(...)
Txutxu-n su izen arrunta eta -tsu atzizkia izan genitzake (ikus Uxueko izen bereko sarreran dioguna). Txutxu [chúchu] Uxueko mugan dago, herri honetako Txutxu-ren eta Lergako bertako Iturrotz-en artean. Bi herrion arteko muga Caracierzo de Txutxu-ko oihanean barrena luzatzen da. Egutera aldeari, hots, San Ginesondoa-tik heldu den errekaz beste aldeari, Carasol de Txutxu esan ohi zaio. Abrigo de Txutxu alderdiko eremurik babestuena zen. Beroki hau Epaizko mugan zegoen, Uxuebidea ondoan (ikus Txutxuberokia sarrera). Hacia Txutxu euskarazko *Txutxualdea baten itzulpena dela dirudi, baina dokumentatzen den Txutxuondoa-rena ere izan liteke. Portillo de Txutxu edo Txutxuportillua Camino de Ujué edo Uxuebidea-n zegoen, eta beraz badirudi ez dagokiola Uxuen Portillo de Txutxu deitzen den Camino de Lerga-ko portiluari, non eta agirietako Camino de Ujué hau Uxuera joateko hirugarren bidea ez den, alegia, Camino de los Corrales-en zehar portilura, eta hemendik Uxueko Txutxu eta Ardui-n barrena Uxuera doana. Puntu honetan Uxuetik Lergara joateko hiru bide daudela gogoratu behar dugu, eta hauetako bat (erdikoa) Portillo de Txutxu-tik doala. Hortaz, ez litzateke harritzeko Lergan ere hiru bide eta ate bat bakarra izatea. Monte de Txutxu, azkenik, (1587ko Cabo el) Monte de Unxue bera da (ikus Monte de Ujué sarrera), alegia, euskarazko Uxueko oihan(ondo)a, Caracierzo de Txutxu-ko hariztia (ikus Uxueko oihanondoa sarrera).
(...)