Isabel (Spanish), Élisabeth (French), Isabelle (French), Elizabeth (English)
Gender:
female
Diminutive:
No
Status of decision:
Academy's regulation
Itun Zaharrean Elixaba moduan agertzen da, baina Itun Berrian Elisábet bihurtua aurkitzen dugu Done Joanes Bataiatzailearen amaren izena. Gaztelaniaz El lehen osagaia ('Jainkoa' hebreeraz) galdu egin zen, artikuluarekin nahasi baitzen. Santuaren eguna azaroaren 5ean da (Zumarragan uztailaren 2an). Aldaera asko izan ditu, baina erabilienak Isabel eta Elixabete (Deun-ixendegi euzkotarra) dira.
(...)
*Herodes Iudeako regeren egunetan zen *Zacharias deitzen Sakrifikadore bat *Abiar-en araldetik, eta haren emaztea zen *Aaronen alabetarik, eta haren izena *Elisabeth
(...)
(...)
Orduan erran ziezon Aingeruak, Eztuala beldurrik *Zacharias: ezen enzun izan duk hire othoitza, eta *Elisabeth eure emaztea erdiren zaik seme batez: eta hari izen emanen draukak *Ioannes
(...)
(...)
O *Maria Birjina saindua, garaziaz bethea, eta emaztetako benedikatuena, baderauzkitzut othoitz hauk, *Elizabeth sainduaren ikhustean, eta gure salbatzaillearen inkarnazionea Espiritu sainduak deklaratu zerotzun orduan izan zenduen plazeraren ohoretan:
(...)
(...)
Eta huna *Elizabet zure kusina, eta hau seme batez izorra da bere zaharzean, eta huna ia seigarren ilhabethea, agorra daritza: ezen ezta Iainkoa baithan ezinezko hitzik batere; orduan diotso *Mariak: huna ni Iaunaren zerbitzaria, egin bekit zure hitzaren, arauaz
(...)
(...)
Santa *Elizabeth *Hongriakoaz bezanbatean, noizik behin iokotan eta dansetan sartzen zen, athekarik egin gabe bere debozioneari, zeinak hain erro barrenak gin baitzituen haren ariman, non *Errietteko lakuaren inguruan dauden arroak uhinek ioz handitzen diren bezala, halaber haren debozionea emendatzen baitzen, hura bere kondizioneak sararazitzen zuen ponpiresunetan eta banalorietan
(...)
(...)
Santa *Elizabetha *Hongriako Erregearen alaba iarten ohi zen pobreen balsan, eta batzutan dostatu nahiz emakume pobre baten gizako tresnak iauntsten zituen bere Donzeillen aitzinean, erraiten zerauela: pobre baninz hunela nenbilke bestiturik
(...)
(...)
Matutiñetan Sant *Elisabeth, zeiña gauerdi guzietan jaikitzen baitzen errethaula batean bezala Ifernuko gau ilhun eta hango damnatuen pene meditatzerat;
(...)
(...)
Aingvriaren salvtazionia, Santa *Elisabeten ikhustia, *Jesvs-Kristen sortzia, Elizala, haren lehen eroaitia, eta *Jesvs haurraren doktoreki dispvta
(...)
(...)
Zeren santifikatv izan baitzen, bere ama santa *Elisabeten sabelian zela, *Jesvs-Kristen bere aitzinian vkheitiaz, eta Birjina saintaren minzoala
(...)
(...)
Mundu guztiak badaki, izenaren, eta deizinoaren emaiteko zuzena, jabearena dela: ezen lekhuko dira *Zakharias eta *Elisabet Baptistaren aitamak
(...)
(...)
Hitz hautaz baliatu zen *Gabriel aingerua yakintsun egin zuenean *Maria inkarnazioneko misterioaz, bai eta ere hedatu zenean santa *Elizabethen gana
(...)
(...)
Andre-dena *Maria eman zen bozkario guzietan entzun zuenean *Gabriel aingeruaganik *Elizabeth, bere ahaidea izorra gerthatzen zela bere adin handian, eta bere erraietan zakharkeiela, sei ilhabete hetan, Salbatzaillea aitzindu behar zuena
(...)
(...)
Jainkoak hanbat benedikatu bazituen *Obededon eta haren ahaideak idukitze sari, hirur ilhabetez, bere etxean Jaunaren arka, zer graziazko gaindidura etzuen ardietsi behar izan *Elizabethen familiak *Maria harekin egon zen denbora luzean
(...)
(...)
Gero ere ondoan gan izan zenean *Elisabethen bisitatzerat, ediren zuen misterioaz argituba; etzen ordean enkontru hartaz baliatu gehiago haren argitzeko
(...)
(...)
Ezdarotzu hain laster Aingeruak adiarazten *Elisabeth zure ahaide saindua edireten den estatua, non lehiatzen baitzare haren ikhusterat gateko
(...)
(...)
zuri eskerren bihurtzeko ofrendatzen darozkitzut *Mariak bere bizi guzian, eta beregainki *Zacharia eta *Elisabethen etxean sartu zenean zure ungi egiñenzat zituen ezagutzazko sentimendu guziak
(...)
(...)
*Elisabethek *Mariari ematen ziotzan merezi zituen laudorioak: *Mariak ordean nahi zuen *Elisabethek ahantz zezan ungi egiñak errezibitu zituena; ungi egilleaz baizen ez orhoitzeko
(...)
(...)
*Elisabethek *Mariari ematen ziotzan merezi zituen laudorioak: *Mariak ordean nahi zuen *Elisabethek ahantz zezan ungi egiñak errezibitu zituena; ungi egilleaz baizen ez orhoitzeko
(...)
(...)
*Mariaren etsenpluak *Elisabeth bere kusinari bihurtzen dioen bisitan; irakasten daroku, elkarren alderat itxiki behar dugun bizitzeko moldea
(...)
(...)
Jinkoaren ama izan arren, Birjina humil hark ezdu idurikitzen *Elisabeth aiñzin dakioen: hala, kondenatzen du bere graduen ielos diren hanbat presunen minberatasun falsoa
(...)
(...)
Hala bere ikusi *Elisabeth abiatu zitzajonean bere Jainko-amatasunaz laudatzen, lehiatu zen *Maria aphalgura laudorio hek berak Jainkoa ganat hel-arazterat, beretzat hartzen zuelarik xoilki Jaunaren neskato aphal eta ezjeusaren izena
(...)
(...)
Birjina sainduak erakhusten du bere onhestea *Elisabet sainduarentzat; eta goardia eman gabe Jainkoaren Ama dela, badoha bera lehenik bere kusiaren aurkhitzera, salutatzen du berak lehenik, eta bihurtzen diozka bere bertze eginbide guziak humilitaterik miragarrienarekin
(...)
(...)
Birjina sainduak agertzen du *Elisabet sainduarentzat duen amodioa; maite zuen naturalki bere ahaide bezala; amodio hura santifikatua karitate surnaturalaz, borthitzagoa zen eta sentikorragoa eta gero emendatu zen eta borthiztu bi saindu handi hejen elgarren ikhusteko plazeraz, elgarrekilako karesez eta solhasez
(...)
(...)
*Zakharia sainduaren eta *Elisabet sainduaren alderat, ohoratu zituen bere presentziaz, graziaz bethe zituan, ekharri zioten etxera benedikzionea;
(...)
(...)
Itun Zaharrean Elixaba moduan agertzen da, baina Itun Berrian Elisábet bihurtua aurkitzen dugu done Joanes Bataiatzailearen amaren izena. Gaztelaniaz El lehen osagaia ('Jainkoa' hebreeraz) galdu egin zen, artikuluarekin nahasi baitzen. Santuaren eguna azaroaren 5ean da (Zumarragan uztailaren 2an). Aldaera asko izan ditu, baina erabilienak Isabel eta Elixabete dira. // En el Antiguo Testamento aparece la forma Elixaba, que se transforma en el Nuevo Testamento en Elisábet, nombre de la madre de San Juan Bautista. En castellano el elemento inicial El ('Dios' en hebreo) desapareció al ser confundido con el artículo. Este nombre ha tenido múltiples variantes, pero las más usadas son Isabel y Elixabete (Santoral vasco). Su onomástica es el 5 de noviembre (en Zumarraga el 2 de julio).
(...)
Santa Elisabet -
(2003)
ARAUA.125, Euskera, XLVIII (2003, 1), 270. or. (1. par.)
(...)
Euskara batuan San / Santa erabiltzen dira eskuarki santu izenekin: Santa Elisabet, Santa Katalina, San Simon, San Frantzisko... Hau da, beraz, gomendio nagusia
(...)
(...)
Elisabet Bavariakoa: Isabel de Baviera (es); Isabeau de Bavière / Isabeau de Wittelsbach-Ingolstadt (fr); Isabeau of Bavaria (en)
(...)
What: erregeorde emakumezkoak Situation: Frantzia Origin:
ARAUA.186
Elisabet I.a edo Elisabet Katolikoa -
(2017)
ARAUA.186, 14. or.
(...)
Isabel I la Católica (gaztelania); Isabelle Ire la Catholique (frantsesa); Isabella I the Catholic (ingelesa)
(...)
What: Pertsonaia historikoa [Erregina] Situation: Gaztela Origin:
ARAUA.186
Elisabet II.a edo Isabel II.a -
(2017)
ARAUA.186, 15. or.
(...)
Isabel II la de los Tristes Destinos / la Reina Castiza (gaztelania); Isabelle II (frantsesa); Isabella II (ingelesa). 6. oharra: Euskarazko ponte-izen arautua Elisabet da. Dena dela, kontuan izanda erregina horrek Euskal Herrian izan zuen eragina eta Isabel forman garai hartako testu askotan agertzen dela, bigarren forma hori ere ontzat ematen da salbuespen gisa.
(...)
What: Pertsonaia historikoa [Erregina] Situation: Espainia Origin:
ARAUA.186
Elisabet I.a edo Erregina Birjina -
(2017)
ARAUA.186, 24. or.
(...)
Elisabet I.a edo Erregina Birjina: Isabel I /La Reina Virgen, Gloriana / La Buena Reina Bess (es); Élisabeth Ire / la Reine Vierge (fr); Elizabeth I / The Virgin Queen / Gloriana / Good Queen Bess (en)
(...)
Notes: Thomas Linschmann eta Hugo Schuchardt-en edizioa, Estrasburgo, 1900.
Honen argitaraldi faksimilea, Euskaltzaindia, Donostia, 1979.
Type: bibliografia
Extraction: guztizkoa
Field: dokumentazioa
OEH.ONOM - Orotariko Euskal Hiztegiko testu corpusa, Onomastika
Abbreviation: OEH.ONOM
Author: Euskaltzaindia
Title: Orotariko Euskal Hiztegiko testu corpusa, Onomastika
Work note: 2 liburuki
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher: Barne-erabilerarako dokumentua
Place: Bilbo
Date:
Reference:
Notes:
Type: bibliografia
Extraction: guztizkoa
Field: dokumentazioa
Mat - Doctrina Christiana. Aita Esteve Materre San Franciscoren ordenaco fraideac eguina
Abbreviation: Mat
Author: MATERRE, Esteban
Title: Doctrina Christiana. Aita Esteve Materre San Franciscoren ordenaco fraideac eguina
Work note:
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher:
Place: Bordele
Date: 1617
Reference:
Notes:
Type: bibliografia
Extraction: guztizkoa
Field: dokumentazioa
EZ.Man2 - Manual devotionezcoa II
Abbreviation: EZ.Man2
Author: ETCHEBERRI, Joannes "Ziburukoa"
Title: Manual devotionezcoa II
Work note:
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher:
Place: Bordele
Date: 1627
Reference:
Notes: Aipatzen den edizioa Bordeleko bigarrena da, 1669koa.
Type: bibliografia
Extraction: guztizkoa
Field: dokumentazioa
EZ.Noel - Noelac eta berce canta espiritual berriac
Abbreviation: EZ.Noel
Author: ETCHEBERRI, Joannes "Ziburukoa"
Title: Noelac eta berce canta espiritual berriac
Work note:
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher:
Place: Baiona
Date: 1697 [1630]
Reference:
Notes: Lehenengo edizioa 1930ekoa dela pentsatzen da. Aipatzen den edizioa, Lino Akesolok eginikoa da, Donostia, 1970.
Type: bibliografia
Extraction: guztizkoa
Field: dokumentazioa
Harb - Devocio escuarra, mirailla eta oracinoteguia
Abbreviation: Harb
Author: HARAMBURU, Jean de
Title: Devocio escuarra, mirailla eta oracinoteguia
Work note:
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher:
Place: Bordele
Date: 1635
Reference:
Notes: 1690ekoa Harizmendik zeharo aldaturiko edizioa da.
Type: bibliografia
Extraction: guztizkoa
Field: dokumentazioa
EZ.Eliç - Eliçara erabiltceco liburua
Abbreviation: EZ.Eliç
Author: ETCHEBERRI, Joannes "Ziburukoa"
Title: Eliçara erabiltceco liburua
Work note:
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher:
Place: Bordele
Date: 1636
Reference:
Notes: Oro har bigarren ediziotik egiten dira aipuak, Bordele, 1665.
Type: bibliografia
Extraction: guztizkoa
Field: dokumentazioa
Hm - Ama Virginaren Officioa
Abbreviation: Hm
Author: HARIZMENDI, Cristobal de
Title: Ama Virginaren Officioa
Work note:
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher:
Place: Bordele
Date: 1658
Reference:
Notes: Julien Vinsonen edizioa erabili da, Chalon-sur-Saône, 1901. Argitaraldi faksimilea, Donostia, 1978. Jatorrizko edizioko orrialdea aipatzen da.
Type: bibliografia
Extraction: guztizkoa
Field: dokumentazioa
SP.Phil - San Frances de Sales Genevaco ipizpicuaren Philotea
Abbreviation: SP.Phil
Author: POUVREAU, Silvain
Title: San Frances de Sales Genevaco ipizpicuaren Philotea
Work note:
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher:
Place: Paris
Date: 1664
Reference:
Notes:
Type: bibliografia
Extraction: guztizkoa
Field: dokumentazioa
Arg.DevB - Devoten Breviarioa
Abbreviation: Arg.DevB
Author: ARGAIGNARATS, Pierre d'
Title: Devoten Breviarioa
Work note:
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher:
Place: Baiona
Date: 1665
Reference:
Notes: Erabili den argitaraldia Vinsonena izan da, Chalon-sur-Saone, 1910 (argitaraldi faksimilea, Donostia, 1978), baina lehenbiziko argitaraldiko orrialdea aipatzen da.
Notes: Obras Completas, Sabindiar Batza & Amorrortu, Buenos Aires, 1965; Sendoa, Donostia, 1980.
Erreferentzietan orrialde zenbakia ematen da aditzera. 52. orrialdetik aurrerako zerrendako informazioa jaso da, erdara-euskara hurrenkera ematen duena, alegia.
Transkripzioa, Euskaltzaindiko Onomastika zerbitzuko langile Begoña Amondarainek egin du, ECO zerbitzuak eskaturik.
Type: bibliografia
Extraction: guztizkoa
Field: dokumentazioa
GOR.NLRD - Uso de nombres vascos y laicos en la República y su posterior censura en la Dictadura
Abbreviation: GOR.NLRD
Author: GORROTXATEGI NIETO, MIKEL
Title: Uso de nombres vascos y laicos en la República y su posterior censura en la Dictadura
Work note:
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher:
Place: Roma
Date: 2020
Reference: Rivista italiana di onomastica, ISSN 1124-8890, Vol. 26, Nº. 1, 2020, págs. 107-126
Notes:
Type: artikuluak
Extraction: guztizkoa
Field: hizkuntza azterketa
KINT.PI - Ponte-izenak
Abbreviation: KINT.PI
Author: EGUZKITZA BILBAO, Andolin & KINTANA URTIAGA, Xabier
Title: Ponte-izenak
Work note:
Elaborator:
Colection:
Magazine: 620
Publisher:
Place:
Date: 1994
Reference: XXXIX (1994, 3), 1377-1385
Notes: Euskaltzaindiaren XIII. Biltzarrean aurkeztutako txostena. Exonomastika lantaldeak, Miarritzen, 1994-7-1/2an antolatu V. Onomastika Jardunaldietan aurkeztutako txostena.
Type: artikuluak
Extraction: guztizkoa
Field: dokumentazioa
ARAUZ.066 - Santutegiko izen ohikoenak
Abbreviation: ARAUZ.066
Author: Euskaltzaindiko Onomastika Batzordea
Title: Santutegiko izen ohikoenak
Work note:
Elaborator:
Colection:
Magazine: 620
Publisher:
Place:
Date: 1997
Reference: XLII (1997, 1-2), 85-105 (66. araua)
Notes: Bilbon, 1996ko ekainaren 28an eta 1997ko urtarrilaren 31n onarturik, Euskera agerkarian ez ezik, 66. arau gisan ere argitaratu zen. Erreferentzietan agerkariko alea, orrialdea eta arau zenbakia ematen dira aditzera.
ECO zerbitzuko Patxi Galék egindako erauzketa eta migrazioa.
Type: artikuluak
Extraction: guztizkoa
Field: arautzea
GOR.SAL.EIZ - Euskal izendegia. Ponte izendegia
Abbreviation: GOR.SAL.EIZ
Author: GORROTXATEGI NIETO, Mikel & SALABERRI ZARATIEGI, Patxi
Title: Euskal izendegia. Ponte izendegia
Work note: Pertsona izenak
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher: Euskaltzaindia & Justizia, Lan eta Gizarte gaietako Saila, Eusko Jaurlaritza
Place: Gasteiz
Date: 2001
Reference:
Notes: Euskaltzaindiko Onomastika Batzordearen zuzendaritzapean eginiko izen zerrenda da, helburu arauemalea duena. Testua Bilbon, Euskaltzaindiaren egoitzan, 2001eko irailaren 14an eta Iruñean, 2001eko urriaren 5ean onartua izan zen eta Euskera agerkarian ere izan zen argitaratua (XLVI (2001-2), 113-1137). Erreferentzietan aipaturiko era bakoitza ageri den liburuko orrialdea ematen da, hala azalpena daramaten izenen zerrenda nagusiari dagozkionak, nola Euskara-erdara hurrenkerako amaierako aurkibideetakoak.
Zerrenda hau EODA zerbitzutik jaso eta ECO egitasmoko Patxi Galék egin zuen migrazioa.
Type: bibliografia
Extraction: guztizkoa
Field: arautzea
ARAUA.125 - San, santu, done eta besteren erabilera
Abbreviation: ARAUA.125
Author: Euskaltzaindiko Onomastika Batzordea
Title: San, santu, done eta besteren erabilera
Work note:
Elaborator:
Colection:
Magazine: 620
Publisher:
Place:
Date: 2003
Reference: XLVIII (2003, 1), 270-271 (125. araua)
Notes: Bilbon, 2003ko martxoaren 28an onarturik, 125. arau legez ere argitaratu zen txosten hau. Erreferentzietan Euskera agerkariko alea eta orrialdea ematen dugu. Ondoren, parentesi artean, arauaren erreferentzia eta beronen paragrafo zenbakia ere ematen dugu.
ECO zerbitzuko Patxi Galék egindako erauzketa eta migrazioa. Onomastika Zerbitzuko Mikel Gorrotxategik egokitutako datuak.
Type: artikuluak
Extraction: guztizkoa
Field: arautzea
ARAUA.177 - Antzinateko pertsona-izenak eta izen mitologikoak (III). Bibliako pertsona-izenak
Abbreviation: ARAUA.177
Author: Euskaltzaindiko Exonomastika Batzordea
Title: Antzinateko pertsona-izenak eta izen mitologikoak (III). Bibliako pertsona-izenak
Work note:
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher: Euskaltzaindia
Place: Gasteiz
Date: 2014
Reference:
Notes:
Type: artikuluak
Extraction: guztizkoa
Field: arautzea
ARAUA.186 - Atzerriko pertsona izenak. Grafia-irizpideak. Errege-erreginen eta kidekoen kasua
Abbreviation: ARAUA.186
Author: Euskaltzaindiko Exonomastika Batzordea
Title: Atzerriko pertsona izenak. Grafia-irizpideak. Errege-erreginen eta kidekoen kasua
Work note: Euskaltzaindiaren gomendioa
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher: Euskaltzaindia
Place: Gasteiz
Date: 2017
Reference:
Notes:
Type: artikuluak
Extraction: guztizkoa
Field: arautzea
ARAUA.066 - Santutegiko izen ohikoenak
Abbreviation: ARAUA.066
Author: Euskaltzaindiko Exonomastika Batzordea
Title: Santutegiko izen ohikoenak
Work note: 66. arau emendatua, zuzendua eta osatua
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher: Euskaltzaindia
Place: Iruñea
Date: 2019
Reference:
Notes:
Type: artikuluak
Extraction: guztizkoa
Field: arautzea
ARAUA.192 - Iruñeko eta Nafarroako Erresumako errege-erreginen izenak
Abbreviation: ARAUA.192
Author: Euskaltzaindiko Onomastika batzordea
Title: Iruñeko eta Nafarroako Erresumako errege-erreginen izenak
Work note:
Elaborator:
Colection:
Magazine:
Publisher: Euskaltzaindia
Place:
Date: 2020
Reference:
Notes:
Type: artikuluak
Extraction: guztizkoa
Field: arautzea
Legal notice
This onomastic corpus takes into account the contents of works by third parties, taking into account their prestige and competence in the field. To this end, Euskaltzaindia has applied for the corresponding permissions and licences, so that the necessary intellectual property rights have been obtained, except in the case of error or omission. Should you observe the existence of any content that you believe may infringe the rights of third parties, please inform Euskaltzaindia immediately by sending an e-mail to the following address (info@euskaltzaindia.eus) so that the appropriate measures can be taken immediately.
Headquarters
B
BISCAY
Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
+34 944 15 81 55
info@euskaltzaindia.eus
Research Center
V
LUIS VILLASANTE
Tolare baserria. Almortza bidea, 6. 20018 SAN SEBASTIAN
+34 943 42 80 50
donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Local offices
A
ÁLAVA
Gaztelako atea, 54 01007 VITORIA/GASTEIZ
+34 945 23 36 48
gasteizordez@euskaltzaindia.eus
G
GIPUZKOA
Tolare baserria. Almortza bidea, 6 20018 SAN SEBASTIAN