(...)
Villantigua 1534eko Uxueko despoblatuen zerrendan [NAO-Comptos, 550. zkia.] azaltzen da aurrenekoz. Izen honen osagarri erromantze gardenak villa izena eta antigua izenondoa dira (cf. Irizarra Eslaban, Irizarra edo Irixarra Irangoten [ytten una pieza... en yrizarra" (PRA, Oibar, 16. k.), "una pieca... en...yrangot... sita en yrejarra" (id., 20. k., 1619); Otra pieza mas alla de la Hermitta del dho lugar llamado (sic) Yrissarra" (id., 30. k., 1703).], eta Irixarra, Irixarburua Morionesen), baina maiz dokumentatzen diren [w]-rik gabeko aldaerek izena euskarari egokitua zegoela salatzen dute. Villantigua Aldabea de Turtunbera-n zegoen, Aizkanbela eta Aliaga-ren artean, Camino del Molino edo Camino de Gallipienzo aldean, errota berritik hurbil. Despoblatuaren zaharkinak ikusgai daude oraindik "Corral de Porta"-ren alboan, Pozo de las Aguas-i hurran. Zaharkin horiexek dira 1593an azaltzen diren Casales de Villa antiga. 1849ko Aldabea de Villantigua izena dermio hau Aldabea de Turtunbera, Aliaga eta Txorria-ren artean egotearen ondorea da (ikus Txorria). Barranco de Villantigua gaurregungo Barranco del Molino nahiz Barranco de Aizkanbela izan zitekeen, Villantigua herria bien artean egoki eta. Carasol edo Solano de Villantigua-k gaurko Carasolalto-ren beheko zatia izan zitekeen, errotako bidearen ingurukoa, dokumentazioko Carasol de San Vicente bera, baina hau ez da segurua; Paso de Villantigua gaurko Paso del Molino nahiz Paso de Aizkanbela izan zitekeen, baina azken izen hau zaharra denez gero, badirudi lehenarekin identifikatu behar dela.1782rako hondatua zegoen Puente de Villantigua Barranco de Villantigua-n bide zegoen. 1701ean konponketa zerbait egin zuten zubi honetan, baina irudi duenez ez zuen ondorio onik izan. Sarria de Villantigua alderdiko oihana zen; Torre de Villantigua, azkenik, gaur zeharo barreiatua dagoen herrixka honetako dorrea (eliz-dorrea?) zen (ikus Torraza sarreran dioguna).
(...)

(...)
Txorria-n zegoen, bertako lihatzeen ondoan. Gaurregun Paso de las Pilas (lehengo Paso de Galaputzu. Ikus Galaputzu sarrera) eta Paso del Molino ditugu, Txorria-ren bi muturretan, eta hauetako edozein izan zitekeen 1702ko agirian aipatzen den hori.
(...)

(...)
Hau 1792rako eraiki zen errota berria da, lehen Barranco de Txorria, Barranco de los Linares, edo Barranco de Villantigua deitzen zen errekan eraikitakoa, alegia. Errota berri honek ehun bat urtez funtzionatu zuen, azkeneko errotari okina Zangozara bizitzera joan zen arte, iragan ehunkadaren amaiera aldean. Eraikuntza oraindik ere zutik dago, nahiz teilaturik gabe, eta uharka gotorra ere oso ongi gorde da, orain sasiz eta laharrez beterik dagoen arren. Balsa del Molino errotako uharka zatekeen. Paso del Molino Barranco de Txorria edo Barranco del Molino-n dago, Mugazuria aldera doan Camino del Molino-n. Pozo del Molino, azkenik, arropa garbitzeko erabiltzen zen erreka bereko putzua da.
(...)