(...)
Iturri, guti 'txiki', eta agoa 'ahoa' [Taxoaren El Puente nuevo dugu egun, eta zubi bera den ez dakigun Çuviverriagua 1246an (El Gran Priorado, 304. or.). Kasu honetan ere -agua 'ahoa' da, Orreagako saroheen artean azaltzen den Bideederragua Arburua-n bezala (TAV, 37. or.). Cf. Pitillasko 1640ko Vocal de la carrera veyre (PRA-Kaparroso, 38. k.). Dena den, azken toponimo honetan latineko baucalis-etik atera den bocal-ek Erriberako 'uharka' adiera izan dezake, edo Olibaldean duen "boca de riego" (ikus R. Ciérbideren TCO, 73. or.)Mitxelenak, Arabako toponimia aztertzen ari delarik ("Toponimia, léxico y gramática", PT, 165. or.) honela dio: "Pero 'boca' a secas se anota repetidamente agua en ese vocabulario (Landuccirenean). Ahora bien, en las listas de López de Guereñu, junto a un Iturrao en Jugo, se hallan Iturragoa (1719) en San Vicente Arana..., Iturragua en 1723. Aunque no aparezca en los diccionarios, *iturrao, probablemente 'manantial', es más frecuente en nombres de lugar que el iturbegi o iturburu de los textos. En este caso la coincidencia entre el léxico de Landucci y la toponimia alavesa no es demasiado probativa, ya que ago, det. agoa, agua nos es conocido también de otras zonas dialectales: ya Betolaza (1596) escribe agoan, agoagaz". Ahoa edo agoa zenbaitetan sartzea 'entrada' (ikus Eslabako Kalboren korralesarraldea sarrera)-ren ordaina izan zitekeela irudi du: cf. Ameskoazarrago eta Ameskoazargaina Ameskoan (L. Lapuente, TAM, 404. or.), baina seguru egoteko adibide gehiago behar genituzke. J. Lizarraga Elkanokoak eta Juan de Beriaynek ere ago 'aho' erabiltzen dute.] ditugu gaurregun ezezaguna den honetan (cf. Iturloiagoa). -Agua Itxuraz konparatiboaren morfema izan litekeen arren, hau bitxia litzateke toponimian, ahoa oso arrunta den bitartean [Zizur zendeako Atondon, esaterako, Yturberriagua edo Yturriberriagua bildu ditu Jimeno Juríok (TCPCI, 129-130. orr.) eta Zizur zendeako Baternain herrian Buzuagua (TCPCC, 391. or.), dirudienez Elkanoko Lizarragaren butzupocale-ren adierakidea dena: "Ellegatucé bein butzupocalerá, ta icusizitue árrian erréca inzituenac sócac" (DCC, 60. or.)]. Iturri eta dermio hau non zegoen zehazki ez dakigu, baina bai bertan lihatzeak zeudela, eta beraz herri ondoko Los Linares alderdian zegoela kontu egin daiteke (Las Arcas edo La Fuente del Pueblo zen?).
(...)