(...)
San Nicolás Santa María la Blanca eta Laku-ren artean dagoen La Sierra-ko dermio txiki bat da. Gaurregun batik bat bertan dagoen Fuente de San Nicolás iturriarengatik da ezaguna. Antzina orain baino zabalagoa zela irudi du, Portillada edo Portillo de San Nicolás [PRA-Oibar, 10. k.] altxonbidean edo Murilloko La Sierra-ko errepidean dagoen Cruz de Liberal aldeari esaten ziotenez gero. Barranco de San Nicolás iturriaren urak sortzen duen eta Barranco de los Berros-a doan errekastoa dela pentsa liteke, baina 1780ko agiri batean Barranco de los Berros osoa izendatzeko erabiltzen da; Casas de San Nicolás Ermita de San Nicolás eta honen ondoko eraikuntzaren bat izango ziren, San Nicolás 1534eko zerrendan Uxueko despoblatuen artean ez baita azaltzen. Dena den, herriak izan ziren Santa María la Blanca eta Laku-ren artean dago, bigarren honetatik oso hurbil, eta itxura duenez San Nicolás-en ere despoblatua izan zen. 1621eko torre de San Nicolás-ek Casas de San Nicolás-en adierakidea izango zen, eta honek ere San Nicolás despoblatutzat hartzera bultzatzen gaitu, torre edo torraza azaltzen den tokian eskuarki despoblatua egon delako. Badakigu 1849an San Nicolás-en ermita zegoela, baina ez hondatua, hondatzen hasia, edo osorik eta onik zegoen. Harrigarria da, halaber, alderdi honetan bi ermita (Santa María la Blanca eta San Nicolás), bi despoblatu (Santa María la Blanca eta Laku, dudazko San Nicolás eta apartexeago zeuden Urteaga la alta eta Kastillu kontatu gabe), eta jainko-zezen berari zuzenduta bide dauden bi harri "erromatarrak" (Jupiter eta Lakubegi-ri zuzendutakoak) agertzea, denen artean lotura berezirik ikusi gabe bederen. 1630eko Hoya de San Nicolás oraingo El Prado izeneko zulo modukoa da.1732ko Junto San Nicolás euskal *San Nikolasondoa-ren moduko baten itzulpena dateke. Artatzea de San Nicolás eta Sarria de San Nicolás-ek entitate bera izenda zezaketen, hain zuzen ere La Sierra-ko alderdi honetan hain ugariak diren arteek osatutako basoa. San Nicolás Pitillas eta Uxueren dermio komunetako bat izan zen, 1800eko banaketa agirian izendatzen ez denagatik.
(...)