Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tsu.

Maiztasuna

g.g.er.

Forma baten adiera(k)

ahaltsua.

LB: 64 (Deustuko Unibertsitatea 31, Euskal Herriko Agintaritza 5, Espainiako Gobernua 17, Gomylex 11); ETC: 78.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: ahalorde-emaile (Zuz.) poderdante / Adorez: ahalorde-emaile: iz. poderdante / Labayru: 0 / NolaErran: 0 // Euskalterm: ahalorde-emaile (Zuz. es poderdante).

ahalorde iz. Norbaitek beste norbaiti bere ordez jarduteko ematen dion ahalmena; ahalmen hori jasotzen duen agiria. Ik. ahal1 3. Beharrezko zuzemen guztiak egiteko ahalordea eman zion. Abokatuari eskura eman zion ahalordea. Oporraldian ere ahalorde orokor bat utzi zion, legez onartutako botererik zabalenekin, ordezkaritza izateko eta diruak ordaindu eta hartzeko.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta azpisarrera gisa jasotzekoa, terminoa delako. Bide batez, orain ahalorde sarreran adibidea den ahalordea eman azpisarrera egitea proposatu da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa ahalorde eta emaile sarreretan.

LB: 64 (Deustuko Unibertsitatea 31, Euskal Herriko Agintaritza 5, Espainiako Gobernua 17, Gomylex 11); ETC: 78.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: ahalorde-emaile (Zuz.) poderdante / Adorez: ahalorde-emaile: iz. poderdante / Labayru: 0 / NolaErran: 0 // Euskalterm: ahalorde-emaile (Zuz. es poderdante).

ahalorde iz. Norbaitek beste norbaiti bere ordez jarduteko ematen dion ahalmena; ahalmen hori jasotzen duen agiria. Ik. ahal1 3. Beharrezko zuzemen guztiak egiteko ahalordea eman zion. Abokatuari eskura eman zion ahalordea. Oporraldian ere ahalorde orokor bat utzi zion, legez onartutako botererik zabalenekin, ordezkaritza izateko eta diruak ordaindu eta hartzeko.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta azpisarrera gisa jasotzekoa, terminoa delako. Bide batez, orain ahalorde sarreran adibidea den ahalordea eman azpisarrera egitea proposatu da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa ahalorde eta emaile sarreretan.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

ahalorde-emaile forma aztertzean adibidea azpisarrera egitea proposatua.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa ahalorde eta eman sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: Dv, Ip.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

ahalmena.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: ahamenta / EuskHizt: ahamenta; azalpen berritua / HiztEn: ahamenta / LurE: ahamenta / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Tradizioak ez du besterik agintzen

-menda formakoa da erregularra eta EBari dagokiona (eta erabilia da).

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-menda.

Forma baten adiera(k)

menda.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: AS

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

ahamenka(tu), ahamenkatzen.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tu: -ka-tu.

Aditz-erregimena

du ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ikus OEH argitaratua: a) oinarrian ahaztu aditza dutenak: a1) a(h)az-, a(a)z-: aazgarri : Mg CC; azgarri : fB Ic III, Izt C, Etxde AlosT; aazkarri : msOñ, fB Olg, A Ezale 1897; azkarri : Cb Eg II, Mg CC, Lard, Arr May, AzpPr, Zait Plat; azkor : Lar, Lard; aazkor : msOñ 1 84, Etxde AlosT; ahazkor : Etcham, Etxde JJ; ahaz-gaitz : Mde Pr; azmen : Gco II; a2) ahatz-: ahatzerazi : Egiat, Arch, ArmUs; ahatz erazi : Mst; ahatz-erazi : Mde HaurB; ahatz-arazi : AR 177, CatLan; ahatz-erazgarri : Mde HaurB; ahatzgai : Mde Pr; a3) a(h)aztu-, a(a)ztu-: aaztu erazi : Vill Jaink; aztu erazi : Ag G, Ag EEs 1917; aztuerazi : Mg CC, Echve Imit, Arr Orac, Or Aitork; aztu azi : Bv AsL, Iraola, Ill Testim; aztu-azi : Goñi 81s; aaztuazi : Berron Kijote; aztuazi : Etxde AlosT, JAIraz Bizia; aztu arazi : Lab EEguna; aztuarazi : Ir YKBiz, ABar Goi, Or Poem; aztu-erazo : Añ LoraS, Ergiak Arran; azterazo : Lard; aztuerazo : Mg PAb, VMg, Lard; aztu ezin : NEtx LBB, Uzt Noiz; aaztu-ezin : Txill Let; aztu-ezin/ñ : Lab Y 1935, Zait Sof, Basarri, Zait Plat; aztuezin : A LEItz, A Itzald, Lab EEguna; aztu-eziñeko : Basarri; aaztugarri : JJMg Mayatz; aztugarri : Erkiag Arran; aaztumen : Ldi IL; aztu eragin : Mg PAb, Añ LoraS, Gco II, Ur Dial, Arr GB, Apaol, Echta Jos, NEtx LBB; aztu-eragin : Ag AL; aztu-aldi : Etxba Eib; aztuera : EE 1884; aztukor : Jaukol Biozk, Ldi IL, Zait Sof, SM Zirik, Etxba Ibilt; b) oinarrian ahantzi aditza dutenak: b1) a(h)antz-, a(h)anz-: aantz-eziñeko : Berron Kijote; aantzezin : Erkiag Arran; ahantzkor : CatJauf; aanzkor : Harispe EE 1884; aantzarazi : Or, Gazt MusIx; ahantz arazi : Ax, CatLav, HU Aurp; ahantz-arazi : He Gudu, Lg I, HU Zez; ahantzarazi : Gç, Ch III, Hb Egia, Dv Lab, Jnn, JE Bur, Zerb IxtS, Zerb Azk; ahantzgarri : EZ Man; ahanzgarri : Darrupe-Harluz Ameriketatik Bidalia, SoEg Herr 5-11-59, Vill Jaink; ahantzkor : EZ Man; ahanzkor : Lç Iac 1 25, O Pr, SP, Dv, Arb Igand, HU Zez, Prop; ahantzmendu : Mih 86, Monho; ahanzmendu : Ch III 32 3, Brtc 6; ahanzdura : JesBihD; ahanztura : JesBihD; ahanzpen : JesBihD; b2) a(h)antzi-, ahanzi-: aantzi ezin : Erkiag Arran; ahantzi ezin : Etxde JJ; aantzipen : Berron Kijote; ahantzigarri : Etxde JJ; ahantzizale : Etxde Itxas; ahanzidura : JesBihD.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

a) oinarrian ahaztu aditza dutenak: a1) ahatz-: ahatzkor IE 1 (E.T. Inchauspe); ahaztura EB 1 (Unesco-ren Albistaria); ahatz-erazi Zu 1 (Casve); a2) a(h)aztu-, aztu-, astu-: ahaztu arazi EB 4 (B. Muxika, A. Urretavizcaya, Egin); ahaztu-arazi EB 1 (M. Pagola); ahaztuarazi EB 1 (A. Lasa); ahaztuerazi EB 2 (P. Sastre, K. Navarro); astuazi G 1 (J. Gamboa); aztuarazi G 1 (B. Latiegi); aztu eragin B 1 (Garitaonaindia); ahaztu ezin EB 2 (E. Arrizabalaga, G. Nazabal); aztuezin G 1 (A.M. Labayen); aaztu-eziñeko EgAs 1 (E. Agirretxe); ahaztu ezinezko B 1 (A. Lasarte); EB 3 (J. San Martin, Kuxkux, UZEI); aiztu eziñeko B 1 (Zer); aztu-eziñeko B 1 (Zer); a3) a(ha)z-: azcarri G 1 (Aita San Ignacio Loyolacoaren ...); ahazkortzaile EB 1 (T. Peillen); ahazmendu EB 1 (X. Mendiguren Bereziartu); ahazpen EB 2 (Hemen); a4) a(a)zt-: ahaztarazi EB 1 (L.M. Mujika); ahaztezin EB 5 (U. Larramendi, X. Monasterio, P. Aristi, Euskadi Obrera); aztezkor G 1 (J.I. Uranga); b) oinarrian ahantzi aditza dutenak: b1) a(h)anz-, a(h)antz-: ahanzgaitz EB 1 (G. Lasarte); ahanzkaitz EB 1 (K. Fdz. de Larrinoa); ahanzkor IE 1 (P. Lafitte); ahanzkortasun EB 1 (J. Iturralde); ahanzpen EB 2 (Ihintza; eta A. Etxeberria: "ahanzpen txingarauts"); ahanzdura IE 2 (A. Arkotxa); ahanztura EB 1 (J.L. Lekuona); ahantzaldi EgAs 1 (Urraspide); ahantz arazi IE 3 (S. Erramouspe; eta B. Joannateguy: "ahantz-arazi" 1); ahantzarazi EB 1 (I. Sarasola, J.L. Davant); ahantzerazi EB 3 (X. Mendiguren Bereziartu, J. Azurmendi, I. Tapia); b2) ahantzi arazi EB 1 (K. Santamaria).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

a1) ahazgarri : LurE; ahazkarri : HiztEn; ahazkari : DFrec 1; ahazkor : DFrec 1, HiztEn-LurE; ahazmen : HiztEn, LurE; azkarri : DFrec 1, HiztEn ("ik. ahazkarri"); a2) ahazterazi : LurE; ahazterazte : LurE; ahaztezin : HiztEn-LurE; a3) ahaztuarazi : DFrec 1; b1) ahantzerazi : LurE; ahantzerazte : LurE; ahantzezin : HiztEn; ahanzgarri : HiztEn-LurE; ahanzkor : HiztEn-LurE; ahanztura : AB38 1, HiztEn, LurE.

Euskaltzaindiaren Arauak

ahantzarazi, ahantzaraz, ahantzarazten. dio ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: ahantzerazi / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: ahantzerazi / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

ahantzaraz, ahantzarazten.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-ntz(i)+a-.

LBeh (2013-06-10): ahaztezin 130: Berria 51 (adib.: “egun ahaztezina igaro zuen”, “bere kantu zaharrean moldaketa ahaztezin haiek”, “lan ahaztezina da fantasia eta abenturen generoan“), EiTB 65 (adib.: “otsailaren 14a egun ahaztezina izan daiteke bikote guztientzat“), Argia 7 (“1931ko apirilaren 14 hartan gertatu zena, ahaztezina izateaz gain, guztiz eredugarritzat dugu“), DiarioVasco 7 (“Nire aitonaren historia ahaztezina“); ahantzezin 5, Berria 4 (“Bidaia ahantzezin eta hunkigarria egin berri dut Polonian”), Jakin (“Zumalabe adiskide eta maisua, eta Andolin Eguzkitza ahantzezina”); ezin ahaztuzko 3, Berria.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: ahaztezin 87: Berria 48, Elizen arteko Biblia 3, Karlos Linazasoro 6, Joseba Zulaika 2, Ibon Uribarri 3, Karlos Zabala 2, Eider Rodriguez 2, Arantxa Iturbe 2, Joxe Azurmendi 2, Joseba Urteaga, Ander Irizar, Josu Zabaleta, Agustin Otsoa, Iban Zaldua, Pako Aristi 3, Asisko Frantzizko, Patziku Perurena, Oskar Arana, Joxean Sagaztizabal, Juan Kruz Igerabide, Iñaki Heras, Eskarne Mujika, Xabier Mendiguren Elizegi; ahantzezin 19: Berria 2, Herria, Xabier Montoia 2, Xabier Olarra 2, Oskar Arana, Martin Anso, Imanol Zurutuza, Joxean Sagaztizabal, Fernando Rey, Daniel Landart, Piarres Aintziart, Iñaki Zabaleta, Itxaro Borda, Juan Garzia, Unai Iturriaga; ezin ahaztuzko 3: Berria, Koro Navarro 2, Josu Zabaleta 3.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: ahaztezin (ez du sarrerarik, baina azalpenetan hirutan agertzen da).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es inolvidable / fr inoubliable: Elhuyar: ahaztezin, ezin ahaztuzko, ezin ahantzizko / Nolaerran: ezin ahantzi(zko), ahantzezin, ahaztezin / Zehazki: ezin ahaztuzko, ahaztezin / Labayru: ahaztuezin/ahaztezin, ahantzezin, ezin ahaztu leiteken(a)/ezin ahatz daitekeen(a), ahazten gaitza den(a) / Adorez5000: ahaztezin, ahaztu ezinezko, ezin ahaztuzko, ahantzezin, ezin ahantzizko.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

ezin ahaztuzko arautua dago.

Ongi eratua da

ongi eratua da eta besterik gabe onartzekoa ahaztezin proposatuarekin batera.

Kategoria

izond.

Forma baten adiera(k)

ezin ahantzizkoa.

Jatorrizko forma

ahantzi, ahaztu

Euskaltzaindiaren Arauak

ahantzi, ahantz, ahanzten da/du ad

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa ezin ahantzizko sartzeko eskatuz.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

ahantzi, ahantz, ahanzten

Aditz-erregimena

da-du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-ntz(i)+g-.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

ahantzarazten duena.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Oi hau oinazea, beste guztien ahanzgarria!

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-ntz(i)+m-.

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-ntz(i)+d-.

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: ahopean / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aldaera baztertuaren ordaina

Ik. ahopean.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: AS

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-o/-a-: tradizio-erabilerek agintzen dute ahapeka, ahapetik / ahopean, ahopeko bitasuna, Ipar./Heg. banaketaren araberakoa. Lantaldeak ez du bere burua gai ikusten areagoko batasunera jotzeko.

Erabileremu dialektala

Batez ere Ipar.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: ahopeko / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: AS

Aldaera baztertuaren ordaina

Ik. ahopeko.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: AS

Atzizkien araberako erabakiak

-pe-tik.

Erabileremu dialektala

Batez ere Ipar.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: EZ, SP.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Diakronia

Zah.

Maiztasuna

g.er.

Jatorrizko forma

ahardi '(zerri) eme'

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-ki okela.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: Ik. ahariko / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Erabileremu dialektala

Bizk.

Forma baten adiera(k)

aharia.

Jatorrizko forma

aharra, ahakar

Euskaltzaindiaren Arauak

aharra Sin. ahakar

Sinonimoa(k)

ahakar

Erabileremu dialektala

hedadurak argituko dira, sarrera bana emanez

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

liskartia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

aharra(tu), aharratzen.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Aditz-erregimena

da ad.

Forma baten adiera(k)

liskartu.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: aharrausi egin .

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Esapideei dagokien sistematika

egin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

aharrausi sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: AS

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: aharzatz / HiztEn: aharzatz / LurE: - / ElhHizt: aharzatz / EskolaHE: -

Sektorekoei galdetzekoa da zer darabilten

J-LDen esku utzi da forma erabakitzea; hona bere proposamena: "ahatzartz ahoskatzen dugu; uste dut lehenbiziko -r- hura ere idatzi behar dugula, hala nola atzar ahoskatzen dugun eta artzar idazten. Junes Casenavek ere horrela idazten du: ahartzartz. Formula osoaren aldekoa naiz: beraz ahartzartz dut aholkatzen" (1997-05-09).

Erabileremu dialektala

Batez ere Zub.

Forma baten adiera(k)

aharia.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehitzeko eskatuz: ahate beltz .

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: ahatebeltz / HiztEn: ahatebeltz / LurE: - / ElhHizt: ahatebeltz / EskolaHE: -

Idazkera hedatuena da

ez da loturik idatzia hobesteko arrazoirik ikusten: 'ahatea' da, eta 'beltza'.

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

beltz.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ahate sarrerari dagokion azpisarrera.

Landare eta animalien taxonomi izena

Melanitta nigra.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-ki 'okela'.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

MilaHitz

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-kume.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Euskara batuan hobestekoa

Ik. zertzeta.

Jatorrizko forma

ahats "zikina"

Euskaltzaindiaren Arauak

ahats Zah. 'zikina'

Diakronia

Zah. ik. zikin