J. M. Satrustegik biltzen du, Euskal Izendegia-n. Ana izen bereziaren eta haurra izen arruntaren bat egitearen ondorio da. Azkena ohikoa izan da orain arte, Garazi aldean (Nafarroa Beherea) gutxieneko kontuan, familia batean izen bereko bi haurride (edo gehiago) zirenean gazteena adierazteko. Helburu bera erdieste aldera haundiri kontrajartzen zaion ttipi ere erabili izan da: cf. Manezaundi / Manezttipi; Mariaundi / Maddi / Marittipi, Luzaiden (Nafarroa). Herri honetan bada Mariaurrarenea izeneko etxea.

Ambrosia (es)

Deun-ixendegi euzkotarra (Arana eta Eleizalde, 1910) lanean proposatutako izena. Ikus Anbrosia.

Ambrosia (es)

Grezierako ambrosiós 'hilezkorra' adjektiboarekin loturik dago 'jainkoen edaria' esanahia duen Ambrosia izen femeninoa. IV. mendean Milango apezpikua izan zen San Anbrosio Elizako doktoreetako bat da. Aldaerak: Anbortse (Deun-ixendegi euzkotarra), Anborxe eta Anbrosia.

Kuartango ibarreko (Araba) Andre Mariaren adbokazioa. Bertan XVI. mendean gaztelua egon zen. Herriaren inguruan arkeologia hondakin asko daude; aipagarriena Ataguren-go trikuharria da. 1514an hemendik Ameriketara joan zen Peru Pascual Andagoya konkistatzaile ezaguna. Eliza erromanikoa da, baina XVI. mendean berritu zuten.

Erromatarren garaiko Akitaniako idazkunetan (I-III mendeak) agertzen den euskal izena, Andere-tik eratorria. Erdi Aroan ere maizkara azaltzen da, Leiren (Nafarroa), Valpuestan (Burgos) eta Kukullako Donemiliagako(Errioxa) dokumentazioan ikus daitekeen bezala. Anderaxo (Luchon herriko museoan, Frantzia), Anderazo (Leire, 1211) eta Anderezu (Itzalle (Nafarroa), XI. mendea) aldaerak ere badira. Ikus Andere.

Andresa (es), Andrée (fr)

Erromatarren garaiko Akitaniako inskripzioetan agertzen diren izenetako bat da hau, Okzitaniako Tolosako museoan dagoen hilarri batean ikus daitekeen bezala. Erdi Aroan maiz aurkitzen dugu: 955ean Cardeñan (Burgos), 991n Apardozen (Nafarroa), 1085ean Leiren (Nafarroa) (Andre Auria Zaarra) eta 1330ean Artaxoan (Nafarroa), besteak beste. Irudi duenez, izenaren lehendabiziko osagaia handi-rekin zerikusia dukeen and- da (ikus Andos, gizon izenen zerrendan); bigarrena Akitaniako idazkunetako Er(h)e- emazteki izena bera dela dirudi, etorkiz 'emakumea' adiera dukeena.

Taxoaren (Nafarroa) ageri da, 1085ean. Antza denez Andre eta Dirida izenak dira honen osagaiak.

Erdi Aroko euskal izena; osagaiak Andre eta Landerra dira. Azken honetaz ikus Lander, gizon izenen zerrendan. Iratxen (Nafarroa) ageri da, 1164an.

Erdi Aroko izena, Andre-z eta -kin atzizki hipokoristikoaz osatua; bukaerako -a genero mozioa dateke. 950ean Anderquina ageri da Bureban (Burgos); Gaubeako Gurendes (Araba) herrian 1101ean Anderkina Dominicoz eta Anderazo Munnioz dokumentatzen dira, eta 1107an Anderkina Albariz Añanan (Araba). Aldaera: Andrekina.