(...)
Badirudi *Oihenarto gure eskualdun jakintsunak batean erran nahi duela *Lapurdi izen hau atheraja dela lapurra bertze hitz hunetarik: eta berriz bertzean badirudi eztela ausartatzen gauza hala dela osoki seguratzera, ezen dio: qq
(...)
(...)
Ordea iduritzen zait *Oihenartoren eginbidea zela, egiteko hunen aiphamenean sarthu zenaz geroztikan, dudak khendurik, eta gauzak hobekiago xehakaturik, munduari argitasunaren emaitea: ezen haren erranaren eredura bat-bederak eztu bertzerik jujatuko, baizik *Lapurdiren deizinoa dela lapurra hitz hunetarik atheraja edo hartua; ezen *Oihenartok zimendutzat hartzen duen arrozoina da, zeren lehenago hango jendeak arrobazerian eta ohoitzan baitzabiltzan
(...)
(...)
Ordea iduritzen zait *Oihenartoren eginbidea zela, egiteko hunen aiphamenean sarthu zenaz geroztikan, dudak khendurik, eta gauzak hobekiago xehakaturik, munduari argitasunaren emaitea: ezen haren erranaren eredura bat-bederak eztu bertzerik jujatuko, baizik *Lapurdiren deizinoa dela lapurra hitz hunetarik atheraja edo hartua; ezen *Oihenartok zimendutzat hartzen duen arrozoina da, zeren lehenago hango jendeak arrobazerian eta ohoitzan baitzabiltzan
(...)
(...)
Arrozoin suerte hau idurizten zait dela belearen elhea, eta funtsik gabeko atso kontua: halarikan ere nahi dut *Oihenartok dioena, egia bailiz bezala besarkatu, handik beretik erakusteko, deizino hunen gainean klarki enganatu zela: frogantzaren zimendutzat hartzen tut haren beraren hitzak, zeinetan baitio: *Lapurdi da eskuarazko, edo bizkaitar izena: nahi dut hori hala den; baina dugun orai jakin nork, eta nongo eskuaran ezarri ahal zuketen deizino hau
(...)
(...)
Hargatik beraz Baptista profeta handiari etzagokan ongi *Zakharias profeta ttipiaren izena: arrozoin haukien eredura erran dezakegu beraz; *Lapurdiren izena, edo deizinoa eztela, *Oihenartok uste duen ithurritik jajoa ez sorthua: halako gisaz non orai bertzetarik hartu behar baitugu deizino hunen zimendua: ezen legeak erraiten du: qq
(...)
(...)
Oraino eskuarak badu bertze diferentzia molde bat, bertze hitzkuntzek eztutena, *Oihenarto gure eskualdunak zer nahi erran dezan arren, zeren izen gehienei emaiten baitiote akhabantza A letra guztietarik lehenbizikoa, naturalena, eta gozoena; gizonak ere lehenbizirik hitzez moldatzen duena; ezen ikhusten dugu, nola haur enozentak hitzen moldatzen hasten direnean, lehenbizirik hasten direla erraiten A, A, A, zeina bertze letren laguntzarik gabe hain eztiki pronunziatzen, eta deklaratzen baita: non mutuek ere hunen bidez, eta kheinuekin batean emaiten baitarozkigute aditzera asko gauza, zeinak hainitz hitzez pena baitkenduke adiarazteko
(...)
(...)
Eta hauk hunela aiphatu eta ondoan, *Oihenartok dioen bezala, daritzat badagotela aiphatzea eskualdunen eta *Carlo *Magnoren harmadaren artean gerthatu ziren gauzei, jakiteko, harmada hunek *Oierriagan izan zuen odol isurizko sarbaskia, eta mundu guztian hanbat harrabots eginikakoa, zazpi ehun, eta hirur hogoi, eta hemezorzigarren urthean
(...)
(...)
Nukelarik hainitz gauza *Oihenartori hemen ihardesteko, guztiarekin ere oraiko aldian uzten tut bertze aldi batekotz, eta xoilki kontentatzen naiz *Ciceronek *Favorinori eman zioen errespustaz: qq
(...)
(...)
*Laurenzena, *Doyhenart, *Etxeberry semek, Ez dituzte ithotzen eraginak amek; Bihotzez aberatsak, mirailak ungiko, Ez da errenkurarik hekien kontrako
(...)
(...)
A ces noms, le texte ajoute ceux des témoins et notaires au moment de la rédaction de l’acte: parmi les cinq “cavers” témoins avec le titre de “monseigneur”, en Willem Arnaut d’Arbide (maison noble de Juxue en Ostibarret), en Pere Arnalt de Luxe (Salle et château de Luxe, principal seigneur mixain avec Gramont), les “jurats” de Bergouey P. de Etcheberrie e Pere de Sulue (pour “Zulua” et “Etxeberria”) et les “paroissiens” de Bidaxun (Bidache) Santz de Gaston (la maison est désignée par un nom de personne) et Iohan d’Oyhanart (“Oihanartea”)
(...)
iohan d'oyhanart -
(2000 [1316])
ORP.MAISMED, V. kap., 279. or.
(...)
Deux noms d’habitants de Bidache témoins à la Réforme de Mixe de 1316 attestent le bilinguisme de la toponymie: // Gaston (1316 santz de gaston: nom roman, les noms de maisons étant de plus en plus des anthroponymes en domaine gascon), // Oihanarte (1316 iohan d’oyhanart)
(...)
BID.LBTLG - Le livre d'or de Bayonne; textes latins et gascons du Xè au XIVè siècle
Abréviation: BID.LBTLG
Auteur: BIDACHE, abbé Jean
Titre: Le livre d'or de Bayonne; textes latins et gascons du Xè au XIVè siècle
Note:
Élaborateur:
Collection:
Revue:
Maison d'édition: Pierre Yturbide & chanoines Daranatz et Dubarat
Lieu: Paue
Date: 1906 [1896]
Référence:
Notes: Publication posthume; les chartes et les listes de censitaires remontent presque toutes à la première moitié du s.13; elles sont intégralement transcrites du Cartulaire manuscrit de l'Église cathédrale de Bayonne, communément appelé Livre d'Or. Ce cartulaire est formé de la transcription d'anciens actes originaux et a été exécuté au s.14 (Arch. dép. BPyr., cote G 54); textes ici: gascon landais du Bas-Adour; 1.078 noms de personne; liste nº TR-192L.
Type: bibliografia
Origine: guztizkoa
Domaine: dokumentazioa
IKER.27 - Onomastique [et peuplement] du Nord du Pays Basque (XI-XVe siècle)
Abréviation: IKER.27
Auteur: GOIHENETXE, Eugène
Titre: Onomastique [et peuplement] du Nord du Pays Basque (XI-XVe siècle)
Note:
Élaborateur:
Collection:
Revue:
Maison d'édition: Goyhenetche
Lieu: Bordele
Date: 1966
Référence:
Notes: Doktorego tesia. Argitaratua (Xarles Videgain), Iker-27, Euskaltzaindia, Bilbo 2011. Datuak azken argitalpen honetatik jaso dira
Type: bibliografia
Origine: guztizkoa
Domaine: dokumentazioa
DA.64 - Pirinio Atlantikoak Departamenduko Artxibategiak
Abréviation: DA.64
Auteur:
Titre: Pirinio Atlantikoak Departamenduko Artxibategiak
Note:
Élaborateur:
Collection:
Revue:
Maison d'édition:
Lieu: Paue
Date:
Référence:
Notes: Fr. Archives départementales des Pyrénées-Atlantiques [lehen "des Basses-Pyrénées"]
Type: artxibategia
Origine: partziala
Domaine: dokumentazioa
Gç - Eguia Catholicac
Abréviation: Gç
Auteur: GASTELUÇAR, Bernard
Titre: Eguia Catholicac
Note: Lino Akesolo (ed. krit.). Euskararen lekukoak 8
Élaborateur:
Collection:
Revue:
Maison d'édition: Euskaltzaindia
Lieu: Bilbo
Date: 1983
Référence:
Notes: Jatorrizko edizioa: Paue, 1686.
Type: bibliografia
Origine: guztizkoa
Domaine: dokumentazioa
OEH.ONOM - Orotariko Euskal Hiztegiko testu corpusa, Onomastika
Abréviation: OEH.ONOM
Auteur: Euskaltzaindia
Titre: Orotariko Euskal Hiztegiko testu corpusa, Onomastika
Note: 2 liburuki
Élaborateur:
Collection:
Revue:
Maison d'édition: Barne-erabilerarako dokumentua
Lieu: Bilbo
Date:
Référence:
Notes:
Type: bibliografia
Origine: guztizkoa
Domaine: dokumentazioa
ES.EHast - Euskararen hastapenak
Abréviation: ES.EHast
Auteur: ETCHEBERRI, Joannes d' "Sarakoa"
Titre: Euskararen hastapenak
Note:
Élaborateur:
Collection: Obras vascongadas del doctor labortano Joannes d'Etcheberri (1712), con una introducción y notas por Julio de Urquijo
Revue:
Maison d'édition: Paul Geuthner
Lieu: Paris
Date: 1907 [1712]
Référence: 379-439
Notes: RIEV, 1936ko edizioa aipatzen da. La Gran Enciclopedia Vascak era faksimilean berrargitaratua, Bilbo, 1976.
Type: liburu zatiak
Origine: guztizkoa
Domaine: dokumentazioa
Monho - Poèmes basques de Salvat Monho (1749-1821)
Abréviation: Monho
Auteur: MONHO, Salvat
Titre: Poèmes basques de Salvat Monho (1749-1821)
Note:
Élaborateur:
Collection:
Revue:
Maison d'édition:
Lieu: Baiona
Date: 1972 [1749-1821]
Référence:
Notes: Pierre Lafitte-ren edizioa, ortografia aldaketekin.
Type: bibliografia
Origine: guztizkoa
Domaine: dokumentazioa
Arch.Fab - La Fontaineren aleghia-berheziak, neurthitzez franzesetik uskarara itzuliak
Abréviation: Arch.Fab
Auteur: ARCHU, Jean B.
Titre: La Fontaineren aleghia-berheziak, neurthitzez franzesetik uskarara itzuliak
Note:
Élaborateur:
Collection:
Revue:
Maison d'édition:
Lieu: La Réole
Date: 1848
Référence:
Notes:
Type: bibliografia
Origine: guztizkoa
Domaine: dokumentazioa
Hb.Esk - Eskaldunac. Iberia, Cantabria, Eskal-Herriak, Eskal-Herri bakhotcha eta hari darraicona
Abréviation: Hb.Esk
Auteur: HIRIBARREN, Jean Martin
Titre: Eskaldunac. Iberia, Cantabria, Eskal-Herriak, Eskal-Herri bakhotcha eta hari darraicona
Maison d'édition: Onomastika batzordeko agiritegia
Lieu: Bilbo
Date:
Référence:
Notes:
Type: artxibategia
Origine: partziala
Domaine: arautzea
ORP.MAISMED - Les noms des maisons médiévales en Labourd, Basse-Navarre et Soule
Abréviation: ORP.MAISMED
Auteur: ORPUSTAN, Jean-Baptiste
Titre: Les noms des maisons médiévales en Labourd, Basse-Navarre et Soule
Note:
Élaborateur:
Collection:
Revue:
Maison d'édition: Izpegi
Lieu: Baigorri
Date: 2000
Référence:
Notes:
Type: bibliografia
Origine: guztizkoa
Domaine: dokumentazioa
Mentions légales
Le présent corpus onomastique comprend des contenus d’œuvres de tiers, choisis pour leur prestige et leur compétence en la matière. Euskaltzaindia a requis les autorisations et permis correspondants et les droits de propriété intellectuelle nécessaires ont été obtenus, sauf erreur ou omission. Quiconque noterait tout contenu pouvant transgresser les droits d’un tiers est prié d’en informer immédiatement Euskaltzaindia, en écrivant à l’adresse suivante (info@euskaltzaindia.eus), afin que l’Académie puisse aussitôt prendre les mesures nécessaires.
Siège social
B
BISCAYE
Plaza Barria, 15. 48005 BILBAO
+34 944 15 81 55
info@euskaltzaindia.eus
Centre de recherche
V
LUIS VILLASANTE
Tolare baserria. Almortza bidea, 6. 20018 SAINT SÉBASTIEN
+34 943 42 80 50
donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Represéntations
A
ALABA
Gaztelako atea, 54 01007 VITORIA-GASTEIZ
+34 945 23 36 48
gasteizordez@euskaltzaindia.eus
G
GUIPUSKOA
Tolare baserria. Almortza bidea, 6 20018 SAINT SÉBASTIEN