Muruzabal - Lieux - EODA
Muruzabal (Commune)
-
muruzabal -
(1221)
GLAR.GPNASJ , N.180, N.197
Que:
Où:
Origine: EUS.NHI -
muruçaual, muruçaval -
(1268)
FEL.CEINA , N.1073
Que:
Où:
Origine: EUS.NHI -
pascoal de muruçaual -
(1330)
CAR.PNAXIV , 290 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 104v)
(...)
Pascoal de Muruçaual, III s.
(...)Que: Zergaduna [non podiente]
Où: Oteitza
Origine: CAR.PNAXIV -
maria sanchiz muruçaual -
(1330)
CAR.PNAXIV , 290 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 105r)
(...)
Maria Sanchiz Muruçaual, II s.
(...)Que: Zergaduna [non podiente]
Où: Oteitza
Origine: CAR.PNAXIV -
pascoal muruçaual -
(1330)
CAR.PNAXIV , 290 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 105v)
(...)
Pedro, fiyo de Pascoal Muruçaual, V s.
(...)Que: Zergadun [non podiente] baten aita
Où: Oteitza
Origine: CAR.PNAXIV -
muruçaual -
(1366)
CAR.PNAXIV , 523 A (D.c dok. [AGN, sign. gb.], 78r A)
Que: Herria
Où: Izarbeibar
Origine: CAR.PNAXIV -
martin de muruçaual -
(1366)
CAR.PNAXIV , 552 B (D.c dok. [AGN, sign. gb.], 108r)
Que: Zergaduna
Où: Gares
Origine: CAR.PNAXIV -
sancho muruçaual -
(1366)
CAR.PNAXIV , 605 A (D.d dok. [AGN, sign. gb.], 148rB)
Que: Zergaduna
Où: Burgo Nuevo (Lizarra)
Origine: CAR.PNAXIV -
muruçaual, muruçaval -
(1395)
LACMAR.CDI1 , N.541
Que:
Où:
Origine: EUS.NHI -
muruzábal -
(1534 [1967])
NAN.C , N.530, F.329 [ID.PDNA, 320. or.]
(...)
Obanos, Muruzábal, Legarda, Uterga, Olandáin, Añorbe, Olcuoz (Olcoz), Enériz, Biurrun, Tirapu, Ucar y Adiós [...] Auriz. Entre Larráin y Muruzábal, perteneciente al Mariscal [...] Onate (Eunate). Entre Obanos y Enériz, pertenecía a Muruzábal y a la Cofradía de Santa María de Onate
(...)Que: Biztanledun lekua
Où: Izarbeibar
Origine: ID.PDNA -
muruçabal -
(1587)
LEK.ENAV , 135 B
(...)
Obispado de Pamplona [pueblos] bascongados.
(...)Que:
Où:
Origine: LEK.ENAV -
muruçaual, muruçaval -
(1591)
ROJ.CSOBP , F.151
Que:
Où:
Origine: EUS.NHI -
muruçabali -
(1638)
O.NUV , passim
(...)
muruçabali (II, XV. kap., 332. orr. [0849. orr.]) Muruzabal // muruçabali (II, XV. kap., 334. orr. [0851. orr.])
(...)Que:
Où:
Origine: O.NUV -
muruzábal -
(1800 [1967])
NAN.PAPS , LEG.160, CARP.8, F.108 [ID.PDNA, 335. or.]
(...)
Villanueva. Llamado el Señorío de Villanueva de Iriberri, entre Belascoáin y Aós, una casa con un casero e iglesia de San Bartolomé, perteneciente a don Manuel Joaquín Pérez de Rada, residente en Muruzábal, llevándose los diezmos su abad don Francisco Pérez de Rada [...] Quiturráin (antes Aquitornáin). Situado entre Uterga y Astráin (antes Azteráin). Hay una casa con su casero y una basílica de la Asunción de Nuestra Señora, que sirve el abad de Uterga. Las rentas del casero se destinan a la cofradía, compuesta de vecinos de Uterga y Muruzábal, existiendo también un hospital «para hospedar en él los pobres que pasan de tránsito». Las yerbas y aguas las gozaban los de Uterga [...] Auriz. Entre Larráin y Larraya, con tres caseros y 22 personas. Existía una iglesia de la advocación de San Pedro aneja a la parroquia de Muruzábal. Pertenecía al Marqués de Cábrega, residente en Madrid [...] Unate (antes Unat y Oñeta). Entre Muruzábal y Obanos, con la basílica de Nuestra Señora de Únate, en la que celebra tres veces la misa al año el párroco de Muruzábal, con asistencia de sus vecinos. Poseía 70 robadas a cada mano, cuyas rentas cobraba la Cofradía de Nuestra Señora para los gastos
(...)Que: Herria
Où: Izarbeibar
Origine: ID.PDNA -
muruzabal -
(1802)
DRAH , II, 50-51
(...)
v. del valle de Ilzarbe, del 1º part. de la mer. y ob. de Pamplona, arcip. de Valdorba, r. de Navarra, y en la ribera derecha del rio Robo. Su poblacion consiste en 54 casas y 274 personas: el término es bastante fértil: los vecinos hacen la propuesta de su alcalde, y el virey elige. Confina con Obanos, Sotes, Uterga y Auriz, y dista de Pamplona 3 leguas por s. o.: tiene su molino harinero. En la parroquia de S. Estéban pone vicario el hospitalero, dignidad de la catedral de Pamplona. Ademas del vicario hay 2 beneficiados. En los términos del lugar y de la otra parte del rio por e. se halla la basílica de nuestra Señora de Unate, que con sus haciendas se cree haber sido de los claustrales: hoy tienen en ella los nobles del valle una cofradía. T.
(...)Que:
Où:
Origine: DRAH -
muruzabal, muruzaval -
(1829 [1553, 1587])
CENS.CAST.XVI , Ap. 162, 311a
(...)
En el lugar de Muruzabal treinta y dos vecinos y diez habitantes [...] Muruzaval / [VECINOS:] 50 / [PILAS:] 1
(...)Que: Herria
Où: Orbaibar [Izarbeibar, gaur bereiz]
Origine: CENS.CAST.XVI -
muruzabal'en -
(1926)
ETX.EEI , Euskera III-IV (1926), 90. or.
(...)
Butxuri, Oderiz, Goñi... Muruzabal'en
(...)Que: Herria
Où: Izarbeibar
Origine: ETX.EEI -
zabal-, zaval- -
(1956)
M.IFOV , 184. or.
(...)
Las oclusivas sonoras, empleando este término en el sentido limitado que más abajo se indica, se conservan por lo general, tanto en posición inicial como en interior de palabra: // Γέβαλα (Ptol.), actual Guevara, Guebara (Ál.). // Heredia (Ál.), doc. Deredia, Heredia < herediu, pl. heredia. Cf. también Δηούα (Ptol.), actual Deva, río y población en Guip. // Como es sabido, lo que llamamos oclusivas sonoras se realizan como oclusivas o espirantes, según la posición, con una distribución muy parecida a la del español de hoy. La pronunciación fricativa de la b está claramente descrita por Oihenart a mediados del siglo XVII. // No hay indicios que apoyen la presunción de que el vasco medieval distinguiera entre -b- oclusiva y -u- (-v-) fricativa como el cast. de aquella época. En los documentos se emplean casi indistintamente las dos letras (Zabal- y Zaval-, Ibar- e Ivar-, -barri y -varri, etc.), lo que parece probar que no había más que un fonema y que la realización corriente de este en posición intervocálica era una fricativa
(...)Que: Toponimoen osagaia
Où: Euskal Herria
Origine: M.IFOV -
muruzaval -
(1959)
M.FHV , 17.3 par., 332. or. (8. oh.)
(...)
En Navarra muru, siempre con r, aparece en varios nombres de población: Muru, Muruzaval, Muru(g)arren (< *-barren), etc. [De creer a Echave, 25, rº, muru significaba 'cabezo de montaña' y además 'colmo': "También se toma esta palabra Murú, en mi lenguaje, por colmo o colmar, y lo mismo significa Mucuru." También Larramendi traduce 'colmo' por murua, morua, mucurua. En guip. y vizc. literario muru es 'collado']
(...)Que:
Où:
Origine: M.FHV -
muruzabal -
(1966-1973 [2005])
IÑ.SATR.PV , 149. or.
(...)
Toponimoa
(...)Que:
Où:
Origine: IÑ.SATR.PV -
muruzábal: muruzabal -
(1974)
TXILL.EHLI , 174 B
Que:
Où:
Origine: TXILL.EHLI -
muruzabal -
(1974)
LIZ.LUR , 53. or.
(...)
Ilzarbe haranekoak hamaika [udalerri] hauek: Muruzabal, Obanos, Adios, Añorbe, Biurrun-Olkotz, Eneritz, Legarda, Tirapu, Ukar, Uterga eta Gares (Puente la Reina). Azken herri hau bakarrik da pixka bat kaskondua, Iruñe-Lizarra-Logroño bidean, Argaren ibarrean zerbait hazteko aukera ona duena. Besteak baserri herri hutsak, husten doaz
(...)Que: Udalerria
Où: Iltzarbeibar
Origine: LIZ.LUR -
muruzabal: muruzabal (muruzabaldar) -
(1978)
E.EUS.UD , Euskera, XXIII (1978, 1), 329. or.
Que:
Où:
Origine: E.EUS.UD -
muruzabal: muruzabal (muruzabaldar) -
(1979)
E.UDAL , 39
Que:
Où:
Origine: E.UDAL -
muruzábal: muruzabal -
(1990)
EUS.NHI , 1800001 P.241
Que:
Où:
Origine: EUS.NHI -
muruzábal -
(1993/10/06)
NAO.NA.2000 , 122. zkia., 180
(...)
DECRETO FORAL 253/1993, de 6 de septiembre, sobre la composición y denominaciones de la zonificación “Navarra 2000”
(...)Que:
Où: Nafarroa
Origine: NAO.NA.2000 -
muruzábal -
(1996)
BEL.DEN , 305
(...)
'Muru ancho'. Del vasco Muru (ver Muru-Astráin) y zabal 'llano', 'ancho'.
(...)Que:
Où:
Origine: BEL.DEN -
muruzábal -
(1996/05/01)
NA.IZ , 180-0000
Que: [Udalerria]
Où: Nafarroa
Origine: NA.IZ -
muruzábal -
(1998)
NA.TM , LIII, 171-172
(...)
Izarbeibarko hiria, Iruñeko merinerriaren hegoaldean. Udal mugapeak (6,1 kilometro karratu) beste hauekin egiten du muga: Uterga (I), Adios (E), Eneritz (HE) eta Obanos (M). Auritz herri hustua aldamenean du, eta hegoalde muturrean, berriz, Eunateko Andre Maria basilika, Robo errekaren haranean, hura baita ibarreko uren biltzailea, Garesen Argara isurtzen den arte. Herria ordoki batean dago, Erreniegako mendipean, Akiturraindik Utergan eta Obanosen barna jausten den zulaka azpian duela. Klima mediterraniar kontinentala. Berezko landaredia ez da ugaria. Behiala arteak ziren nagusi, eta horrela agertzen da herriko armarrian; gaur egun, bakar batzuk baizik ez dira gelditzen. Nekazaritzari eman-emana, 29 Ha enbor txikiko oihanak dira, 44 larreak (1984) eta 510 Ha laborantzak (ehuneko 83,61), batez ere laborea (garagarra, garia, oloa), luzerna eta, berrikiago sartuak, eguzkilorea, koltza eta zainzuria. Lurzati berrantolamendua 1973an egin zen, 124 jaberen 376 Ha-tan egin ere. Horren ondorioz, batetik, hasierako 976 lurzatiak 197ra ekarri ziren, eta bestetik, mahasti eta olibondo gehienak desagertu ziren. Nekazaritzaren mekanizazioaren gibelondoa, berriz, laborantzarako aziendaren aienatzea izan zen (behiak, behorrak, mandoak, astoak). Txurra arrazako artalde bat gelditzen da, baita zerriak ere, haztegietan. HISTORIA: Herriaren hegoaldean Murumendigain izeneko mendixka dago (Murundigain, gaur egun), Historiaurrean gizakiaren bizilekua izan zena. Erregeren jaurerria izan zen, eta Karlos III.ak bere anaiarendako -Lionel Nafarroakoa, Karlos II.aren sasikoa- eratutako bizkonderriko herriburu bilakatu zuen. Hari lotetsi zizkion Izarbeibarko herrietako laborarien petxak eta errentak, jurisdikzio zibila eta kriminala barne, baita Andiongo Muruzabalgoak ere (1407). Koroari 5.280 errealeko dohaintza eginda erdietsi zituen hiri titulua eta burujabetza, jurisdikzio zibilari dagokionez. Herritarrek almirantea izendatzea erabaki zuten 1693an, hiriak falta baitzuen alkatearen eta kontzejuaren aginduak jakinarazteko mandataria; lehenbizikoa Martin Zuastikoa izan zen. Garai horretan, ohitura zen litaniak errezatzeko prozesioak egitea Unateko basilikara, Obanosko Arnautegikora, Garesko Gurutzefikara eta Utergako eta Aurizko parrokietara. Herritarrek eta kontzejuak alkatea aurkezten zuten, erregeordeak izenda zezan, baita bikarioa ere San Esteban beren parrokiarako -Iruñeko katedraleko ospitaleko kalonjearena baitzen-, eta ermitauak Eunateko Andre Mariarako. 1698an erraten zenez, zenbaitetan bi ermitau izanak ziren han. Hainbat mendetan, irin-errotaren jabe izan ziren. Aziendak bazkatzeko Lopezegiko eta Sotoako belaiak zituzten, baita Larratzeko larreak ere. Francisco Juaniz Etxalazkoa (1591-1656) hemengo jauregiko semea izan zen. Salamancako San Bartolomen ikasle egon zen (1626), Iruñeko San Joan Bataiatzailearen parrokian, berriz, bikario (1625-1630), katedralaren Egiarten artxidiakono (1629), Salamancan maisu-kalonje (1636) eta apezpiku, azkenik, Mondoñedon (1645-1648) eta Calahorran (1647-1656), hor hil baitzen. Geroago, haren gorpuzkinak bere sorterriko parrokian eraikitako hilobira ekarri zituzten (1660). Hiriaren mugapean Auritz etxagunea dago. Lehenago lekune bat zen, San Pedrori eskainitako parrokia zuena. Han hiru etxetiar bizi ziren 1800ean, Cabregako markesarena zenean. Erdi Arotik agertzen da Eunate toponimoa, Andre Mariaren eliza oktogonal erromaniko ezagunari ematen zaiona. Haren grafiak aldaerak ditu -Oñat, Onat, Onate, Unate-, eta herri etimologiari kasu eginik, e(h)un-ate ikusi nahi izan dute horren azpian. Ibarreko erdigunea izan zen. Handik hurbil dagoen etxean batzarreak egiten zituzten Izarbeibarko sei zeneek eta Izarbeibarko artzapez-barrutiko apezek. Ibarreko ofizial-lakiolariek eta Gares hirikoek kofradia hantxe eratu zuten, Santa Anaren zaindaritzapean (1594), eta bere hartan zegoen Andre Mariaren kofradia zaharra ere, 1817an galdu zena. Herritik hurbilago Santa Luzia ermita dago. 1860an 467 biztanle zituen. Mende honetan gutxituz joan da, azkenotan beherakada gelditu bada ere: 178 1980an, eta 200, 1991n.
(...)Que:
Où:
Origine: NA.TM -
muruzábal -
(1999)
NA.IZ , 180-0000
Que:
Où:
Origine: NA.IZ -
muruzábal (muruzabal) -
(2000)
EL.BEL.NA.TOP , 76
Que:
Où:
Origine: EL.BEL.NA.TOP -
muruzábal -
(2006)
NA.IZ , 180-0000
Que:
Où:
Origine: NA.IZ -
muruzábal -
(2007)
NA.IZ , 180-0000
Que:
Où:
Origine: NA.IZ -
muruzabal (muruzabaldar) -
(2007/03/09)
OB.AG , 1.1
(...)
Onomastika batzordeak Ziordian izandako bileran onartutako izena
(...)Que: Udalerria
Où: Nafarroa
Origine: OB.AG -
muruzábal -
(2008)
NA.IZ , 180-0000
Que:
Où:
Origine: NA.IZ -
Muruzabal: muruzabaldar -
(2009)
ARAUA.155 , LIII (2008, 3), 999. or.
(...)
Muruzabal (euskara); Muruzábal (ofiziala). Herritar izena: muruzabaldar. Eskualdea: Izarbeibar. Merindadea: Iruñea
(...)Que: Udala
Où: Nafarroa
Origine: ARAUA.155 -
muruzábal -
(2009)
NA.IZ , 180-0000
Que:
Où:
Origine: NA.IZ -
muruzábal -
(2011)
NA.IZ , 180-0000
Que:
Où:
Origine: NA.IZ -
muruzábal -
(2012)
NA.IZ , 180-0000
Que:
Où:
Origine: NA.IZ -
Muruzábal -
(2019)
NA.TOF , 307293
Que: División administrativa
Où: Muruzábal
Origine: NA.TOF
- murúzabàl - (1990) [EUS.NHI]
- Muruzábal (officiel)
- Muruzábal (espagnol)
ETRS89 30T X.601225 Y.4726804
Lon.1º45'47"W - Lat.42º41'17"N
Cartographie:
Mentions légales
Le présent corpus onomastique comprend des contenus d’œuvres de tiers, choisis pour leur prestige et leur compétence en la matière. Euskaltzaindia a requis les autorisations et permis correspondants et les droits de propriété intellectuelle nécessaires ont été obtenus, sauf erreur ou omission. Quiconque noterait tout contenu pouvant transgresser les droits d’un tiers est prié d’en informer immédiatement Euskaltzaindia, en écrivant à l’adresse suivante (info@euskaltzaindia.eus), afin que l’Académie puisse aussitôt prendre les mesures nécessaires.
Siège social
- B
- BISCAYE
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBAO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Centre de recherche
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 SAINT SÉBASTIEN - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Represéntations
- A
- ALABA
- Gaztelako atea, 54
01007 VITORIA-GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GUIPUSKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 SAINT SÉBASTIEN - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAVARRE
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 PAMPELUNE - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
L'association
- P
- PAYS BASQUE NORD
- Château Neuf
15, place Paul Bert
64 100 Bayonne - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
