(...)
[Dermio baten zatiketa. Pausua] Izen honek erreka bat zeharkatzeko sakontasun gutxiko leku aproposa ematen du aditzera, eta gutiz gehienetan bideen eta erreken elkargunean aurkitzen dugu. Gure alderdian beti pausua azaltzen da, baina han-hemenka oso ugariak dira pausu zaila, pausu txarra adierazten duten Pausugaizto, Pausugaitz edo Pausutxar (Malpaso erdaraz)-en modukoak. Pausua latineko passu-tik nahiz erromantzeko paso-tik atera zitekeen, maileguetan -o > -u aldakuntza ohizkoa izan baita (cf. portillo > portillu, puntallo > puntallu...). Edozein kasutan euskarazko diptongoa sekundariotzat hartu behar dela dirudi [Ikus Mitxelenak FHV-ko 95-96. orrialdeetan dioena], euskaraz arruntena alderantzizkoa den arren (cf. aulki > alki, auspo > aspo...), aipatu hizkuntza horietako hitzetan diptongorik ez dagoelako. Euskara batuaz pausoa ibiltzen da gaurregun, baina nafarrak ziren Juan de Beriaynek eta Elkanoko Lizarragak toponimian edireten dugun pausua ibiltzen zuten 'urrats' adieraz ["...eta onen conforme eguinenditugula gueuren pausuac, eta Sacerdoteac Euangelioa erranes acabatu,..."; "...eneac dirade munduan ybilducenean eguincituen pausu guciac, sufritucituen afrontuac, eta injuriac..." (Juan de Beriayn, TCOM, 56 eta 73. orr.); "Alabér goatzetic chsaiquitzean armátu belaurico auspésca paraturíc ésca Jangoicoaren bedeicioa. Alabér echétíc atratzean, librátzeco pausu ta estropézu gaichstoetáic" (Joaquin Lizarraga, DCC 88. or.); "goácen aipátus bere viciarén pausu principalénac seguídan..."(UIGPL, 44. or.)]. Muzkiko testuetan ere pausu dugu ["oñequi ivilcegadelaric pausu onetan, escuqui iteintugularic obra onac", "Textos Vascos del Siglo XVIII en Tierra de Estella", Manuel Lekuona, FLV, 15, 1973, 369-390. orr.]. Oinarriari zuzenean loturik edireten dugu batzutan (Udareagapausua Agezan, Tastaranpausua Eslaban...), eta leku genitiboaren arartekotzaz nahiz gabe beste batzutan (Indusigibelpausua / Indusigibeleko pausua Lergan).
(...)

(...)
Gaurregungo Indusimigel [indùsimigél] lehengo Indusigibel(a)-tik atera da, herri etimologiaz, jatorrizko formatik metatesiz jaiotako Yndusiviguel (1829)-en bitartez. Indusigibel Indusi mendiaren atzeko aldea da, eta Indusi, Monda, eta Zamiki-rekin mugatzen du. Antzina egun ezezaguna den Arantzeduia ere mugakide bide zuen. Boyeral (alokatzen ez den auzamendia) eta Aborral (alokatzen den auzalurra) ere izan zen, bi gauzak batera nola izan daitekeen ulertzen ez badugu ere, non ez den bitan zatituz edo boyeral izatetik aborral izatera urte gutxiren buruan igaroaz. Erdaraz ibiltzen den Paso de Indusigibel euskarazko Indusigibelpausua edo Indusigibeleko pausua-ren ordaina da.
(...)

(...)
Indusigibelpausua-ren adierakidea da.
(...)

(...)
Indusigibelpausua edo Indusigibeleko pausua Indusigibel-eko errekako pausua zen.
(...)