(...)
Egungo Zarazea [zàrazéa] Carachea zen 1703an, eta Sarassea 1706an, -ch- eta -ss- digramak euskal ts-ren ordez daudela, antza. Egungo aldaera 1756an ediren dugu lehen aldiz. Esan dugun bezala, Saratsea beste batzuetako Saratseta (Ø / -eta aldizkatze ezaguna ageri da berriz) eta erdarazko La Salz-en baliakidea da (ikus sarrera hau). Kidetasun hau bestela ere argi samarra zen, baina 1708ko agiri batean eskribauak Carachea idatzi ondoan berau tatxatu eta gainean horren itzulpena den La Salz jarri zuela ikusten dugu, eta honek izan genitzakeen zalantza arrasto guztiak deuseztatzen ditu. Prado de Saratsea errepidearen ondoan zegoen, eta Río de Saratsea gorago Río de Dolareta (edo Río de Armillos) eta beheitiago Río de Ordokia deritzan ubidea da.
(...)

(...)
Saratsea edo La Salz-en adierakidea da. Aski harrigarriro Saratseta-ren lekukoak 1722 arte aurkitzen ditugu (ikus Camino de Eslava a Sangüesa sarrera), eta Saratsea-renak mende honen lehen urteetatik aurrera, eta beraz banaketa kronologikoa dagoela esan daiteke, alegia, aurrena Saratseta eta gero Saratsea erabili zela. Agirietako La Salz notarien kontua izan zitekeen, egun forma bizi bakarra Zarazea (< Saratsea) dugulako, baina hau ez da inolaz ere segurua (ikus Salz sarrera).
(...)

(...)
[-Eta atzizkia, ondorioak] Toponimo guzti hauen azterketatik honako ondorio hauek atera ditzakegu: […] 2.-Txistukari ondoan ere ager daiteke -eta: Bardazeta (Galipentzu), Miruaitzeta (Zare), Saratseta (Ageza).
(...)

(...)
[-Eta gure eskualdean] Toponimo guzti hauen azterketatik honako ondorio hauek atera ditzakegu: [...] 9.-Aniztasuna / batekotasuna [...] Beste anitzetan, ordea, -eta (-keta, -kieta) atzizkiak, -aga-k usu bezala, toki huts-hutsa adierazten du, toponimoak izendatzen duen entitatea bat bakarra delarik. Hau segurua da -eta-dun eta gabeko toki-izenak agertzen zaizkigun kasuetan (kasu gehienetan, ez denetan. Cf. Uxueko Mantxiriturria / Mantxiriturrieta). Honelakoetan -eta atzizkiaren eginkizuna oinarria izen arrunta ez dela ezagutzera ematea litzateke: Aitzandia / Aitzandieta (Uxue); Ardantzebarrena / Ardantzebarreneta (Ageza); Astalorraldea / Astalorraldeta (Moriones); Bidezarra / Bidezarreta (Eslaba); Butzuandia / Butzuandieta (Leatxe); Errotaxarra / Errotaxarreta (Leatxe); Gesaliturri / Gesaliturrieta (Zare); La árrega (Murillo), Larrage (Uxue) / Larrageta (Murillo, Santakara, Uxue) [Ikus, halaz ere, Uxueko toponimia aztertzean Larrage sarreran dioguna]; Meazuko erreka / Meazukoerreketa (Galipentzu); Monda / Mondakieta (Lerga); Mugazuria / Mugazurieta (Uxue); Puio / Puieta (Zare); Saratsa / Saratseta (Zare); Sariozarra / Sariozarreta (Moriones); Sortengortea / Sortengorteta (Eslaba); Zazutxikia, Zazutxipia / Zazutxipieta, Zazutxikieta (Eslaba); Zerradogibela / Zerradogibeleta (Eslaba)... Beraz zera ondoriozta dezakegu, -eta-k usu askotan tokitasuna markatzen duela, eta hortaz, aniztasuna edo batzutasuna gabe, batekotasuna adierazten duela. Hau da, adibidez, Agezako Cruz de Gurutzeta-n daukaguna, gurutze bakarra zela garbi dakigunez gero.
(...)

(...)
[-Eta gure eskualdean. Zare] Sarats 'sauce' zuhaitz-izena eta -eta ditugu toponimo honetan. Hasiera batean arbola bakarra izendatzen zuela garbi samar dago, honekin batera (honen ondoren, hobeki esan) Saratsea ere agertzen delako.
(...)