Leku-izenak

(...)
[-As/-az, -es/-ez, -iz, -os/-oz, -us/-uz bukaerak. Uxue] Toponimo honetan ez dugu sekulan -oz edo -us bukaera duen lekukotasunik ediren. Etimologia iluneko izena da guretzat, eta Nafarroan forma berarekin berriz dokumentatu ez badugu ere, Manuel Alvarrek aztertu dituen Jakako Establimentz direlakoetan ere Michel de Bescos azaltzen da, XIII. Mendean ["Onomástica y población...", 104-109. orr. Bescos herri-izen gisa ere azaltzen da dokumentu berean: "offero et dono... in villa quae vocatur Bescos, palacium cum sua hereditate, et in Villa Nuga palacium cum sua hereditate", 112. or.]. Autore honen arabera Jakerriko Bescós de Garcipollera-rekin lotu behar da deitura hori, azken hau bere aldetik Bisicco (< *Bisos?) izen zeltiarrarekin erlazionatu behar delarik. Honela dio: "Bescos. Aunque hay una aldea de Boltaña con el mismo nombre, creo que se trata del actual 'Bescós de Garcipollera', pueblecito muy cercano a Jaca, y citado con alguna frecuencia en los documentos de la comarca. La etimología del topónimo remontará al nombre celta Bissico (*Bisos), que tiene abundantes herederos en la región pirenaica, incrementado con el sufijo -os, conocido en los alrededores de Jaca (Bescós, Barós)" Uxueko toponimoa, dena den, Beskos [béskos] ebakitzen da, azentua azkenaurreko silaban duela, Otrollos [otróllos]-ek bezala. Uxueko izenaren oso antzekoa da Andrés Iñigok Iturenen bildu duen egungo Bizkótsa, Beskotz (sic) edo Bescoz 1928ko katastroan, Bescoz 1882koan, eta 1786an [PRA-Doneztebe. 137. k.]. Honen azentuaketa bat dator aipatu Pirinioetako Bescós-enarekin, bistan denez.
(...)

(...)
Izen honen etimologiaz ikus -os / -oz bukaera duten izenei eskainitako atalean dioguna. 1583ko lehen agerralditik (ikus aitzinxeago) orain arteko lekukotasun guztietan Bescos edo Vescos azaltzen da. Beskos [béskos] Ardui-tik Busa-raino luzatzen da, eta Retuerta eta Aguilar ere mugakide ditu. XIX. mendeko Bescos alto / Bescos bajo izenek "corraliza"-k bereizteko moduak dira, toponimo ezberdinak baino gehiago (ikus Mesta sarrera). Izan ere, 1854eko lekukotasunean ikusten den bezala, Bescos-alto (gaur ez da erabiltzen) eta Retuerta gauza bera ziren, edo elkarren ondoan zeuden behintzat . Alto (grande) de Beskos Benitoren gortea dagoen gaina izan daiteke; Barranco de Beskos Ardui eta Retuerta-tik jaisten diren errekastoek sortzen dutena da; Erreka hau Beskos osoa gurutzatu ondoren Busa-n sartzen da, eta hemendik, San Martingo mugatik beretik, Beireko lurretara doa; Cantera de Beskos 1802an egindako San Martin eta Uxueren arteko mugarrien berrikusketa-agirian aurkitzen dugu, eta San Martingo Cantera de Zaramendi bera izan daiteke. Gain honetan zegoen bi herrion arteko hogei eta hamabostgarren mugarria, Portillo de Beskos-en. Aipu honetako portiluari Portillo de Beskos esaten ote zitzaion ez dago bat ere garbi. Egun behintzat, ez da izen hori ibiltzen. Paso de Beskos Camino de Olite-k eta Barranco de Beskos-ek elkar gurutzatzen duten tokian dago, Beireko lurretan, San Martin eta Uxueko mugetatik hurbil, hau da, zenbaitetan gutxienez Las Tres Mugas deitu ohi den alderdian. Pontecilla del Barranco de Beskos Erriberriko bidetik hurbil zegoen, Barranco de Beskos-en berean, San Martin, Beire, eta Uxueren arteko muga-mugan, eta ez dakigu inguru honetan behar zuen Puendelazapata bera ez ote zen. Saleras de Beskos non zegoen ez dakigu, ez eta gatzarriak ziren ala gesalak. Presa de Beskos alderdiko errekan zegokeen.
(...)