beroak mahainguru orok beharrezkoa duen agresibitate izpi hori ipin zezakeela, baina azkarregi zen eztabaidetarako), Luis Elberdin (Eraso sexualak, berriz, indarkeriarekin, tratu txarrarekin eta agresibitatearekin lotuta daude), Esteban Antxustegi (Hori gutxi balitz, Hobbesek giza izateak duen bikoiztasuna esaldi labur batean biltzen du: "... that Man to Man is a kind of God; and that man to man is an errant Wolf"3. Bikoiztasun hori medio -agresibitatea, batetik eta gizaki jainkotuei men egitea).
Euskalterm: es agresión: eu agresio (Kirol.(eskubaloia)): Beste jokalari baten gorputzaren kontra egindako eraso bortitz edo larria, eta nahitakoa), eraso (Zuz.: sexu-eraso, eraso-delitu, ez erasotzeko itun) eta (Hist.: ez erasotzeko tratatu) // es agresividad: eu agresibitate (Psikol. eta oldarkortasun), eta (Ingurumena) // es agresivo: eu oldarkor (Industria), erasozko portaera (Gizarte-ongizatea), irristailu gogorra (Merkataritza).
es agresión / fr agression: Elhuyar: eraso, oldar; agresio / Nolaerran: jazarketa, oldartze / Zehazki: eraso, erasoaldi / Labayru: eraso, esetsi, jaukimendu, oldar, uxada, asaldura / Adorez5000: eraso, erasoaldi // es agresividad / fr agressivité: Elhuyar: oldarkortasun, agresibitate; (Psikol.) agresibitate / Nolaerran: oldarkortasun / Zehazki: oldarkortasun / Labayru: 1 erasokortasun, oldarkortasun, agresibidade/agresibitate; 2 adore, ausardia (determinación), indar, kemen, agresibidade/agresibitate / Adorez5000: oldarkortasun, erasokortasun, jauzkortasun // es agresivo / fr agressif: Elhuyar: oldarkor, erasotzaile, erasokor; agresibo; eraso- / Nolaerran: oldarkor, mutiri, oldarkari / Zehazki: 1 oldarkor, erasotzaile; 2 oldarrezko, erasozko / Labayru: 1 gogor, zakar, bortitz, mutiri; expr. odolgaizto, garratz, uzu/izu (fig.); pendenciero burrukazale/borrokazale, liskarti; 2 lehiatsu, lehiati; osado ausart(i), ausarditsu, adoretsu, azarri, atrebidu/atrebitu, kementsu / Adorez5000: oldarkor, erasotzaile.
EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
E123: "Iritzi-emailearen oharra [da:] "ez dira `erabat' nazioartekoak izango, baina baldintza minimoa betetzen dute eta oso hitz erabiliak dira (batez ere, psikologia alorrean). Beste batzuetan antzeko ezaugarriak dituzten maileguak onartu dira. Adibidez, `konkabo' ez da erabat nazioartekoa, euskal ordain egokia eta azken urteotan oso erabilia du (`ahur') baina, hala eta guztiz ere, onartu egin da". Hori ikusirik, agian hobe Irakaskuntzako lantaldetik proposamenik datorren ikusi arte erabakirik ez hartzea?" // E208: "esp. agresión, agresividad, agresivo, agresor, fr. agression, gressivité, agressif, agresseur ingl. aggression, aggressiveness, aggressive, aggressor, ale. agressiv, errus. agressiya, agressivnyi, agressor. Datu hauen arabera aski nazioarteko hitzak iruditzen zaizkit, politikan eta psikologian bereziki erabiltzekoak bederen". // E123: "egia da nazioartekoa dela; dena den hor dago Hiztegi Batuko lantaldearen proposamena, hauek saihestearen aldekoa. Politikan, behintzat, iruditzen zait oldarkortasun etab.ek ondo jasotzen dutela esanahia. Psikologian agian izan dezake lekua". // BAgiria (2001-09-28): "ohargileak berak erretiratu du oharra".
agresibitate iz. Oldarkortasuna, erasorako joera duenaren nolakotasuna. Domínguez argentinarra, berriz, agresibitate handiko boxeolaria da. agresibo adj. Oldarkorra, erasokorra. Alzheimerra ez da soilik gauzak ahaztea, askoz gehiago da; izan ere, gaixoaren nortasuna aldatu egiten da, agresibo bihurtzen da.
agresibo, agresibitate baztertu arren, maileguetako bat, oinarria, jaso litekeela uste du lantaldeak, hobestekoak definitzaile dituela.
Ez dago maileguaren beharrik, eta kentzea proposatu da.
agresibitate eta agresibo sartuta daudenez, hau ere jasotzekoa da, baina erasoa gisa definituta.
iz.
eraso(aldi)a, oldarra.
- Erabakia: Osoko bilkura (2015-01-30): Kendua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11: LBeh67 | 2022-05-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
LB: 67; ETC: 191
Elhuyar: agroekologia; Adorez 0; Labayru 0; NolaErran: 0. Euskalterm 0.
Erabilia eta sarrera gisa jasotzekoa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11: LBeh37 | 2023-06-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
LB 37 (Argia 13, Berria 9, DiarioVasco 1, EiTB 1, Consumer 1, Laneki 1, UEU 11); ETC 92
Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0.
Erabilia da eta sarrera gisa jasotzea proposatu da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11: LBeh45 | 2023-06-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
LB 37 (Argia 25, Berria 9, Elkar 1, Jakin 2, UEU 8); ETC 66
Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0.
Erabilia da eta sarrera gisa jasotzea proposatu da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:35 | 1997-04-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
iz. eta izond.
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-04-09 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
MilaHitz
Ik. ahuakat.
- [E114]: 'Nondik izan da hartua? Ingl. avocado, gazt. aguacate, Chilen palta...'
- [E208]: 'Etimologiari dagokionez (nawatleko ahuakatl-etik heldua omen baita) egokia dirudi, bai eta iparraldekoen avocat-en bukaerarekin ere, baina gogoan izan beharko genuke, halaber, nawatletik (gaztelaniaren bidez) jaso ditugun tomate, ozelote, txokolate, koiote moduko guztiak #mdash#te bukaeeraz onartu ditugula. Ene ustez guztietan berdin jokatu beharko genuke, kontsekuente izateko. Kontuan hartu behar dugu, bestalde, frantses forma behialako espainolezko avocado-tik herri etimologiaz jasoa dela, 'abokatua' zelakoan, cf. ing. avocado. Edonola ere, gauza jakina da nawatlean azkeneko #mdash#tl horrek gure kasu absolutuaren #mdash#a bukaeraren balioa duela'.
- [E123]: 'beraz, nola beharko luke, ahuakate, ahuakata? Ez dut argi ikusten. Ez dezagun ahantz bi hiztegi entziklopedikoek ahuakat eman dutela'.
- [I102]: 'e. ahuakate [ez *ahuakat], alegia, /-e/ amaierarekin, amerikar hizkuntzetatik helduriko berba gehienak bezala: 'txokolate', 'tomate' e.a.'
- [E123]: 'XKren oharra, iraileko bilkuran onartua'.
- Erabakia: Erabakia (2001-09-28): 'ahuakate proposatzen du XK-k. Onartu da: alde, bederatzi; kontra, inor ez, zuri, lau'. Erabakia (2002-03-22): 'aguakate* e. ahuakate'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-04-09 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
ik. OEH.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Saih.
- [A105]: "Nik ez nuke saihestuko. (batez ere 'agradatu' onartu eta gero). 'Jasan, eraman eta iraun' bultzatzearen kontra ez nago; aitzitik, uste dut horien gradazio moduko bat lantzeko premia larria dagoela. Bestela, edozertarako 'jasan' jarri behar hori ezin eramanik diraut aspaldion" (2001-03)
- [E123]: 'ez ote hobe sartzea eta argi adierazi zein maila duen? Bestela norbaitek pentsa dezake Hiztegi Batuan ez azaldu arren, zilegi dela euskara batuan erabiltzea. Egoki ikusten duzue: aguantatu Heg Herr. 'eraman, jasan; eutsi; iraun''.
- [I102]: 'egia bada ere barra barra erabiltzen dela aguantatu* bezala emanen nuke eta zera gaineratu: "e. 'eraman, jasan; eutsi; iraun'", era horretako erdarakadek baitira herri-euskara hainbeste itsusten dutenak eta euskaldunon artean zuloak sortarazten'.
- [E123]: 'OEHko datuak ikusita, Juan Jose Mogelek, Lizarraga Elkanokoak, Txirritak, Uztapidek, Oskillasok edo Izetak erabili duten formari ez nioke emango. Uste dut orain arteko irizpideekin bat datorrena, Heg. Herr. ematea dela. Beste askotan ere hala egin dugu literatura tradizioa duen hitza jaso eta Herr. edo Zah. marka ematean: gaur zein mailatako hitza den adierazi, alegia'.
- Erabakia: Erabakia (2001-11-30): 'Heg. Herr. 'iraun, eraman, jasan, eutsi' gisa ematea onartu da'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-04-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH: - / EuskHizt: aguardient / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Ipar.
pattarra.
- [E302]: "aguardient delakoa adierazteko bada, nire ustez, pattarra baino hitz egokiagoa, eta oraindik, nolabait bada ere, bizirik irauten duena: uxuala (uxuela, usuala, usuela)" (2000-11-08)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:11 | 1997-04-09 | Bigarren mailan onartzekoa |
ik. OEH.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: agoazil.
Heg. Ik. udaltzain.
-oa-/-ua-.
- [K202]: "udaltzain hobesten da honen ordez. Normalean lanbide biak bereizten ditugu. Esaterako, udaltzainak eduki ezik, Udalak ezin ditzake aginduak betearazi" (2000-11-24)
- [I102]: 'aguazil ikus agoazil, h.d., "e. udaltzain"'.
- Erabakia: Erabakia: 'aguazil iz. Herr.'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-04-09 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Bazt. Ik. agudotasun, trebetasun; zorroztasun, etab.
- [E306]: "'adornatu' bigarren mailan onargarria da eta 'agudezia' ez? OEHn batez ere Iparraldeko 'agudotasun' adierako adibideak daude, baina ez dirudi Hegoaldean ezezaguna denik (Bizkaiko txerriarenak bertso famatuetan ere ageri da)" (2001-01-23)
- [E123]: 'egia da gaur ez dela agudezia erabiltzen. Baina Pouvreauk, Etxeberri Sarakoak edo Kardaberazek erabilitako hitzari izartxoa ematea gogorra egiten zait; batez ere, agudo izond. 'trebea' arautua dugunean. Bi aukera ikusten ditut: batez ere Ipar Zah 'agudotasuna, trebetasuna'; zerrendatik kentzea'.
- [I102]: 'MAk emandako arrazoiengatik, hain zuzen, ez nuke ezelan ere zerrendatik kenduko, are gehiago eratorpen hutsez ere sor daitekeen berba izanda'.
- [E123]: 'gordetzekotan, batez ere Ipar. Zah. jarriko nioke, zerrenda prestatzean azaldu nituen arrazoiengatik'.
- Erabakia: Erabakia (2001-11-30): 'batez ere Ipar. Zah. oharrarekin ematea onartu da'. Erabakia (2002-01-25): 'batez ere Ipar. Zah.'
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1993-10-20 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:07 |
lehen adierakoari "Heg." marka kentzeko eskatuko zaio EBB edo/eta Euskaltzaindiari.
izond. ik. laster
'azkar(ki)' (Heg.) / 'trebe' (Ipar.)
- [E115]: "'trebe' Iparraldean, Ez eta ez, Zuberoan beti lanerako prest adiera baitu". (1993-02)
- [I108]: ez zorrotz" (1993-02)
- [E123]: 'OEHn bada Barbieren adibide bat, baina Iparraldekoek esan bezate nola ikusten duten'.
- Erabakia: Erabakia (2002-01-25): 'kendu Heg. marka'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-04-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-04-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
agudo(tu), agudotzen.
da/du ad.
agudoago, lasterrago gertatu.
- [E123]: 'beste adiera falta da 'trebatu'. Hain zuzen ere adiera honetakoak dira OEHko Pouvreauren edo Belapeyreren adibideak'.
- Erabakia: Erabakia (2002-01-25): '1. agudoago, lasterrago gertatu, 2. trebatu'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1993-10-20 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:02 |
agur 1 (diosal hitza) entzuleok, agur! 2 'agurtzea': bere agurra helarazi digu errektoreak / AS: agur egin
agur egin
adiera biak jasoko dira
- [E208]: argitu erabilera: 'bilera baten hasieran zein bukaeran erabiltzeko hitza'; Agur, nola zaude? eta Tira, banoa. Agur, hurrengora arte adibidez.
- Erabakia: BAgiria (2000-02-25): ez da erabilera argitu beharrik ikusi.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 |
AS
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:16 | 1997-04-09 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
ik. OEH: AS.
HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: AS / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -
eraikuntza librea da (bestela esan: ez da hitz egin, negar egin #mdash#eta hemen bertako agur egin#mdash# aditz-esapideen parekoa).
- [E123]: 'egia da ez dela aditz lokuzio erregularra (egin edo eman aditzekin osatzen ditugunak bezalakoa). Baina OEHn badator azpisarrera gisa. Jasotzea ere ez zait gaizki iruditzen'.
- Erabakia: Erabakia (2002-01-25): 'sartu agur hitzaren azpisarrera gisa'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-04-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH: AS.
HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Zah.
g.er.
gurtza, jaurespena.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1993-10-20 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:04 |
agure (hitz markatua da, gutxiespen balioa du eskuarki, eta ezin erabil daiteke adineko-ren sinonimo oso balitz bezala)
hitz markatua da, gutxiespen-balioa du eskuarki, eta ezin erabil daiteke adineko>-ren sinonimo oso balitz bezala
- [E210]: 'Horren azpisarrera ezagunak hainbat eta hainbat dira, besteak beste, agure(-)gordin, agure(-)mutil eta agure(-)zimur'.
- [E123]: 'Agure gordin-en agerraldi bakarra aurkitu dut OEHn. Baina egokia izan daiteke 'viejo verde'ren ordain gisa (beste ezagunagorik ez badago, behintzat). Beste bi azpisarrerak, hiztegietatik bildu ditu OEHk. Ez dakit hain beharrezkoak diren'.
- Erabakia: Erabakia (2001-10-19): 'hitz honen azpisarrera gisa proposatu dituenak erretiratu egin ditu ohargileak berak'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-04-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:38 | 1997-04-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
agure(tu), aguretzen.
da/du ad.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-04-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-txo: 'x-ren txikigarria' moduan azalduko dira honelakoak, 'maitagarria' bezalako ñabardurak erantsi gabe, txikigarritasunak berezkoak-edo dituenez ñabardurok, eta "aguretxo maitagarri bat" bezalako hedapenak arruntak direnez.
agure-ren txikigarria.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:06 | 1993-10-20 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-04-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:19 | 1997-04-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH: AS / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: AS
-ka osaerakoak sarrera gisa emango dira oro har.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-04-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
agurka(tu), agurkatzen.
du ad.
agurtu, agur egin.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB |
agurmaria Sin. abemaria
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-04-09 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
HLEH: - / EuskHizt: † / HiztEn: Ik. agudo / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Ik. agudo.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:04 | 1993-10-20 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
agurtu, agur(tu), agurtzen. du ad.
agurtu, agur(tu), agurtzen
du ad.