(...)
Arte zuhaitz-izena, malda 'aldapa', eta -eta atzizkia ditugu gaur Artamaleta [àrtamaléta] bilakatu den honetan. Reta Janárizek eta Masu Nittak oraingo aldaeran oinarri harturik etimologia okerrak egiten dituzte: lehenak [EHZE, 481. or.] arte 'encina', abar 'ramaje, residuo' eta -eta atzizkia proposatzen ditu toponimo honen osagaitzat, eta toponimoari "residuos o ramaje de encina" adiera ematen dio. Bigarrenak etimologia hau arbuiatzen du, tarteko izentzat abar-en ordez mail(l)a proposatzen duelarik [Notas lingüísticas..., 17. or.]: "En cuanto al segundo elemento, por mi parte optaría por identificarlo como (sic) el vasc. MAIL(L)A 'grada o peldaño; pisos de las montañas' o 'cuesta', más bien que el sugerido ABAR" Artamaldeta lehen aldiz 1593an dokumentatu dugu. Egungo aldaera goiz aurkitu dugu,1632rako. 1637ko Arrata maleta jatorrizko Artamaldeta-ren desitxuraketa baizik ez da. Barranco de Artamaldeta Zaldinaga-tik jaitsi eta Barranco de (el carasol) de Abaiz-ekin bat egin ondoan Barranco de Presaldea-ra ura isurtzen duen errekari esaten zaio. Fuente de Artamaldeta errekan dugun Fuente del Moro bera da (ikus sarrera hau). Artamaldeta-k Epaizaran, Zaldinaga, eta Santa Criz-ekin mugatzen du. Barranco de Abaiz-ek hurbil dagoen Bizkarda-tik bereizten du.
(...)

(...)
Santa Criz-en atzeko aldea zen hau, dirudienez Artamaldeta aldea. Barranco de Santa Krizgibela beraz Barranco de Artamaldeta izanen zen, baina Barranco de Dorreta ere izan zitekeen.
(...)