(...)
DECRETO FORAL 253/1993, de 6 de septiembre, sobre la composición y denominaciones de la zonificación “Navarra 2000”
(...)

(...)
Garai batean Aranako Lurra eta gaur Ameskoagoien deritzan lurreko herria eta udala da, Lizarrako merinerriko NW.ean. Erdi aroan "Aranarach, Aranaratx, Aranarass, Aranarax" aldakiekin idatzirik ageri da. 785 metroko altueran dago, mugapearen N. muturrean, alboetan Eulate (E) eta Larraona (W) dituela, iparrean Limitazioetako basoa (N) eta hegoan Lokiz mendia dauzkan sakan batean kokatua. 5 kilometro koadroko azalera du. Klima eta landaretza atlantikoak ditu N. eta S.an, eta azpimediterraniarra bi mendien arteko beheragunean. Arboldegiak mugapearen zati haundia hartzen dio herriari (%66,9), 244 hektareako azalera batetik; hurrena heldu dira larreak (134 Ha.) eta hurrenago laborantza lurra (118), zeinean laborea etortzen baita gehienbat (85 ha.) eta patata, bazka berdea eta barazkariak. Partzela kontzentrazioa 1968an egin zen eta 100 ha.ri eragin zion, lehengo 253 partzelak 43tara murriztuz. HISTORIA: Felipe Evreuxkoa, Nafarroako erregeak, baimen eman zuen bertako auzotar nekazariek eskubidea izan zezaten zituzten idien arabera pagatzeko petxa. Araba ondoan muga herria izategatik etengabeko eztabaida eta liskarretan ibiltzen zen Aranako jaunarekin eta beste zenbait noble gaztelarrekin; horregatik Karlos III.ak salbuetsi zituen bertakoak koartelak ordaindu beharretik (1416) (YANGUAS: D.A., III, 215). Aranako ibarretik berezi eta bere gaineko udal gisa eratu zen 1846an. Madozek dioenez (Dic., 416) garai hartan udaletxe gartzeladuna zuen, neska zein mutilentzako eskola, Asuntziongo parroki eliza, San Migelgo ermita herriaren mutur batean, eta San Lorentzokoa, iparraldean, eta errota bat. Ugari zeuden pago, haritz, elorri, urritz eta intxaurrondoak. Herriaren hegoaldean Uiarra ibaia pasatzen zen, Kontrastatik etorri eta Barindanon Urederrari batzen zitzaiona. "Garia, zekalea, garagarra, oloa, zalkea, babak, dilistak, txitxirioak, eruak, patatak, arbiak, baratxuriak, pleta, borraia, letxuga, intxaurra, urrak, sagarrak, udareak, aranak, ardiak eta ahuntzak hazten zituen. Behi, zerri, behor ardi eta ahuntz azienda bazuen. Ehiza ugari zegoen, galeper, oilagor, eper, uso, erbi, orkatz, lepahori eta urtxintxak; otsoak, azeriak, basakatuak, sagarroiak, azkonarrak eta basurdeak. Ikatz egiten aritzen ziren mendietan. Mende honetan bere hartantsu mantendu du populazioa: 1950ean 181 bizilagun zituen eta 1991ean 106.
(...)

(...)
ERABAKIA, Nafarroako Gobernuak 2009ko urtarrilaren 19an hartua, Antzin, Antsoain, Aranaratxe, Aiegi, Zirauki, Eneritz, Gesalatz, Itza, Leotz, Lizoain, Erriberri, Oloritz, Orotz-Betelu, Azkoien, Jaitz eta Zabaltzako udalen eta Getze Ibargoiti eta Undioko kontzejuen izen ofizialak zehazten dituena. Nafarroako Toki Administrazioari buruzko uztailaren 2ko 6/1990 Foru Legearen 21.2 artikuluak ezartzen du udalen izenetan euskara nola erabili zehazteko Euskarari buruzko abenduaren 15eko 18/1986 Foru Legean xedatutakoari jarraituko zaiola. Euskarari buruzko Foru Legearen 8. artikuluak xedatzen du Foru Komunitateko toponimoek gaztelaniaz eta euskaraz izanen dutela izen ofiziala, artikulu horretan berean adierazitako arauei jarraituz eta foru legean ezarritako eremuen arabera. Eta 2. idatz-zatiak aipatzen du Nafarroako Gobernuari dagokiola toponimo horiek zehaztea, aldez aurretik Euskaltzaindiaren txostena ikusita, eta horren berri Nafarroako Parlamentuari eman beharko zaiola. Nafarroako Gobernuak, zenbait foru dekreturen bidez, eremu euskalduneko herrien eta eremu mistoko eta ez-euskalduneko batzuen izen ofizialak zehaztu ditu. Horretaz gain, irailaren 12ko 270/1991 Foru Dekretuaren bidez, Euskarari buruzko Foru Legearen babesean onetsitako izen ofizialen erabilera arautu zuen. Antzin, Antsoain, Aranaratxe, Aiegi, Zirauki, Eneritz, Gesalatz, Itza, Leotz, Lizoain, Erriberri, Oloritz, Orotz-Betelu, Azkoien, Jaitz eta Zabaltzako udalek eta Getze Ibargoiti eta Undioko kontzejuek eskaera egin baitute, eta Euskaltzaindiaren eta Euskararen Nafar Kontseiluaren aginduzko txostenak jaso baitira, bidezkoa da herri horien izen ofizialak finkatzea, Euskarari buruzko Foru Legearen 8.3 artikuluan adierazten diren ondorioetarako. Horrenbestez, Nafarroako Gobernuak, Hezkuntzako kontseilariak proposaturik, ERABAKI DU: 1. Hemen ematen diren izen hauek ofizialak dira eta legezkoak izanen dira ondorio guztietarako: ANTZIN Gaztelaniaz: Ancín. Euskaraz: Antzin. ANTSOAIN Gaztelaniaz: Ansoáin. Euskaraz: Antsoain. ARANARATXE Gaztelaniaz: Aranarache. Euskaraz: Aranaratxe. AIEGI Gaztelaniaz: Ayegui. Euskaraz: Aiegi. ZIRAUKI Gaztelaniaz: Cirauqui. Euskaraz: Zirauki. ENERITZ Gaztelaniaz: Enériz. Euskaraz: Eneritz. GESALATZ Gaztelaniaz: Guesálaz. Euskaraz: Gesalatz. ITZA Gaztelaniaz: Iza. Euskaraz: Itza. LEOTZ Gaztelaniaz: Leoz. Euskaraz: Leotz. LIZOAIN Gaztelaniaz: Lizoáin. Euskaraz: Lizoain. ERRIBERRI Gaztelaniaz: Olite. Euskaraz: Erriberri. OLORITZ Gaztelaniaz: Olóriz. Euskaraz: Oloritz. OROTZ-BETELU Gaztelaniaz: Oroz-Betelu. Euskaraz: Orotz-Betelu. AZKOIEN Gaztelaniaz: Peralta. Euskaraz: Azkoien. JAITZ Gaztelaniaz: Salinas de Oro. Euskaraz: Jaitz. ZABALTZA Gaztelaniaz: Zabalza. Euskaraz: Zabaltza. GETZE-IBARGOITI Gaztelaniaz: Salinas de Ibargoiti. Euskaraz: Getze Ibargoiti. UNDIO Gaztelaniaz: Undiano. Euskaraz: Undio. 2. Erabaki hau Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitaratzea. 3. Erabaki honek Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitaratu eta biharamunean hartuko du indarra. 4. Nafarroako Parlamentuari erabaki honen berri ematea. Iruñean, 2009ko urtarrilaren 19an.−Erakundeekiko Harremanetarako kontseilari eta Gobernuaren eleduna, Nafarroako Gobernuko idazkariaren ordez, Alberto Catalán Higueras. F0900968
(...)