(...)
[-As/-az, -es/-ez, -iz, -os/-oz, -us bukaerak. Uxue] Honen jatorria, J. C. Barojaren ustetan [Materiales, 105. or.] Veraicus izen erromatar dokumentatuaren genitiboan (Veraci-n alegia) bilatu beharra dago. Ez dakigu hau honela den, baina toponimo hau kokatua zegoen alderdian (Aitzandieta-ko aldabean) haitz eta peña elementuez osaturiko leku-izen bat baino gehiago aurkitzen dugu (Aitzandieta bera, Arteko haitza, Fuente de la Peña…), eta Beraiz-en bukaerako -aiz hori ere haitz izan liteke. Beraitz Olaibarko despoblatu baten izena ere bada.
(...)

(...)
Behin bakarrik aurkitu dugu, 1674ean. Osagaiak arestian aipatu dugun bera- 'belar' eta haitz izan litezke, baina hau ez da inolaz ere segurua. Kokagunearen berri ere ez dakigu. Haitza osagaia duten toponimoak Aldabea de Aitzandieta-n oso ugariak direnez gero, agian Aldabea horretako zubiren batekin (Puente de la Sierra edo Zubia-rekin ausaz?) identifika liteke. Beraiz Otsakain eta Olaberen ondoko herriska baten izena ere bazen [Catálogo Documental de la Real Colegiata de Roncesvalles (1301-1500); J. J. Martinena Ruiz, Principe de Viana-CSIC, Iruñea, 1979, 70. or.], eta Beraiz [beráiz] eta honen eratorriak diren Beraizko pagadie, Beraizko itturrieta, eta Beraizko bidia ([bídja]) bizirik daude Etxalekun. Herri honetako toponimoa -z-z amaitzea proposatu dugun -haitz etimologiaren aurka mintzo daiteke [Z hori aipatu eratorrietan Beraiz toponimoa leku-denborazko genitiboaren morfemaz lagundurik joatearen ondorioa ere izan liteke, agian.].
(...)