(...)
[-Aga atzizkia gure eskualdean] Atal honetan -aga atzizkiak gure alderdiko toponimoetan duen balioa ikusten saiatuko gara, alegia, aurreko atalean aipatu autoreek dioten moduan leku hutsa adierazten duen edo lekuarekin batera ugaritasuna, pluraltasuna ere ematen duen aditzera. Garbi dago toki-izen bat -aga atzizkiaz nahiz gabe ager badaiteke -aga-ren balioa ez dela ugaritasuna adieraztearena izanen, eta beraz honelakoetan berrekailuak oinarriari leku balioa eransten diola pentsatu beharko dugu, hots, toponimoen multzoan sailkatzea duela xede. Adibidez, udarea zuhaitza edo fruitua den bitartean, Udareaga udareondo bat edo gehiago dagoen eremua izanen da, sekulan ez zuhaitza. Gure alderdian Ø / -aga txandakatzea honako toponimo hauetan ediren dugu: Motxiturriaga / Motxiturria Agezan, Artezabalaga / Artezabalagaña, Artezabalaondoa, Artezabalgaña [Ikus, hala ere, Eslabako toponimia aztertzean izen hauetaz dioguna], Buztiñaga / Buztiña, Buztinea, Erbiñaga / Erbiña eta Santuzabalaga / Santuzabal(a) Eslaban, Arriurdinaga / Arriurdina Lergan, Udareeztiaga / Udare eztia Morionesen, Larziaga / Larzia Uxuen, Aristuziaga Uxuen / Aristuzia Galipentzun [Ikus Galipentzu]. Pare guzti hauetan, alabaina, -aga-dun aldaerak arruntagoak dira, eta Ø duten forma batzu aldi bakar batez baizik ez dira dokumentatzen. Guztiarekin ere, honelako txandakatzeak gure eskualdetik kanpo ere azaltzen dira, eta hortaz badirudi atzizkiaren funtzio bakarra, gorago esan moduan, lekua adieraztea dela, alegia, izena toponimoen multzoan sailkatzea. Orain -aga atzizkiaz horniturik dauden toponimoen herriz herriko azterketa eginen dugu, beren jatorria eta nondik norakoa hobeki ikustearren.
(...)

(...)
Erbiñaga herri-ren elkarketako aldaera den her- (cf. Ergoiena eskualde izena, Erburu toponimo arrunta...), biña 'ardantzea' erdaratikako izen, eta -aga atzizkiaz osaturik egon liteke (ikus atzizki honi eskaini atalean dioguna). Galipentzun Eslabakoaren anaia bizkia dirudien Erbiña dugu, eta Zaren Biñaru edo Biñeru, lehena herri eta biña izenez osaturik, antza, eta bigarrena gaztelaniazko viñero-ren euskaratzearen ondorioz sortua (ikus bi sarrera hauek). Iruñerrian ere aurkitzen dugu aztergai dugun toponimoa: Erbiña, Erbinburua dugu Olatz Nagusian [J. Jurío, TCPCG, 307-308. orr.], Ermin(a) eta Elermin-ekiko txandaketan. Atetz ibarreko Eguarats herrian ere Ermin, Erminaldea eta Erminbidea daukagu [1893ko katastroa.], baina hemen Erbiña-rik ez izateaz gainera, ermin 'etxarte', 'etxekarte' adiera duen izen arrunta omen da [Larramendiren arabera (Mitxelenak aipatzen du, OEH-ko Bazter sarreran), ermiña 'orilla' da.]. Arakil-Ekain Ermiñegi dermio baten izena ezezik, herri barruko zerri-korrale baten izena ere bazen lehen; Orotz-Betelun Ermin, Ermineco-errecaldea eta Ermineco-Chocoa ditugu [TOB, 343. or.]. Izaban, azkenik, bide baten izena den Erminea dokumentatzen da [B. Estornés Lasa, DTR, 384. or.], eta Iturgoienen Erbiña etxe-izena [PRA-Lizarra, 1. k., 1568.]. 1587ko Barranco de Erviñaga, 1612ko Barranco de Erbiña (ikus Santa María Magdalena sarrera), eta gaurko Barranco de Arbiñaga [àrbiñága] erreka bera dira, hots, Aldeko El Chaparral-en parean sortu ondoan Arangaitz-en Barranco de Arangaitz (Barranco de Elkea eta Barranco de la Virgen lehenago)-ekin batzen dena. Erbiñaga-ko erreka honi beste errekasto bat elkartzen zaio, "Corral de Bariain"-etik gertu, eta 1658ko agiria honetaz ari dela dirudi. Fuente de Erbiñaga Barranco de Erbiñaga-n dago, Iguzkun-eko mugan. Iturri honetatik ateratzen zen lehen Aranandia aldera zihoan bide-zigorra. Paso de Erbiñaga-k Barranco de Erbiñaga-ko pausu bat izan behar zuen (Ikus Erbiñagapausua sarrera), eta 1648ko Sierra de Erbiñaga Aldearekiko mugaldea zen. Erbiñaga-k Los Fayales, Aldea, Pinar de los Cerros, Enebezkiz eta Xaugizabal-ekin mugatzen du.
(...)

(...)
[-Aga atzizkia gure eskualdean. Eslaba] Herri, biña 'ardantzea' eta -aga-z osaturik dagoela dirudi [Galar-Olatzen ere (J. Jurío, TCPCG, 307. or) azaltzen da Erbiña toponimoa, Erbin burua-ren aldamenean]. (H)erri > er- pausua elkarketan oso arrunta da [Hau berau aurkitzen dugu, adibidez, Baztango erlaino 'laino' hitzean edo Ergoiena (< herri + goiena) eta Ergobia (< herri + goi + ibia) toki izenetan. Alabaina, Miren Azkaratek (HEE, 150. or.) aztertutako corpusean agertzen diren "herri" guztietatik, hiruk ez beste guztiek eusten diote azken bokalari. Hau, ikerle berak dioenez, i-z akitzen diren bi silabatako mugatzaile ("zehaztaile") guztiei (hitz elkartuetako mugatzaileei, alegia) dagokie, aldeak alde:"Orohar esan daiteke, bada, bi silabatako mugatzaileetan azken -i erortzea ez dela hain hedatua. Agian gehiago dateke hitz jakin batzuren joera, eta orduan ere bokala gordetzen deneko adibideak, galtzen denekoak bezain ugariak dira"]. Arazoa, kasu honetan, biña-ren presentzia azaltzea izan liteke, eskualde honetan ardantze oso arrunta delako. Hala ere, hau ez da dirudien bezain bitxia: hor dugu, esaterako, Sotoeta Lergan, Zalduburu-ren ondoan. Gainera Galipentzun Erbiña dugu (ikus sarrera hau) eta Zaren, Biñero (1582 [PRA-Oibar, 3. k.]), Biñedo (1592 [Id., 69. k.]), Viñaru (1634 [Id., 23. k.]) eta Viñeru (1768 [PRA-Kaseda, 21. k.]) aldaerak dituen toki-izena (ikus Zareko toponimia aztertzean dioguna).
(...)