Leku-izenak

(...)
En algunos préstamos se conserva la sorda [inicial], quizá por su introducción relativamente tardía: // Padura (Ál., año 1025). Existen también en el País Vasco Madura y Fadura. // Kapanaga, caserío de Mallavia (Vizc.) [sic. Mañaria esan nahi da] y ap., v. 17, a. // Cortézubi (Vizc.), cf. Ganekogorta (monte, Vizc.) y probablemente Algorta frente al ap. Alcorta. // Éste es con seguridad el caso de nombres de villas como Placencia, Plencia, Tolosa, etc.
(...)

(...)
En posición intervocálica -nn- latina se ha conservado como n: // Lat. capanna “cabaña”: top. Kapana, Kapanagibela, Kapanaldea, Kapanaurrea, Kapanapea “terreno laborable de Arazuri (Olza, N.) donde hubo viñas y un árbol debajo del cual se ponía la choza para el guarda del viñedo” (L. de Eleizalde, RIEV 21, 1930, p. 536). [af oharra: “Listas alfabéticas de voces toponomásticas vascas”, 518-546] Sobre la palabra, v. Atxuri, revista Euzkadi 10, 1913, 313-317 [ag oharra: “Kapana”] Hay también tres caseríos Kapanaga en Mañaria (Vizc.). // Iohannes, vasc. Joanes, Ganes, Ganex, etc.; cf. Donibane, Doniane, Doneane (= gall. Seoane) “San Juan”. // El mismo tratamiento en Donamaria (Nav.) < Dom’na Maria
(...)

(...)
Hay diversos Capana, en Ainsa, p. j. de Boltaña, en Sarsamarcuello, p. j. de Huesca, Capana, Casas de la, en Santa María de Buil, p. j. de Boltaña, Capana Cuecho, en Yésero, Capanacha, Monte, en Gavín, con sufijo diminutivo -txa, los dos últimos del p. j. de Jaca, pero también Cabaña, La, etc., y sus variantes, registrándose incluso Cabanas, Las, en Alcampel, p. j. de Tamarite de Litera, Cabanera, La, en Laspuña, p. j. de Boltaña, y Cabanera, Fuente de la, en Betesa, unido a Arén, p. j. de Benabarre, los primeros semejantes al contenido en Capanaga, con sufijo toponímico -aga, de área vasca, sin palatalización de la -nn- geminada que tenía en latín, que tampoco aparece, en lo que se refiere a -ll- geminada, en Cuculo, Monte, en Santa Cruz de la Serós, p. j. de Jaca, pero sí en Cucullón, en Labuerda, p. j. de Boltaña, manteniendo ambos, salvo en la final, el vocalismo primitivo del latín, cfr. cast. cogollo, vasco kukulu según el diccionario de Azkue, etc., etc. En Capañualas, Las, Fiscal, p. j. de Boltaña, forma plural con artículo románico, se da la palatalización de -nn- y la diptongación de -o- en -ue- pero no la sonorización de -p- intervocálica, a partir del diminutivo *capannola
(...)

(...)
Berdintsu gertatzen da etxe-izenetan toponymo berak hurrengo argigarriren bat daramanean -gorago etxe-izen ez direnetan ere ikusi dugu-: Goitia / Beitia, Goikoa (Goikoetxea) / Bekoa, Goieaskoa (Goieaskoetxea) / Beaskoa (Beaskoetxea), Go(i)ena (Go(i)enetxea) / Barrena (Barrenetxea), Go(i)enengoa / Barrenengoa (Barrenengoetxea), Onaindia / Araindia, Aruzkoa / Onuzkoa, Garaia / Beherea, Ga(i)nekoa eta Goitikoa / Azpikoa (Azpitikoa) (Azpikoetxea), Garaikoa (Garaikoetxea) / Beherekoa, Aurrekoa (Aurrekoetxea) /Ostekoa (Osteikoa, Ostaikoa, Ostenkoa, Ostaikoetxea) [142. oin oharra: Eta baita Osteingoechea ere, Fog. 1704, Gatikan] eta Atzekoa (Atzekoetxea), Emetikoa (Emendikoa) / Andikoa (Andikoetxea), Zaharr(a) / Berri(a) (Barria), Erdikoa, Aurtena (Aurtenetxea), Aurtenekoa, Aurtenengoa, Auzokoa (Auzokoetxea), Urrutia (Urrutikoetxea, Urritikoetxea), Bengoa (Bengoetxea / Beingoetxea) (Beingoa), Goia, Ga(i)na, Bein, Beina (Beiña) [143. oin oharra: Bada Beinacoa baserria Ipazterren, Fog. 1796, aurretik finkaturiko Beina formari artikulurik kendu gabe sorturikoa, agian pertsona bati hala deitzen zitzaiolako, gaztelaniaz '(la) casa de Beina' litzateke formazio derivatuaren itzulpen jatorrizkoa], Azpia, Bitarte, Aurre, Aldea, Aldekoa, Basterra (Basterretxea), Zearra, Etxenagusia, Urrengoa, Errota, Etxaun, Soloa, Zelaia, Buru, Arte, Ondo, Uriarte, Arteetxe, Saletxe, Abeletxe, Jauregi, Torre(a) (Torretxea), Etxabarria, Etxatxua, Ormaetxea, Nagusia (Etxenagusia), Andia (Etxeandia) / Txiki(a), Txikerra, eta baita -txu edo -txo berrekailu diminutivoa ere bestea baino tipiagoa dela adierazteko, eta horren ondorik Txikerrena, eta abar. Badira Urazurrutia eta Urazandi ere, bigarrenak kasuren baten Urazemendi ere izan dezakeela, uren nongo aldetik begiratzen den [144. oin oharra: Hori gertatzen da Deban, uraz bestaldean dagoen etxeari Urazandi deitu izan baitzaio, baina Mutrikuarrek Urazemendi. Hala erran zidan Gerardo Elortza irakasle eta ene adiskide on denak]. Batzutan dokumentazioan ikusten da Goitia bat Goikoa bihurtu dela, eta Beitia berriz Bekoa. Dokumentazioa mapetan jarririk agian zerbait argituko litzateke khronologiari dagokion arazoa. Horretarako gai asko bildu beharko litzateke aurretik
(...)